Jonas Salk
| Džonas Solk | |
|---|---|
|
| |
| Puno ime | Džonas Solk |
| 1914. | oktobar 1914. |
| Njujork | NjujorkSAD |
| 1995. | jun 1995. |
| La Hoja | La HojaSAD |
1914. 1995. Džonas Edvard Solk (engl. Jonas Edward Salk; Njujork, 28. oktobar 1914 — La Hoja, 23. jun 1995) je bio američki lekar, virusolog i imunolog. Pronalazač je prve vakcine protiv dečje paralize.[1] Rođen je u porodici rusko-jevrejskih emigranata.
Solkova vakcina potiv poliomijelitisa bila je jedna od prvih efikasnih vakcina protiv virusa. Stvorena je na principu neutralisanog virusa koji izaziva imunu reakciju kod ljudi. Ova reakcija proizvodi dugotrajnu zaštitu od opasne žive forme virusa. Otkrio ju je 1952. i testirao na sebi, svojoj porodici i saradnicima. Testovi na oko dva miliona dece su sprovedeni 1954, tako što je polovina dece vakcinisana, a polovina je dobila placebo i služila kao kontrolna grupa. Dana 12. aprila 1955. saopšteni su rezultati; vakcina je bila sigurna i efikasna. Dve godine posle početka primene ove vakcine, broj slučajeva poliomijelitisa u SAD je pao za 85-90%. Vakcina se daje injekcijom, a potrebno je povremeno obnavljati ovu proceduru. Od 1960-ih, zbog jednostavnije primene (oralno) i činjenice da uništava virus direktno u crevima, češće je u upotrebi vakcina na bazi oslabljenog virusa koju je 1961. izumeo Albert Sejbin.
U docnijoj karijeri, Solk je radio na istraživanju vakcine protiv side.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ O'Neill, William L. (1989). American High: The Years of Confidence, 1945–1960. New York: Simon and Schuster. ISBN 0-02-923679-7.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Jacobs, Charlotte DeCroes. Jonas Salk: A Life (2015), scholarly biography
- David M. Oshinsky: Polio: An American Story. Oxford University Press, USA, 2005, ISBN 0195307143.
- Bookchin, Debbie, und Schumacher, Jim: The Virus and the Vaccine. Macmillan, 2004, ISBN 9780312342722.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- The American Experience: The Polio Crusade video, 1 hr. by PBS
- "Legacy of Salk Institute", video, 30 minutes, history of Salk vaccine
- "Polio Vaccine" intro., Britannica, video, 1 minute
- Jonas Salk Legacy Foundation
- Jonas Salk Trust
- Salk Institute for Biological Studies Arhivirano 2005-03-05 na Wayback Machine-u
- Documents regarding Jonas Salk and the Salk Polio Vaccine, Dwight D. Eisenhower Presidential Library
- 1985 Open Mind interview with Richard D. Heffner: Man Evolving...
- University of Pittsburgh Jonas Salk site Arhivirano 2005-02-15 na Wayback Machine-u
- Pittsburgh Post-Gazette feature on Jonas Salk and the Polio cure 50 years later Arhivirano 2008-09-05 na Wayback Machine-u
- The Salk School of Science (New York, New York)
- Patent Arhivirano 2017-05-07 na Wayback Machine-u US Patent 5,256,767 : Vaccine against HIV
- The short film Man Evolving (1985) is available for free download at the Internet Archive [more]
- Register of Jonas Salk Papers, 1926-1991 - MSS 1, held in the UC San Diego Library's Special Collections & Archives