Konavoski rat (1430–1433)
Konavoski rat bio je sukob između bosanskog vojvode Radoslava Pavlovića i Dubrovčana zbog područja župe Konavle, današnje područje u Hrvatskoj. Konavoski rat trajao je u periodu 1430-1433. god. U literaturi ovaj sukob se ponekad naziva i Prvim konavoskim ratom, obzirom da je kasnije vođen još jedan sukob zbog župe Konavle između hercega Stjepana Vukčića Kosače i Dubrovčana 1451-1454. Konavoski rat je imao malo vojnih djelovanja, a na kraju je prerastao u pravu širu međunarodnu krizu na jugoistoku Evrope.[1]
Pod vlast Dubrovnika Konavli su došli 1419, kupoprodajom sa Sandaljom Hranićem i 1426. godine, kupoprodajom sa Radoslavom Pavlovićem, feudalnom vlastelom iz kraljevine Bosne s jedne i Dubrovačke republike s druge strane.[2][3][4]
Ubrzo se Radoslav Pavlović predomislio i tražio da mu se vrati njegov dio Konavala. Teškoće su za Dubrovčane nastupile već u jesen 1427. godine. Njegovi su ljudi počeli uznemiravati Dubrovčane na granicama. O svim neprilikama koje su imali s vojvodom Radosavom, obavještavali su kralja Tvrtka II. Tako su ga obavijestili o zapljeni njihovih karavana na Radosavovoj zemlji. Na intervenciju samoga kralja, vojvoda Radosav vratio im je zaplijenjenu robu, ali s njom i sve povelje koje je razmijenio s Dubrovčanima oko ustupanja Konavala. To je predstavljalo direktnu prijetnju miru a rat je izbio 1430. god. Tokom sukoba ugovoreni Konavoski dohodak nije isplaćivan.[5]
Vojni sukob[uredi | uredi kod]
Tokom Konavoskog rata nije bilo previše vojnih djelovanja. Na prvi napad vojvode Radoslava Dubrovčani su izvršili opsežne pripreme angažirajući sve svoje snage, ali i snage privatnika, plaćenika, naročito iz Italije i Albanije, koji su za novac pristajali na vojnu službu. Dubrovčani su imali sreće u prodoru do Trebinja ali je uslijedio žestok napad snaga Radoslava Pavlovića i do teškog poraza Dubrovčana.
Diplomatske aktivnosti[uredi | uredi kod]
Dubrovčani su se žalili bosanskom kralju Tvrtku II i ugarskom kralju Žigmundu Luksemburškom prema kojem su imali vazalni odnos, nakon čega su Dubrovčani, veliki vojvoda Sandalj Hranić Kosača i bosanski kralj Tvrtko II stvorili koaliciju protiv vojvode Radoslava Pavlovića sa ciljem da se njegovi posjedi podjele među članovima koalicije.[6]
Pavlović se požalio osmanskom sultanu, sa kojim je imao vazalni odnos, slagavši da mu je dio posjeda otet, tj. da nije prodao nego prepustio na upravu svoj dio posjeda. Osmanlije su tada imale miroljubiv odnos sa ugarskim kraljem.
Zato Osmanlije šalju svoje poslanike da ispitaju situaciju i da vrate svoga vazala u neopravdano oduzeti posjed. Na terenu su zatekli sasvim drugačiju situaciju. Dubrovčani su im predočili kupoprodajne dokumente i oni su tek tada shvatili da ih je vojvoda Radoslav Pavlović prevario.
Svi ti pregovori, u kojima su učešće uzeli i predstavnici ugarskog kralja, rezultirali su u korist vojvode Radoslava Pavlovića. Koalicija stvarana za njegovo uništenje sada nije mogla djelovati zbog širih međunarodnih okolnosti. Dogovoren je mirovni sporazum.[7]
Mirovni ugovor[uredi | uredi kod]
Mirovni ugovor je ratifikovan 25. marta 1433. godine, kada je zakletvu položio i Radoslav Pavlović, a granice su otvorene 30. maja 1433. godine. Garancija budućih odnosa i rješenje za ratifikaciju sporazuma o miru bilo je kumstvo Dubrovnika i vojvodinog sina, mladog kneza Ivaniša.
Nedugo nakon Konavoskog rata, Radoslav je umro 1441. god. a naslijedio ga je u vojvodskoj tituli i vodstvu porodice sin Ivaniš. Pavlovići su ostati plemićka porodica sve do pada Bosne 1463. god. Oni su zajedno s Kovačevićima bili prvi na udaru pri Osmanskom upada u Bosnu i očito su prvi i stradali, a vojvoda Petar i knez Nikola su tako ostali posljednji pripadnici loze Pavlovića.[7]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ „Svetozar Ćorović: Istorija srpskog naroda - Bosna kao stožer nove srpskohrvatske države”. INTERNET IZDANJE IZVRŠNI PRODUCENT I POKROVITELJ Tehnologije, izdavaštvo i agencija Janus Beograd, novembar 2001. Pristupljeno 9. 2. 2023.
- ↑ „Esad Kurtović: FINANCIJSKI PROBLEMI SANDALJA HRANIĆA KAO RAZLOG PRODAJE KONAVALA DUBROVČANIMA”. ibn-sina.net, novembar 2001. Pristupljeno 9. 2. 2023.
- ↑ „Desanka Kovačević: Trgovina u srednjovjekovnoj Bosni”. ND NRBIH, DJELA, KNJIGA XVIII, ODJELJENJE ISTORIJSKO-FILOLOSKIH NAUKA, KNJIGA 13., SARAJEVO 1961.. Pristupljeno 9. 2. 2023.
- ↑ „Paula Kaulić: ŠIRENJE DUBROVAČKE REPUBLIKE NA PROSTOR KONAVALA”. Sveučilište u Zadru, Zadar 1961.. Pristupljeno 9. 2. 2023.
- ↑ „Danak Dubrovačke Republike u srednjem vijeku”. Istorijska biblioteka, 2021.. Pristupljeno 9. 10. 2023.
- ↑ „Pavo Zivković, Ivana Jakić, Marija Brandić: ULOGA BOSANSKOG KRALJA U KONAVOSKOM RATU (1430.-1433”. UDK 94 (497.6) - 05 94 (497.5) ,,14115" Izvorni znanstveni rad, 2017.. Pristupljeno 9. 10. 2023.
