Izvorni kod stranice Preston Sturges

{{Infokutija Filmska biografija
| ime_po_rođenju = Edmund Preston Biden
| datum_rođenja = {{Birth date|1898|08|29|df=y}}
| mjesto_rođenja = [[Chicago]], [[Illinois]], [[SAD]]
| datum_smrti = {{death date and age|1959|08|6|1898|08|29|df=y}}
| mjesto_smrti = [[New York]], [[New York (država)|New York]], SAD
| zanimanje = dramski pisac, scenarist, filmski režiser
| period = 1928–1956
| supružnik = Estelle de Wolf Mudge (1923–1928; razvod)<br />Eleanor Close Hutton (1930–1932; poništenje)<br />Louise Sargent Tevis (1938–1947, razvod)<br />Anne Margaret "Sandy" Nagle (1951–1959; njegova smrt)
|uticaj_na = [[Woody Allen]]<br />[[braća Coen]]<br />[[Robert Zemeckis]]
|znameniti_filmovi = ''[[Sullivan's Travels]]''
}}

'''Preston Sturges''' (rođen kao '''Edmund Preston Biden'''; 29. august 1898 – 6. august 1959) bio je [[SAD|američki]] dramski pisac, scenarist i filmski režiser, koji zahvaljujući nizu antologijskih [[screwball]] komedija 1940-ih uživa status jednog od najvećih komediografa [[klasični Hollywood|klasičnog Hollywooda]]. Sturges je također poznat kao jedan od prvih američkih režisera koji je karijeru započeo kao scenarist, odnosno kao dobitnik prvog [[Oscar za najbolji originalni scenario|Oscara za najbolji originalni scenario]].

Sturges se rodio kao sin trgovačkog putnika Edmunda C. Bidena i glumice Mary Estelle Dempsey. Majka mu se 1902. preudala za bogatog burzovnog mešetara Solomona Sturgesa, koji će tokom kasnijih godina financirati njegovu karijeru. Prije nego što se počeo baviti show-businessom, neko vrijeme je radio u kompanijama u očevom vlasništvu. Godine 1928. se okušao na [[Broadway]]u kao glumac, a iste godine napisao svoj prvi komad - komediju ''[[The Guinea Pig (drama)|The Guinea Pig]]''. Premijerno izvedena u [[Massachusetts]]u, postigla je uspjeh i omogućila da sljedeće godine postigne još veći uspjeh na Broadwayu sa komadom ''[[Strictly Dishonorable (drama)|Strictly Dishonorable]]''. Ona mu je donijela veliki novac, ali i pažnju [[Hollywood]]a, odnosno studija [[Paramount Pictures]] koji ga je angažirao kao scenarista pod ugovorom.

Sturges je tokom 1930-ih radio za Paramount, kao i niz velikih hollywoodskih studija. Za film ''[[The Power and the Glory (1933 film)|The Power and the Glory]]'' je od Paramounta dobio 17.500 US$ i udio u profitu, što ga je učinilo najbolje plaćenim scenaristom u Hollywoodu. Iako mu je takav status donio bogatstvo i materijalnu sigurnost, Sturges nije bio zadovoljan načinom na koji su hollywoodski studiji tretirali njegov materijal, često otkupljujući tekstove bez ikakve namjere da ih ekraniziraju. Zato je 1940. Paramountu predložio da mu umjesto scenarističkog honorara za film ''[[The Great McGinty]]'' dozvole da režira film. Paramount je pristao, i film je doživio veliki uspjeh.

Tokom sljedećih nekoliko godina Sturges je u furioznom tempu snimio nekoliko izuzetno uspješnih filmskih komedija, od kojih je najpoznatiji ''[[Sullivan's Travels]]''. Njegova sklonost da za filmove angažira glumce iz svoje "neslužbene trupe" su ga, međutim, brzo doveli u sukob sa Paramountom. Zato je odlučio postati nezavisni producent, udruživši se sa svojim prijateljem [[Howard Hughes|Howardom Hughesom]]. Film ''[[The Sin of Harold Diddlebock]]'' iz 1947. godine, koji je trebao označiti veliki povratak nekadašnjeg [[nijemi film|nijemog]] komičara [[Harold Lloyd|Harolda Lloyda]] se pretvorio u skupi fijasko. Nakon još jednog neuspješnog (iako kasnije hvaljenog) filma ''[[Unfaithfully Yours (film, 1948)|Unfaithfully Yours]]'', Sturgesova karijera u Hollywoodu je bila de facto završena. Posljednje godine života su mu obilježili problemi s porezom, alkoholizam te neuspjeli pokušaji da snima filmove u Evropi. Umro je od [[srčani udar|srčanog udara]] pišući autobiografiju.

