Izvorni kod stranice Sveti Georgije

{{redirect|Sveti Đorđe}}
{{redirect|Sveti Juraj}}

{{Svetac (SR)
|ime=Sveti Georgije
|titula=Velikomučenik
|slika=Icon8.jpg
|širina_slike=250px
|opis_slike=
|datum_rođenja=oko [[275]]/[[281]]
|mesto_rođenja=[[Kapadokija]]
|država_rođenja= 
|datum_smrti=[[6. maj]] [[303]]
|mesto_smrti=
|država_smrti= 
|poštuje_se_u=Istočnom i zapadnom hrišćanstvu
|praznik=[[6. maj]] i [[16. novembar]]
|datum_kanonizovanja=[[494]].
|mesto_kanonizovanja=
|kanonizovan_od=pape [[Gelazije I|Gelazija Prvog]] (492–496)
|datum_betifikovanja=
|mesto_betifikovanja=
|beatifikovan_od=
|obeležja=
|zaštitnik= profesija: [[vitez]]i, [[konjica|konjice]]; organizacija: [[skauti|skauta]]; država: [[Engleska|Engleske]]; pokrajina: [[Katalonija|Katalonije]]; gradova: [[Moskva|Moskve]]
|glavno_svetilište=
|datum_zabrane=
|sporno=
}}
'''Georgije Lidijski''' (oko [[275]]/[[281]] – [[303]]) je bio [[rimska vojska|rimski vojnik]] u gardi [[car]]a [[Dioklecijan]]a, koji je [[mučenik|mučenički]] stradao tokom [[progon hrišćana|progona hrišćana]].<ref>O razvoju legende govori P.J. Hogarth, "St. George: the evolution of a saint and his dragon", ''History Today'' '''30''' (April 1980:17-22).</ref> 

U [[hrišćanstvo|hrišćanstvu]] (istočnom i zapadnom) se slavi kao '''sveti Juraj''' ili '''sveti Georgije''' (''sveti Đorđe'' odn. ''sveti Đurađ''). U [[umetnost]]i se često prikazuje kako ubija [[zmaj]]a (aždahu).

== Život ==

Veruje se da je rođen [[275]]/[[280]]. godine u [[Mala Azija|maloazijskoj]] oblasti [[Kapadokija|Kapadokiji]], u bogatoj i uglednoj hrišćanskoj porodici. Otac mu je bio rimski vojni [[oficir]]. Još dok je bio dete, kada je njegov otac poginuo, mali Georgije se sa majkom preselio u [[Palestina|Palestinu]] <ref name="svetačnik"/>, na majčino veliko i bogato porodično imanje, gde je dobio visoko [[obrazovanje]].

U rimskoj vojsci se brzo istakao svojom hrabrošću i bojnim zaslugama. Napredovao je naglo, od običnog vojnika do [[tribun]]a, da bi ga, već u njegovoj dvadesetoj godini, lično [[car]] [[Dioklecijan]] proizveo u čin ''komita'' tj. ''vojvode'' (najstariji vojni čin, kojim se postaje i [[carev savetnik]]).

=== Stradanje i smrt ===

Za vreme cara [[Dioklecijan]]a organizovan je [[303]]. godine [[progon hrišćana]], deseti po redu i najveći ikada. Kada je počeo nemilosrdan progon hrišćana po celoj zemlji, Georgije deli svu svoju [[imovina|imovinu]] siromašnima i oslobađa svoje [[rob]]ove. Isto uradi i u Palestini, pustivši [[sluga|sluge]] i zaveštava siromašnima svoja imanja i bogatstva.

Na jednom [[sabor]]u je govorio protiv ovakvog odnosa prema [[hrišćani]]ma i o njihovom daljem [[progon]]u a tom prilikom je izašao pred cara [[Dioklecijan]]a i izjavio da je i sam [[hrišćanin]], nakon čega car naređuje vojnicima da ga zatvore u [[tamnica|tamnicu]].

