Izvorni kod stranice Zona naseljavanja

[[Datoteka:Map showing the percentage of Jews in the Pale of Settlement and Congress Poland, The Jewish Encyclopedia (1905).jpg|mini|Mapa Zone objavljena u Jevrejskoj enciklopediji 1905. godine]]
[[Datoteka:Map showing percentage of Jews in the Pale of Settlement and Congress Poland, c. 1905.png|mini|Mapa sa udelom jevrejskog stanovništva 1905. godine.]]
'''Zona naseljavanja''' ({{jez-ru|Черта оседлости}}, {{jez-heb|תְּחוּם הַמּוֹשָב}}, {{lang-yi|דער תּחום-המושבֿ}}, {{jez-pl|Strefa osiedlenia}}) postojala je u promenjivim granicama na zapadu [[Ruska Imperija|Ruske Imperije]] u periodu od 1791. do 1917. godine. U ovoj je zoni bilo dozvoljeno stalno naseljavanje [[Jevreji|jevrejskog stanovništva]] dok je u ostalim delovima imperije ono bilo u navjećem broju slučajeva zabranjeno. Veliki broj Jevreja je i u samoj zoni bio sprečen u stalnom boravku u brojnim gradskim naseljima. Manjoj grupi Jevreja u isto je vreme bilo dozvoljeno da borave i van Zone naseljavanja pod uslovom da su visoko obrazovani, imaju status plemstva, članovi su najbogatijih trgovačkih cehova, imaju određeni vojni status ili su članovi porodica ili sluge navedenih. U geografskom je smislu zona dozvoljenog stalnog naseljavanja Jevreja uključivala prostor cele današnje [[Belorusija|Belorusije]], [[Litvanija|Litvaniju]], [[Moldavija|Moldaviju]], veći deo [[Ukrajina|Ukrajine]], istočnu i centralnu [[Poljska|Poljsku]] kao i manje delove [[Latvija|Latvije]] i zapadne pogranične delove [[Rusija|Rusije]]. Zona je pokrivala oko 20% [[Evropa|evropskog]] dela Ruske Imperije i velikim se delom poklapala sa prostorom nekadašnje [[Poljsko-Litvanska Unija|Poljsko-Litvanske Unije]]. [[Kozački hetmanat|Kozačkog hetmanata]], [[Krimski Kanat|Krimskog Kanata]] i [[Kneževina Moldavija|Kneževine Moldavije]].

Ekonomski život jevrejske zajednice u Zoni naseljavanja bio je oskudan i velikim je delom bio usmeren na sitne uslužne i zanatlijske delatnosti koje nisu mogle da osiguraju egzistenciju velikom broju stanovnika. Ta je situacija mnoge motivisala na emigraciju, naročito krajem XIX veka. Uprkos tome jevrejska se kultura na jidišu uspešno razvijala u malim mestima poznatim kao ''štetlovi'', dok se intelektualna kultura razvijala i u ''ješivot'' verskim školama odakle se širila i u inostranstvo.

Dok je Ruska Imperija kao celina u verskom smislu bila pretežno [[Pravoslavlje|pravoslavna]], sama Zona naseljavanja je uključivala veliku zajednicu Jevreja, [[Rimokatoličanstvo|rimokatolika]], a do sredine XIX veka i [[Istočne katoličke crkve|unijata]] (iako su danas najveći deo [[Ukrajinci|Ukrajinaca]], [[Belorusi|Belorusa]] i [[Moldavci|Moldavaca]] pravoslavci). I dok je postojala jasna verska priroda edikta kojom je stvorena Zona naseljavanja (''želja da Jevreji pređu na pravoslavlje kao državnu veru koja ih oslobađa ograničenja''), brojni istoričari tvrde da stvarna motivacija osnivanja i održavanja zone nije bila verske već ekonomske i nacionalističke prirode.

== Povezano ==
* [[Guslač na krovu]]
* [[Isaac Bashevis Singer]] (romani)

==Izvori==
{{reflist}}

[[Kategorija:Antisemitizam]]
[[Kategorija:Jevreji]]
[[Kategorija:Historija Jevreja]]
[[Kategorija:Rusko Carstvo]]
[[Kategorija:Historija Rusije]]
[[Kategorija:Historija Belorusije]]
[[Kategorija:Historija Letonije]]
[[Kategorija:Historija Litvanije]]
[[Kategorija:Historija Moldavije]]
[[Kategorija:Historija Poljske]]
[[Kategorija:Historija Ukrajine]]