== Djelomična filmografija ==

* ''[[The Power and the Glory (1933 film)|The Power and the Glory]]'' (samo scenarist) (1933)
* ''[[The Good Fairy (film)|The Good Fairy]]'' (samo scenarist) (1935)
* ''[[Diamond Jim]]'' (samo scenarist) (1935)
* ''[[Easy Living (1937 film)|Easy Living]]'' (samo scenarist) (1937)
* ''[[If I Were King]]'' (samo scenarist) (1938)
* ''[[Remember the Night]]'' (samo scenarist) (1940)
* ''[[The Great McGinty]]'' (1940)
* ''[[Christmas in July (film)|Christmas in July]]'' (1940)
* ''[[The Lady Eve]]'' (1941)
* ''[[Sullivan's Travels]]'' (1941)
* ''[[The Palm Beach Story]]'' (1942)
* ''[[The Miracle of Morgan's Creek]]'' (snimljen 1942, distribuiran 1944)
* ''[[Hail the Conquering Hero]]'' (1944)
* ''[[The Great Moment (1944 film)|The Great Moment]]'' (snimljen 1942, distribuiran 1944)
* ''[[The Sin of Harold Diddlebock]] (Mad Wednesday)'' (1947/1950)
* ''[[Unfaithfully Yours (1948 film)|Unfaithfully Yours]]'' (1948)
* ''[[The Beautiful Blonde from Bashful Bend]]'' (1949)
* ''[[The French, They Are a Funny Race]] (Les carnets du Major Thompson)'' (1955)<ref>Complete filmographies: [http://www.imdb.com/name/nm0002545/maindetails IMDB],[http://www.tcmdb.com/participant/participant.jsp?participantId=186418 TCM]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, [http://www.allmovie.com/cg/avg.dll?p=avg&sql=2:113144~T2 AllMovie], [http://prestonsturges.com/filmography.html PrestonSturges.com]</ref>

== Izvori ==
'''Notes'''
{{reflist}}

'''Napomene'''
* {{cite book|last=Curtis|first=James|title=Between Flops: A Biography of Preston Sturges|year=1982|publisher=Harcort Brace Jovanovich|authorlink=James Curtis (biographer)}}
* {{cite book|last=Dobi|first=Stephen J.|title=Preston Sturges: American Phenomenon|year=1971|publisher=Pennsylvania State University }}

== Vanjske veze ==
* [http://www.prestonsturges.net/ Official website]
** [http://www.prestonsturges.net/100years.html Timeline] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120904112839/http://www.prestonsturges.net/100years.html |date=2012-09-04 }}
* {{IBDB name|8190}}
* {{IMDb name|0002545}}
* {{tcmdb name|186418}}
* {{Amg name|113144}}
* [http://www.filmreference.com/Directors-St-Ve/Sturges-Preston.html Preston Sturges] at Film Reference
* [http://archive.sensesofcinema.com/contents/directors/04/sturges.html Preston Sturges] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091004005929/http://archive.sensesofcinema.com/contents/directors/04/sturges.html |date=2009-10-04 }} at Senses of Cinema: Great Directors Critical Database
* [http://www.pbs.org/wnet/americanmasters/database/sturges_p.html Preston Sturges] at [[American Masters]]
* [http://www.lib.berkeley.edu/MRC/sturges.html Preston Sturges bibliography] at UC Berkeley Media Resources Center
* [https://web.archive.org/web/20060205064148/http://www.geocities.com/Hollywood/Set/7321/STUR_03.html Preston Sturges: Film-maker]
* [http://profile.myspace.com/index.cfm?fuseaction=user.viewprofile&friendid=128451634 Preston Sturges]{{Dead link|date=September 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at MySpace
* [http://www.reelclassics.com/Directors/Sturges/sturges.htm Preston Sturges] at Reel Classics
* {{Find a Grave|3214}}

'''Filmovi:'''
* [http://www.criterion.com/asp/release.asp?id=103&eid=142&section=essay James Harvey's essay on ''The Lady Eve'']
* [http://www.criterion.com/asp/release.asp?id=118&eid=141&section=essay Todd McCarthy's essay on ''Sullivan's Travels'']
* [http://www.criterion.com/asp/release.asp?id=292&eid=425&section=essay Jonathan Lethem's essay on ''Unfaithfully Yours'']

{{Preston Sturges}}
{{Oscar za originalni scenario}}

{{Lifetime|1898|1959|Sturges, Preston}}

{{Normativna kontrola}}

[[Kategorija:Američki filmski režiseri]]
[[Kategorija:Američki scenaristi]]
[[Kategorija:Dobitnici Oscara za najbolji originalni scenarij]]