Prema [[legenda|predanju]], po carevom naređenju, vojnici su položili Georgija na zemlju, zabili mu noge u [[klada|klade]], a na grudi mu postavili veliki, teški [[kamen]]. Tako pritisnut, u velikim bolovima, dočekao je jutro, kada ga je posetio car, međutim, Georgije je i dalje odbijao da se odrekne svoje vere. 
Car tada naređuje da se donese veliki [[točak za mučenje]], sa [[daska]]ma prepunim velikih [[ekser]]a, [[udica]], [[nož]]eva, [[mač]]eva. Vezan za takav točak dok se točak sa njim okretao, to je trajalo dok mu celo telo nije bilo u ranama. Sa točka su ga odvezali, misleći da je mrtav. 
Kada su se uverili da nije mrtav, car naređuje da Georgija zakopaju u [[vapno|negašeni kreč]] tako da mu je samo glava bila van zemlje, i da ga tako ostave tri dana da bi sagoreo. Nakon tri dana, kada su ga otkopali – uvideše da je i dalje živ <ref name="prolog">Nikolaj Velimirović: [http://www.svetosavlje.org/biblioteka/prolog/?m=04&d=23&a=1&date=04-2006 Ohridski prolog za 23. april (6. maj)]</ref><ref name="slavarica">Željko i Tanjica Perović: "Slavarica – Sveti Georgije"</ref>. 

Dioklecijan zatim odlučuje da pozove najvećeg [[mag]]a [[Rimsko carstvo|Rimskog carstva]], po imenu [[Atanasije (mag)|Atanasije]], da on savlada Georgija. Atanasije se odaziva caru i priprema dva napitka – jedan, od koga bi Georgije trebalo da se pokori caru, a drugi smrtonosan. Dioklecijan naređuje da silom napoje Georgija prvim napitkom, a pošto se Georgije i dalje nije pokoravao, onda naredi da mu se da i smrtonosni napitak. Međutim, Georgije opet ostaje živ <ref name="slavarica"/>.

Stigavši na [[gubilište]], Georgije stade na određeno mesto i [[molitva|pomoli se]]. Zatim Georgije položi svoju glavu, i bi posečen dana [[6. maj]]a [[303]]. godine <ref name="slavarica"/><ref>I [[Pravoslavna crkva|Pravoslavna]] i [[Rimokatolička crkva]] slave svetog Georgija [[23. april]]a ali razlika u kalendarima koje prate pravi zabunu u datumima: [[23. april]] po [[Julijanski kalendar|julijanskonskom]] ("starom") pada [[6. maj]]a po [[Gregorijanski kalendar|gregorijanskom]] ("novom").</ref>.

== Kanonizacija ==

[[494]]. godine, Georgije je proglašen za [[svetac|sveca]], od strane pape [[Gelazije I|Gelasijusa Prvog]] ([[492]]–[[496]]). 

U hrišćanskoj [[ikonografija|ikonografiji]] sveti Georgije se još od [[7. vek]]a prikazuje kao [[vojnik]] (bez [[konj]]a, u stojećem stavu) i sa [[koplje]]m ili [[mač]]em u desnoj ruci. 
Od [[9. vek]]a se pojavljuje još jedan prikaz svetog Georgija na konju, u vojvodskom odelu, kako kopljem ubija [[zmaj]]a. Na tom prikazu se, pored njega, malo dalje nalazi jedna [[žena|ženska]] prilika u [[gospodstvo|gospodskom]] odelu kako stoji. Smatra se da je žena koja je na [[iona|ikoni]] zapravo carica [[Aleksandra (žena Diklecijanova)|Aleksandra]] i da ona simbolizuje [[Rano kršćanstvo|ranu hrišćansku crkvu]], a da je [[zmaj]] koga Georgije ubija simbolizira [[mnogoboštvo]]. 
Prikaz svetog Georgija koji ubija zmaja je zasnovan na popularnoj [[legenda|legendi]] hrišćanske [[mitologija|mitologije]] - "Georgije i zmaj".

