Izvorni kod stranice Semjon Buđoni

{{Infokvir vojna osoba
|ime=Semjon Buđoni
|slika=Semyon Budyonny.jpg
|slika_širina=250px
|opis=
|datum rođenja=[[25. 4.|25.4.]] [[1883]].
|mjesto rođenja={{flagicon|Rusija}} područje [[Rostov]]a, [[Rusija]] 
|datum smrti=[[10. 2.|10.2.]] [[1973|1973.]]
|mjesto smrti={{flagicon|SSSR}} [[Moskva]], [[SSSR]]
|nacionalnost={{flagicon|SSSR}} [[SSSR|sovjetsko]]
|puno ime=Semjon Mihajlovič Buđoni
|nadimak=
|supruga= 
|suprug=
|titule = 
|knjige=
|služba=1903. - 1954.
|čin=[[Maršal Sovjetskog Saveza]]
|ratovi=[[Rusko-japanski rat]]<br />[[Prvi svjetski rat]]<br />[[Drugi svjetski rat]]
|bitke=Kijevska ofenziva (1920)<br />[[Bitka za Kijev]] (1941) 
|vojska=Ruska carska vojska<br />[[Crvena armija]]
|rod=
|čjedinice=
|zapovijedao=
|nagrade=
}}

'''Semjon Buđoni''' ([[25. april]] [[1883]] — [[Moskva]], [[26. oktobar]] [[1973]]) je bio [[savez Sovjetskih Socijalističkih Republika|sovjetski]] maršal.

== Biografija ==

Buđoni je rođen u siromašnoj seljačkoj porodici u južnoj [[Rusija|Rusiji]]. Radio je na farmi do [[1903]], kada je regrutovan u vojsku [[Rusko carstvo|Ruskog carstva]], i postao konjanik. Služio je u [[Rusko-japanski rat|Rusko-japanskom ratu]] [[1905]]. Tokom [[Prvi svetski rat|Prvog svetskog rata]] služio je na zapadnom frontu, do [[1916]], kada je prebačen na [[Kavkaz|kavkaski]] front. Kada je u [[Ruska revolucija|Ruskoj revoluciji]] [[1917]], zbačen caristički režim, Buđoni je postao vodeći član vojničkih saveta (sovjeta) u kavkaskoj oblasti.

[[Ruski građanski rat|Građanski rat]] je izbio [[1918]], i Buđoni je organizovao snage Crvene konjice u donskom regionu. Ove snage će kasnije postati 1. konjička armija. Ova armija je bila značajna za pobedu Boljševika u ratu. Buđoni je stupio u [[Komunistička partija Sovjetskog Saveza|Boljševičku partiju]] [[1919]], i formirao je bliske odnose sa [[Josif Staljin|Staljinom]] i [[Kliment Vorošilov|Klimentom Vorošilovim]]. 

[[1920]], Buđonijeva konjička armija je učestvovala u invaziji na [[Poljska|Poljsku]] tokom [[Poljsko-sovjetski rat|Poljsko-boljševičkog rata]]. Isprva je bila prilično uspešna, [[Kijevska operacija|izbacivši poljske snage iz Ukrajine]] i kasnije se probivši kroz poljske južne linije fronta. Međutim, kasnije su boljševičke snage pretrpele težak poraz u [[Varšavska bitka (1920)|bici za Varšavu]], uglavnom zato što se Buđonijeva armija zaglavila kod [[Lavov]]a. Nakon što je njegova armija poražena u [[Komarovska bitka|Komarovskoj bici]] (jedna od najvećih konjičkih bitaka u istoriji), Buđoni je poslat na jug da se bori protiv belogardejaca u [[Ukrajina|Ukrajini]] i na [[Krim]]u. Uprkos porazu u Poljskoj, na kraju građanskog rata je postao jedan od vojnih heroja sovjetske Rusije.

Buđoni je smatran hrabrim konjičkim oficirom, ali je malo znao o modernom ratovanju, pogotovo o uticaju tenkova. Bio je na poziciji konjičkog inspektora Crvene armije, i na sličnim dužnostima, i kao jednom od Staljinovih bliskih saradnika, uticaj mu je rastao kako se Staljin uzdizao kao neprikosnoveni diktator Sovjetskog Saveza.

[[1935]], Buđoni je bio jedan od prvih pet [[Maršal Sovjetskog Saveza|maršala Sovjetskog Saveza]]. Trojica od ovih pet su kasnije ubijeni u [[Velika čistka|Velikoj čistki]] kasnih 1930-ih, pa su preživeli samo Buđoni i Vorošilov. [[1937]], Buđoni je komandovao Moskovskim vojnim okrugom, a tokom [[Zimski rat|Sovjetsko-finskog rata]] je komandovao armijom, sa katastrofalnim rezultatima. Pa ipak, [[1940]], Buđoni je postavljen za zamenika [[narodni komesar|narodnog komesara]] za odbranu.

Od jula do septembra [[1941]]. Buđoni je bio glavnokomandujući sovjetskih oružanih snaga na Jugozapadnom pravcu ([[Sovjetski jugozapadni front|Jugozapadni]] i Južni frontovi) suočivši se sa [[treći rajh|nemačkom]] invazijom na Ukrajinu, koja je počela u junu. Ove snage su na kraju opkoljene tokom [[Umanska bitka|Umanske]] i [[bitka za Kijev 1941.|bitke za Kijev]]. Ove katastrofe su koštale Sovjetski Savez 1,5 miliona vojnika poginulih ili zarobljenih, što je jedan od najvećih debakala u vojnoj istoriji
[[Datoteka:two_year_old_budjonny_stallions_in_russia.jpg|thumb|Buđonijevi konji]]

Staljin je u septembru razrešio Buđonija dužnosti, a zamenio ga je [[Semjon Timošenko]]. Postavljen je na komandu [[Sovjetski rezervni front|Rezervnog fronta]] (septembar - oktobar 1941), glavnokomandujućeg trupa na Severnokavkaskom pravcu (april - maj 1942), komandira Severnokavkaskog fronta (maj - avgust 1942), i zastarele [[Sovjetska konjica|Sovjetske konjice]] (od 1943). Nakon kraja rata i smrti Buđonijevog prijatelja Staljina on će 1954. biti penzionisan kao [[heroj Sovjetskog Saveza]].

Semjon Mihajlovič Buđoni je takođe stvorio novu rasu konja, koja se i dalje gaji u Rusiji: [[Buđoni (konj)|Buđoni konj]], koji je poznat po dobrim učincima u sportu i izdržljivosti. [[Budenovka]], deo sovjetske vojne uniforme, je dobila ime po Buđoniju,a o ovom maršalu koji je bio više poznat po hrabrosti nego po strateškom znanju upravljanja vojnim jedinicama će biti napisan i veći broj vojnih pjesama.

{{maršali Sovjetskog Saveza}}

[[Kategorija:Ruski i sovjetski vojskovođe]]
[[Kategorija:Biografije, Prvi svjetski rat|Buđoni]]
[[Kategorija:Sovjetski komandanti u Drugom svjetskom ratu]]
[[Kategorija:Crvena armija]]
[[Kategorija:Rusija u Prvom svjetskom ratu]]