Prokurator (Drevni Rim)

Prokurator je bio visoki državni funkcioner u starom Rimu, najčešće namesnik provincije. Danas ovaj pojam označava državnog tužioca ili pravnika.

Naziv prokurator ima tri značenja:

1. Visoki državni funkcioner u starom Rimu, te kasnije u Veneciji i dr.
2. Onaj koji upravlja, upravnik imanja u nekim zemljama.
3. Onaj koji kao opunomoćenik zastupa koga; posrednik.

U trećem značenju, onaj koji dobija punomoć da sklapa poslove za drugoga, nazivao se prokurist. To je takođe bilo ime za poslovođu preduzeća ili banke (onog koji je pravno zastupa).

U Francuskoj je državni prokurator ime za državnog tužioca.

Naziv

Naziv seže u duboku antiku, Kurija, Kirie (Gospod, Bog)..., u vrijeme kulta plodnosti. "Kurčiti se" u srpskom jeziku nije vulgarizam već osobina sile, ponosa, moći, važnosti. Bog je smatran Ocem jer je kišom, nebeski oploditelj majke prirode, zemlje. Tako je i pomazivanje careva uljem (oil, jelej) i molitva Kirie eleison - Gospode pomiluj, od toga da nebeski oploditelj da jelej, tj. da oplodi zemlju tj. ostvari naše molbe. Kir je gospodin na grčkom a Kirie je Bog.

Antički Rim

U rimskom pravu, prokurator je bio zastupnik ili punomoćnik kojeg postavlja neka osoba sa ovlašćenjem da vodi sve ili neke određene poslove, naročito sudske. Prokurator je obično bio oslobođeni rob gospodara.

U doba carstva, od Oktavijana Avgusta, prokurator je bio visoki zvaničnik u carskoj administraciji. On je bio odgovoran za ubiranje poreza i upravu nad manjim provincijama. Prokuratori su postavljani iz redova vitezova (drugi po značaju stalež u Rimu, iza senatora), kao i oslobođenika. Obično se prevodi sa „namesnik“.

Npr. Judeja je, zajedno sa Idumejom i Samariji, od 6. do 66. godine činila provinciju na čelu sa prokuratorom, osim 41-44. godine, kada je ponovo postala vazalska kraljevina. Nalazila se u sastavu provincije Sirije, na čijem je čelu bio legat.

Vidi još

• Prokurist
• General-prokuror