== Kult ==

[[Kult]] svetog Georgija se začeo dosta rano. Na mestu njegovog [[grob]]a u [[Lidija|Lidiji]], za vreme vladavine [[car Konstantin|cara Konstantina I]] ([[306]]-[[337]]), podignut je [[hram]] njemu posvećen. 
Tokom [[4. vek]]a, kult svetog Georgija se iz Palestine proširio na celo [[Istočno rimsko carstvo]] a u [[5. vek]]u i na [[Zapadno rimsko carstvo]]. [[494]]. godine, Georgije je proglašen za sveca.
[[Datoteka:Paolo Uccello 050.jpg|thumb|300px|Sveti Georgije ubija zmaja.]]
U vreme cara [[car Konstantin|Konstantina]], hrišćani grada Lide i okoline su sazidali crkvu koju su posvetili svetome Georgiju. U tu crkvu su prilikom njenog osvećenja, iz [[Nikomidija|Nikomidije]], preneli njegove [[mošti]]. Uspomena na ovaj događaj se praznuje [[16. novembar|16. novembra]], kod Srba poznatim pod imenom [[Đurđic]] 
<ref name="arhiepiskopija">Sveti velikomučenik Georgije - Đurđevdan, Fond Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke</ref>. 

[[Hram svetog Đorđa u Lidiji]] je srušen [[1010]]. godine ali su ga [[Krstaši]] obnovili. 
Po crkvenom učenju, [[16. novembar]] je dan kada je obnovljen hram svetog Georgija u [[Lidija|Lidiji]], gde je položeno njegovo telo. 
Godine [[1191]]. i tokom [[Treći krstaški rat|Trećeg krstaškog rata]], hram je ponovo uništen, od strane [[islam]]skih snaga [[sultan]]a [[Saladin]]a. 
Novi Hram Svetog Georgija je podignut na mestu starog [[1872]]. godine i postoji još uvek.

Posle [[Krstaški ratovi|krstaških ratova]] u [[12. vek]]u, kult svetog Georgija je prenet u [[Engleska|Englesku]]. Za vreme kralja [[Edward III. od Engleske|Edwarda III. od Engleske]], koji je [[1348]]. osnovao [[vitez|viteški]] [[Red podvezice]], sveti Georgije je postao i [[svetac zaštitnik|zaštitnik]] engleske države.

Sveti Georgije, na [[katalonski jezik|katalonskom]] ''Sant Jordi'', takođe je zaštitnik [[Španija|španske]] autonomne pokrajine [[Katalonija|Katalonije]]. Običaj je da na taj dan [[muškarac|muškarci]] [[žena]]ma poklanjaju [[cvet]], a žene muškarcima [[knjiga|knjigu]]. Zato na taj dan [[knjižara|knjižare]] iznose prodaju knjiga na ulice i sa [[popust]]ima.

Veoma je slavljen kod [[Srbi|Srba]], i često ga nazivaju i ''Sveti Đurađ'' a slave ga dva puta godišnje: na [[Đurđevdan]], [[6. maj]]a, i [[Đurđic]], [[16. novembar|16. nevembra]]. 
Na [[ikona|ikoni]] vezanoj za Đurđevdan je sveti Georgije prikazan na konju kako ubija zmaja, dok se za Đurđic koristi ikona na kojoj je prikazan sveti Georgije kao vojnik koji stoji na poljani, sa kopljem u desnoj ruci. Posvećeni su mu mnoge crkve i manastiri, među kojima su manastir [[Đurđevi Stupovi]], [[Crkva sv. Georgi, Staro Nagoričane|Staro Nagoričane]], [[Manastir Temska|Temska]], [[Manastir Kasteljan|Kasteljan]], [[Manastir Vraćevšnica|Vraćevšnica]], [[Manastir Bogovađa|Bogovađa]], [[crkva na Oplencu]], kao i [[Saborna crkva u Novom Sadu]] <ref name="svetačnik">Đorđe Randelj: Svetačnik, Slave i verski običaji kod Srba</ref>. 

Sveti Georgije je danas poštovan kao zaštitnik mnogih država i gradova u [[Evropa|Evropi]], [[profesija]] i [[organizacija]]. Poštovan je i kao zaštitnik [[konjica|konjice]], [[vitez]]ova i [[viteštvo|viteštva]] i [[Krstaški ratovi|krstaških pohoda]].

