Dudizam

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Dudistički logotip

Dudizam (engl. dudeism), filozofski nazor i životni stil kojem je kao inspiracija poslužio The Dude (engl. dude: frajer, lik), protagonist filma Veliki Lebowski (The Big Lebowski, 1998.) braće Coen. Primarni cilj dudizma je promicanje modernog oblika kineskog taoizma, izložena u Dao de jingu kineskog filozofa Laozija (6. st. pr. Kr.), stopljena s konceptima starogrčkog filozofa Epikura (341. do 270. pr. Kr.) i predstavljena stilom koji personificira Jeffrey »The Dude« Lebowski, fiktivni lik koji u filmu portretira Jeff Bridges.[1] Dudizam se katkad smatra parodijskom religijom,[2][3] no njegov osnivač i mnogi adherenti doživljavaju ga ozbiljno. Dudisti izraz dude (engl. izg. [duːd] ili [djuːd]) smatraju rodno neutralnom riječju.[4][5][6][7] Sveti veliki blagdan dudizma, Dan The Dudea, obilježava se 6. marta.[8]

Formiranje[uredi | uredi kod]

Dudizam je 2005. osnovao Oliver Benjamin, novinar baziran u Chiang Maiju,[9] davši organizaciji službeni naziv The Church of the Latter-Day Dude (engl.: Crkva Dudea posljednjih dana). Procjenjuje se da je do augusta 2014. zaređeno 250 000 dudističkih svećenika širom svijeta,[10] a u nekim državama SAD-a dudistički kler legalno vrši službu vjenčanja.[11]

Iako dudizam primarno upotrebljava ikonografiju i narativ iz Velikog Lebowskog, adherenti vjeruju da dudistički svjetonazor postoji od početaka civilizacije, primarno radi ispravljanja društvenih tendencija k agresiji i ekscesima. Kao primjere »velikih dudeova u historiji« navode Laozija, Epikura, Heraklita, Budu i preeklezijastičkog Isusa.[12] Recentniji antecedenti uključuju stupove američkog transcendetalizma, kao što su Ralph Waldo Emerson i Walt Whitman, i humaniste poput Kurta Vonneguta i Marka Twaina.[13][14]

Filozofija[uredi | uredi kod]

Dudistički sistem vjerovanja suštinski je modernizirani oblik taoizma lišena svih njegovih metafizičkih i medicinskih doktrina. Dudizam zastupa i potiče praksu »plivanja niz struju«, »ostajanja hladne glave« i »nenagljenja« pri suočavanju sa životnim teškoćama, vjerujući da je to jedini način da se živi u skladu sa svojom unutrašnjom naravi i izazovima interakcije s drugim ljudima. Za cilj također ima ublažavanje osjećaja neadekvatnosti što se javlja u društvima koja velik naglasak stavljaju na postignuća i osobno bogatstvo. Konzekventno tomu, veća se prednost daje jednostavnim svakodnevnim uživanjima poput kupanja, kuglanja i druženja s prijateljima nego stjecanju bogatstva i trošenju novca kao načinima postizanja sreće i duhovne ispunjenosti.[15]

U jesen 2008. Crkva Dudea posljednjih dana pokrenula je svoju službenu publikaciju, The Dudespaper. Dudistička sveta knjiga, Dao Dude jing (The Tao Dude Ching), postavljena je online u julu 2009. Da bi se izbjeglo brkanje s nadolazećom knjigom Tao Dudea (The Tao of the Dude) Olivera Benjamina, knjiga je u decembru 2009. preimenovana u Dude de jing (The Dude De Ching). Dude de jing je reinterpretacija knjige Dao de jing, koju je preveo Peter Merel, a upotrebljava dijaloge i elemente priče iz Velikog Lebowskog.[16]

U augustu 2011. Ulysses Press objavio je Vodič za držanje (The Abide Guide), »dudističku knjigu za samopomoć« koja govori o životnim lekcijama iz Velikog Lebowskog i drugih izvora.[17] Ova knjiga autorâ Olivera Benjamina i naddudskupice Dwayne Eutsey sadrži materijale drugih članova Crkve Dudea posljednjih dana. U novembru 2013. izdan je talijanski prijevod pod naslovom Evanđelje po Lebowskom (Il vangelo secondo Lebowski).[18]

