Izvorni kod stranice Žarko Marinović

{{Heroj M
|didaskalija=ŽARKO MARINOVIĆ
|slika=Žarko Marinović.jpg  
|opis slike=Žarko Marinović 
|datum rođenja=[[20. jul]] [[1911]].
|mesto rođenja=[[Očinići]], kod [[Cetinje|Cetinja]]
|država rođenja=<br />{{zas|Crna Gora|1910}} [[Kraljevina Crna Gora]]
|datum smrti=[[4. april]] [[1936]]. ('''25''' god.)
|mesto smrti=[[Beograd]]
|država smrti=<br />{{zas|SRJ}} [[Kraljevina Jugoslavija]]
|profesija=student [[Pravo|prava]]
}}
'''Žarko Marinović''' ([[1911]] — [[1936]]), student [[Pravo|prava]] i član [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]], koji je ubijen [[4. 4.|4. aprila]] [[1936]]. godine tokom studentskog štrajka i taj dan se praznuje kao Dan studenata [[Univerzitet u Beogradu|Beogradskog univerziteta]].

== Biografija ==
Rođen je [[20. 7.|20. jula]] [[1911]]. godine u selu [[Očinići]]ma, u blizini [[Cetinje|Cetinja]]. Godine [[1920]]. u devetoj godini je ostao bez oba roditelja. Posle završetka osnovne škole u rodnom selu, upisao je gimnaziju na Cetinju. Pošto nije imao sredstava za život u gradu, morao je svakodnevno putovati oko 15 kilometara do škole. 

Kao učenik cetinjske gimnazije, pristupio je revolucionarnom omladinskom pokretu, koji je imao svoju jaku organizaciji u gimnaziji. Učestvovao je u nekoliko štrajkova učenika gimnazije tokom [[1931]]. i [[1932]]. godine, pisanju [[Komunizam|komunističkih]] parola i dr. Bio je učesnik i poznatog štrajka učenika cetinjske gimnazije od [[5. 12.|5. decembra]] [[1932]]. godine u kojem je učestvovalo 144 učenika. Ovaj štrajk je uspeo i niko od učesnika nije bio isključen iz škole, iako je bilo predloga iz policije da se gimnazija zatvori.
 
Godine [[1933]]. Žarko je završio gimnaziju. Imao je želju da studira [[pravo]], ali zbog nedostatka sredstava nije mogao nastaviti školovanje. Uz pomoć drugova iz gimnazije i pomoći Fonda za siromašne učenike uspeo je da ode u [[Beograd]] i upiše se na [[Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu|Pravni fakultet]]. Dolaskom na [[Univerzitet u Beogradu|Beogradski univerzitet]] odmah se povezao sa revolucionarnim studentskim pokretom, u kojem su tada učestvovali mnogim mladi revolucionari: [[Veljko Vlahović]], [[Vlado Popović]], [[Svetozar Vukmanović Tempo]], [[Rifat Burdžović]], [[Cvijetin Mijatović]], [[Miloš Minić]], [[Osman Karabegović]], [[Đoko Kovačević]] i drugi. Tokom studija primljen je i u članstvo [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ). Tokom raspusta, politički je delovao u [[Crna Gora|Crnoj Gori]], u okolini Cetinja. 

Pošto je aktivnost revolucionarsnog studentskog pokreta na Beogradskom univerzitetu, tokom [[1930e|tridesetih godina]], bila veoma razvijena - organizovani su česti štrajkovi i druge akcije. Vlast je nekoliko puta pokušavala da suzbije tu borbu. Pošto ni osnivanje omladinske „[[Organizacija jugolsovenskih nacionalista|Organizacije jugoslovenskih nacionalista]]“ (ORJUNA) nije dovelo do rezultata i smanjivanja aktivnosti revolucinarnog pokreta, vlast je odlučila da uvede Univerzitetsku policiju. Ovom predlogu su se oštro usprotivili studenti, ali i mnogi profesori. Sekretar Univertitetskog komiteta KPJ [[Đoko Kovačević]], student prava i predsednik Akcionog odbora studenata [[Veljko Vlahović]], organizovali su krajem marta studentski štrajk čiji je početka bio zakazan za [[3. 4.|3. april]] 1936. godine. Veljko Vlahović je odmah potom otputovao, najpre u [[Zagreb]], a potom u [[Ljubljana|Ljubljanu]], gde je sa tamošnjim studentima dogovorio podršku njihovih studentskih organizacija. 

Štrajk studenata otpočeo je [[3. 4.|3. aprila]] i istovremeno je zahvatio sve univerzitete u zemlji - [[Beograd]]ski, [[Zagreb]]ački, [[Ljubljana|Ljubljanski]], [[Skoplje|Skopljanski]] i [[Subotica|Subotički]]; i imao je jedinstven program i zahteve izložene u 16 tačaka. Ovaj štrajk završio se uspešno [[28. 4.|28. aprila]] i poznat je pod imenom aprilski štrajk. Kao rezultat štrajka povučena je odluka o zavođenju policije na Univerzitetu, smenjen rektor [[Vladimir Ćorović]] i za novog izabran [[Dragoslav B. Jovanović|Dragoslav Jovanović]]. Na samom početku štrajka, [[4. 4.|4. aprila]], pri pokušaju policije i studenata-orjunaša da zauzmu zgrade fakulteta, došlo je do velikih sukoba, od kojih je najjači i najtragičniji bio onaj ispred zgrade Patološkog instituta [[Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu|Medicisnkog fakulteta]] u kojem je ubijen Žarko Marinović. On se nalazio u grupi studenata koja se nalazila ispred zgrade, kada je student prava i član „Orjune“ Slobodan Nedeljković nožem nasrnuo na studenta prava Jovana Šćepanovića. Žarko je tada pritrčao da odbrani druga, ali mu je tada student Nedeljković zadao dva udarca kamom u leđa. 