== Legende ==

Po predanju, u [[jezero|jezeru]] u blizini grada [[Lid]]a, u [[Palestina|Palestini]], živio je ogroman [[zmaj]], koji je meštanima obližnjeg grada [[Virit]]a stvarao brojne neprilike. Zmaj je često izlazio iz jezera i proždirao ljude koji bi se našli u blizini jezera a, pored toga, imao je i [[otrov]]an zadah od koga su se ljudi razboljevali i često i umirali. Žitelji ovog kraja su se najzad obratili i svom vladaru za pomoć ali im on zapovedi, da bi se rešili svojih problema sa zmajem, da svakog dana na obali jezera [[žrtvovanje|žrtvuju]] po jedno dete. Narod to prihvati i od sutrašnjeg dana započne [[žrtvovanje dece]] <ref name="slavarica"/>. 

Svakog jutra je po jedno dete bilo ostavljano kraj jezera i ubrzo i proždirano. Na kraju je došao red i na ćerku tog vladara, jedinicu, koju okitiše i pripremiše za žrtvu zmaju. Dok je uplakana devojka stajala kraj jezera, pred njom se ukazao sveti Georgije, jašući na konju, sa kopljem u ruci. Tad je i zmaj izašao iz jezera a Georgije je pojurio ka njemu i zabio mu koplje u čeljust, prignječivši ga za zemlju. Po Georgijevom naređenju, devojka vezuje svoj pojas zmaju oko vrata i vodi ga prema gradu. 
Gradski vladar i svi žitelji zbog toga primiše [[hrišćanstvo]] a u gradu ubrzo bude izgrađena i velika [[Crkva (građevina)|crkva]] posvećena Presvetoj [[Bogorodica|Bogorodici]] i svetom Georgiju <ref name="slavarica"/>.

== Umetnost ==
Legenda o svetom Georgiju je poslužila kao motiv za mnoga [[umetnost|umetnička]] dela. Najpoznatiji je [[Rafael Santi|Rafaelov]] prikaz. U pravoslavnom slikarstvu postoji nekoliko verzija prikaza sv. Georgije u zavisnosti od datuma proslavljanja, ali sve verzije imaju određene zajedničke imenitelje. [http://sh.wikipedia.org/wiki/Vojislav_Lukovi%C4%87 Analizom] nekoliko takvih ikona, ikonopisac [[Vojislav Luković]] nam daje uvid u značenja i simboliku ikone Sv.Georgija koji ubija zmaja.

== Književnost ==
Sveti Georgije, i legenda o tome kako ubija zmaja, postao je inspiracija za mnoge romane. 
Poznata je i predstava [[Sveti Georgije ubiva aždahu]].

== Heraldika ==
[[Datoteka:Flag_of_England.svg|thumb|150px|Crveni krst svetog Georgija na beloj podlozi - zastava [[Engleska|Engleske]].]]
Prikaz svetog Georgija, kao konjanika na belom konju koji kopljem kroz usta probija zmaja, postao je i čest motiv u [[heraldika|heraldici]]. Kao takav nalazi se i na [[grb]]u [[Moskva|Moskve]], glavnom grada [[Rusija|Rusije]].

Takođe, u heraldici je poznat i motiv "krsta svetoga Georgija", crveni [[krst]] na beloj pozadini. Poreklo ovog motiva vezuje se za čisto bele [[tunika|tunike]] prvih [[krstaš]]a, i crveni krst koji su nosili na grudima. 
Kao takav je postao i grb [[Engleska|Engleske]] i [[Gruzija|Gruzije]], [[Španija|španske]] pokrajine [[Katalonija|Katalonije]], itd.
{{glavni članak|Sveti Georgije u heraldici}}

== Navodi ==
{{Reflist|2}}

== Literatura ==
* [[Mirjana Kandić]]: '''[https://web.archive.org/web/20070712082506/http://www.sedmica.co.yu/234/kultura.htm Sveti velikomečenik Georgije – Đurđevdan i Đurđic]''' 
* Vladika [[Nikolaj Velimirović]]: '''[[Ohridski prolog]]''' [http://www.svetosavlje.org/biblioteka/prolog/index.php] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070219025314/http://www.svetosavlje.org/biblioteka/prolog/index.php |date=2007-02-19 }}
* Episkop [[Nikolaj Velimirović|Nikolaj]] i Protođakon [[Ljubomir Ranković]]: '''[http://www.svetosavlje.org/biblioteka/Obicaji/slaveiobicaji/slave.htm Srpske slave i verski običaji]''', Šabac 2000. 
* [[Đorđe Randelj]]: '''Svetačnik, Slave i verski običaji kod Srba''', Novi Sad 2006.
* Željko i Tanjica Perović: '''Slavarica – Sveti Georgije''', manastir Divljane, Pirot
* '''Sveti velikomučenik Georgije - Đurđevdan''', Izdavački fond Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke, Beograd, 1999.