U novembru 2013. Crkva je objavila Lebowski 101, kompilaciju pretežno stručnih eseja koje je uredio Benjamin, a u kojima se disecira i slavi Veliki Lebowski. Knjizi je doprinijelo više od 80 pisaca i ilustratora.[19]

U aprilu 2015. objavljen je Tao Dudea (The Tao of the Dude) s Benjaminovim esejima i ilustracijama te citatima raznih filozofa i pisaca kroz historiju. Cilj je knjige prikazati da je dudizam filozofija koja je postojala još od osvita civilizacije.[20]

The Dude i majstor zena (The Dude and the Zen Master, 2013.), knjiga Jeffa Bridgesa i budističkog učitelja Bernieja Glassmana, koristi filmski lik kao početnu točku filozofske diskusije. Upitan na promociji knjige što bi The Dude mislio o dudizmu, Bridges je odgovorio: »Bio bi zapanjen. I prionuo bi na nj.«[21]

Izvori[uredi | uredi kod]

  1. ↑ Ehrlich, Richard. „The man who founded a religion based on 'The Big Lebowski'”. CNN. Turner Broadcasting Systems Inc.. Pristupljeno 22. marta 2012. 
  2. ↑ „Cult Cinema by Ernest Mathlijs, Jamie Sexton p. 78”. 
  3. ↑ „Fishbowl LA: Behold the Big Lebowski Bungalow, Bible - 27 July 2011”. Arhivirano iz originala na datum 2011-08-10. Pristupljeno 2016-03-06. 
  4. ↑ „Big Lebowski Spawns Religion - Don't Panic.com - 11 April 2011”. Arhivirano iz originala na datum 2014-10-08. Pristupljeno 2016-03-06. 
  5. ↑ INTERVIEW: Oliver Benjamin, Founder of Dudeism & Author of "The Abide Guide: Living Like Lebowski" - Otis Ryan Productions Blog, By Ryan Mifflin - 16. februara 2012
  6. ↑ The Dudely Lama Discusses Dudeism Arhivirano 2013-11-10 na Wayback Machine-u - We Love Cult, pristupljeno 19. septembra 2012.
  7. ↑ „Cathleen Falsani Interview”. Religion and Ethics Newsweekly. PBS. Pristupljeno 19. septembra 2012. 
  8. ↑ dudespaper.com
  9. ↑ Green, Bill; Peskoe, Ben; Russell, Will, Shuffit, Scott: I'm a Lebowski, You're a Lebowski, p. 17. Bloomsbury, 2007.
  10. ↑ „The Way of the Dude”. Nightline. ABC. Pristupljeno 20. septembra 2012. 
  11. ↑ http://www.nytimes.com/2014/06/29/fashion/weddings/david-kantor-michael-hampton.html
  12. ↑ „Great Dudes in History”. Dudeism.com. Pristupljeno 23. septembra 2009. 
  13. ↑ Eutsey, Dwayne. „Great Dudes in History: Mark Twain”. The Dudespaper. Pristupljeno 23. septembra 2009. 
  14. ↑ Killoran, Ellen. „'The Big Lebowski' Religion Founder Talks 'The High Holiday' Of Dudeism”. International Business Times. Pristupljeno 19. septembra 2012. 
  15. ↑ Walters, Ben (20. januara 2010.). „Dudeism, the faith that abides in The Big Lebowski”. The Guardian (London). Pristupljeno 19. septembra 2012. 
  16. ↑ Benjamin, Oliver; Merel, Peter. „The Tao Dude Ching!”. The Dudespaper. Pristupljeno 23. septembra 2009. 
  17. ↑ „The Abide Guide: Living Like Lebowski”. Amazon.com. Pristupljeno 28. maja 2011. 
  18. ↑ „Il vangelo secondo Lebowski”. Fazi Editoriale. Pristupljeno 14. januara 2014. 
  19. ↑ „Lebowski 101”. Amazon.com. Pristupljeno 14. januara 2014. 
  20. ↑ „The Tao of the Dude”. Amazon.com. Pristupljeno 12. aprila 2015. 
  21. ↑ Tobar, Hector (11. januara 2013.). „Lebowski lovers: The Dude and the Zen Master riff in L.A.”. Los Angeles Times. Pristupljeno 14. januara 2013. 

Eksterni linkovi[uredi | uredi kod]

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Dudizam&oldid=41439602