Vest o pogibiji Žarka Marinovića odjeknula je širom [[Univerzitet u Beogradu|Beogradskog univerziteta]], a ubrzo se pročula i na drugim univerzitetima. Ona je još više ohrabrila studente u njihovoj borbi za autonomiju Univerziteta i skrenula pažnju javnosti. Na vest o smrti, prva je reagovala Organizacija ujedinjene studentske omladine, koja je izdala letak u kom je oštro osudila čin njegovog ubistva. Vlast je odmah posle izvršene obdukcije, odlučila da se sahrana održi sutradan u osam ujutru na [[Novo groblje (Beograd)|Novom groblju]]. Policija je ovim činom želela da izbegne nove sukobe sa studentima, koji su opsedali zgradu mrtvačnice. Od ranog jutra [[5. 4.|5. aprila]], kolone od nekoliko hiljada studenata su iz nekoliko pravaca krenule ka Novom groblju. Pošto su od strane policije bile zaustavljene u toj nameri, došlo je do nekoliko sukoba s policijom u Grobljanskoj ulici (danas Ruzveltova ulica). Uprkos policijskim merama, studenti su čitavog dana obilazili Žarkov grob, koji se nalazio na periferiji groblja i polagali cveće. 

Vest o njegovoj pogibiji i sahrani, veoma burno je odjeknula u [[Crna Gora|Crnoj Gori]]. U nedjelju [[7. 4.|7. aprila]], u njegovom rodnom selu [[Očinići]]ma, kod [[Cetinje|Cetinja]], bio je održan pomen uz prisustvo velikog broja građana iz svih krajeva Crne Gore. Ovaj pomen je takođe bio pretvoren u politički zbor na kom su istupali članovi KPJ. Njegova smrt je bila krupan politički događaj u Crnoj Gori i poslužila je za mnoge proteste širom Crne Gore, kao i za krvave [[Belvederske demonstracije]], juna [[1936]]. godine. Suđenje za Žarkovo ubistvo održano je juna [[1936]]. godine. Poznati advokati [[Nikola Đonović]] i [[Radoje Vukčević|dr Radoje Vukčević]], ponudili su Žarkovoj porodici da ih besplatno zastupaju pred sudom, dok su okrivljenog Nedeljkovića branili [[Dimitrije Ljotić]] i [[Milan Marjanović]]. Okrivljeni je na suđenju proglašen krivim i osuđen je na petogodišnju zatvorsku kaznu. 

U periodu do početka [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]], studenti [[Univerzitet u Beogradu|Beogradskog univerziteta]] su svake godine, uprkos zabrani, obeležavali [[4. 4.|4. april]] - dan Žarkove smrti. Na devetogodišnjicu njegove smrti [[9. 4.|9. aprila]] [[1945]]. godine njegov grob je bio uređen, a na [[Dan borca]], [[4. 7.|4. jula]] [[1954]]. godine na njemu je svečano otkrivena spomen-ploča. Istog dana doneta je odluka da se 4. april obeležava kao Dan studenata Beogradskog univerziteta. Iako je još od njegove sahrane, [[1936]]. godine, postojala inicijativa o prenosu njegovih posmrtnih ostataka u rodno mjesto, [[1970]]. godine je doneta odluka o njihovom prenosu u [[Aleja zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu|Aleju zaslužnih građana na Novom groblju]], koja je izvršena [[15. 6.|15. juna]] [[1972]]. godine.

=== Porodica ===
Čitava porodica Žarka Marinovića učestvovala je u [[Radnički pokret|radničkom pokretu]] i [[Narodnooslobodilačka borba|Narodnooslobodilačkoj borbi]]. Deca njegovog rođenog strica - braća [[Jovan Marinović (1908)|Jovan]] i Đuro i sestra Danica su bili predratni članovi [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i nosioci [[Partizanska spomenica 1941.|Partizanske spomenice 1941.]] Takođe i troje njegovih rođaka - Nikola, Luka i Šako su poginuli tokom rata kao partizanski borci.

== Literatura ==
* Dr Đuro Batrićević „'''Žarko Marinović - Student u Aleji velikana'''“.

{{Lifetime|1911|1936|Marinović, Žarko}}

[[Kategorija:Crnogorski komunisti]]
[[Kategorija:Univerzitet u Beogradu]]
[[Kategorija:Biografije, Cetinje]]
[[Kategorija:Univerzitet u Beogradu]]
[[Kategorija:Revolucionarni studentski pokret Jugoslavije]]