== Spoljašnje veze ==
{{Commonscat|Saint George}}
* [http://www.newadvent.org/cathen/06453a.htm Sveti Đorđe], Katolička enciklopedija {{en}}
* [http://www.enjoyengland.com/attractions/events/calendar/april/st-george.aspx Events and ideas for all the family on St George’s Day across England]
* [http://www.storyresources.co.nz/shop/item.aspx?itemid=528 St George and the Dragon Felt Board Story] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080601130333/http://www.storyresources.co.nz/shop/ |date=2008-06-01 }} at [http://www.storyresources.co.nz/shop/ Story Resources] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080601130333/http://www.storyresources.co.nz/shop/ |date=2008-06-01 }}
* [http://www.stgeorgesholiday.com/st_george.asp St. George and the Dragon, free illustrated book based on 'The Seven Champions' by Richard Johnson (1596)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070429070715/http://www.stgeorgesholiday.com/st_george.asp |date=2007-04-29 }}
* [http://www.bulgarian-guide.com/bulgarian-holidays/gergiovden/ Bulgaria - St. George's Day] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071014091502/http://bulgarian-guide.com/bulgarian-holidays/gergiovden/ |date=2007-10-14 }}
* [http://www.emelmagazine.com/main.php?splash=2&is_idfk2=326 (Emel Muslim magazine) A very modern patron: Muslims and St George]
* [http://archnet.org/library/sites/one-site.tcl?site_id=5549 Archnet] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060218063758/http://archnet.org/library/sites/one-site.tcl?site_id=5549 |date=2006-02-18 }}
* [http://www.isidore-of-seville.com/dragons/6.html Saint George and the Dragon links] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060313162521/http://www.isidore-of-seville.com/dragons/6.html |date=2006-03-13 }} and [http://www.isidore-of-seville.com/dragons/38.html pictures] (more than 125), from [http://www.isidore-of-seville.com/dragons/ Dragons in Art and on the Web] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050526223744/http://www.isidore-of-seville.com/dragons/ |date=2005-05-26 }}
* [http://www.catholic-forum.com/saints/golden184.htm Story of St. George from The Golden Legends]
* [http://www.pinetreeweb.com/stgeorge.htm Saint George and the Boy Scouts], including a woodcut of a Scout on horseback slaying a dragon
* [http://www.allinfoaboutenglishculture.com/st-george.html The Elevation of St George] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070515002807/http://www.allinfoaboutenglishculture.com/st-george.html |date=2007-05-15 }} 
* [http://www.digitas.harvard.edu/cgi-bin/wiki/ken/SaintGeorge A prayer for St George's Day] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040602002709/http://www.digitas.harvard.edu/cgi-bin/wiki/ken/SaintGeorge |date=2004-06-02 }} 	
* [http://www.niranamchurch.com/StGeorge.asp St. George] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050320173756/http://www.niranamchurch.com/StGeorge.asp |date=2005-03-20 }}
* [http://www.lib.rochester.edu/camelot/teams/whgeodintro.htm St. George and the Dragon: An Introduction] 
* [http://ocafs.oca.org/FeastSaintsViewer.asp?SID=4&ID=1&FSID=101184 Greatmartyr, Victory-bearer and Wonderworker George] Orthodox [[icon]] and [[synaxarion]] for April 23
* [http://ocafs.oca.org/FeastSaintsViewer.asp?SID=4&ID=1&FSID=103161 Dedication of the Church of the Greatmartyr George in Lydia] Icon and synaxarion for November 3
* [http://ocafs.oca.org/FeastSaintsViewer.asp?SID=4&ID=1&FSID=103398 Dedication of the Church of the Greatmartyr George at Kiev] Icon and synaxarion for November 26

{{Četrnaest svetih pomagača}}

{{DEFAULTSORT:Georgije}}

[[Kategorija:Umrli 303.]]
[[Kategorija:Sveci]]