Izvorni kod stranice Poljsko-Litvanska Unija

{{Okvir bivše zemlje svijeta
|ime=Državna zajednica Poljske i Litvanije
|hr_ime=
|izvorno_ime=Rzeczpospolita Obojga Narodów<br />
'''Abiejų Tautų Respublika''
|genitiv = 
|kontinent        = Europa
|regija           = Istočna Europa
|status           = Država
|era              = 
|godina_start     = [[1569|1569.]]
|godina_kraj      = [[1795|1795.]]
|datum_start      = 
|datum_kraj       = 
|događaj_start    = 
|događaj_kraj     = 
|p1               = 
|flag_p1          = 

|s1          = 
|flag_s1     = 
|s2          = 
|flag_s2     = 
|s3          = 
|flag_s3     = 
|s4          = 
|flag_s4     = 
|s5=
|image_s5= 
|s6          = 
|flag_s6     = 
|s7          = 
|flag_s7     = 
|zastava       =Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg 
|zastava_i = 
|grb       =Žygimont Aŭgust, Pahonia. Жыгімонт Аўгуст, Пагоня crop.png
|grb_i = 
|mapa        =Polish-Lithuanian_Commonwealth_(1619).png
|jezik = [[Poljski jezik|poljski]], [[Latinski jezik|latinski]], [[Litvanski jezik|litvanski]], [[Rutenski jezik|rutenski]]
|glavni_grad          = [[Krakov]], [[Varšava]]
|vlada_tip  = Monarhija
|titula_vođa     = Kraljevi
|vođa1          = 
|godina_vođa1     = 
|vođa2          = 
|godina_vođa2     = 
|vođa3          = 
|godina_vođa3     =  
|događaj1           = 
|datum_događaj1      = 
|događaj2           = 
|datum_događaj2      = 
|događaj_poslije = 
|datum_poslije = 
|valuta = [[poljski złot|zloti]], [[groš]]i
|stat_godina1   = 
|stat_pop1    = 
|stat_površina1  = 
|himna = |geslo = 
|vjera = [[katoličanstvo]], [[pravoslavlje]], [[grkokatoličanstvo]] 
|legislatura      = 
|fusnote=
}}

'''Državna zajednica Poljske i Litvanije''' (skraćeno '''DZPiL''') ili '''Poljsko-Litavska Unija''' ili '''Državna zajednica oba naroda''' ({{jez-polj|Rzeczpospolita Obojga Narodów}}, {{jez-lit|Abiejų Tautų Respublika}}, [[Rutenski jezik|rut.]] ''Рѣчъ посполитая ѡбоига народовъ'', {{jez-lat|Serenissima Respublica Poloniae}}) je država koja je postojala između [[1569]]. i [[1791]]. u [[Srednja Evropa|srednjoj]] i [[Istočna Evropa|istočnoj Evropi]]. Zvaničan naziv države bi se mogao prevesti kao '''Državna zajednica poljske krune i Velike kneževine Litvanije'''. Države koje su sačinjavale unije bile su [[Kraljevina Poljska (1025–1385)|Kraljevina Poljska]] i [[Velika kneževina Litvanija]]. Njena teritorija se oko 1600. sastojala od današnjih teritorija [[Poljska|Poljske]], [[Litvanija|Litvanije]], [[Letonija|Letonije]], [[Belorusija|Belorusije]], kao i delova [[Rusija|Rusije]] (oblast oko [[Smolensk]]a), [[Estonija|Estonije]], [[Rumunija|Rumunije]] i [[Ukrajina|Ukrajine]].

Državna zajednica je nastala [[12. 8.|12. augusta]] [[1569]], tzv. [[Lublinska unija|„Lublinskom unijom“]] i nasledila je [[Poljsko-litvanska unija|Poljsko-litvansku uniju]] koja je postojala od [[1386]]. To je bila [[realna unija]] sa zajedničkim izbornim monarhom i zajedničkim parlamentom ([[sejm]]). U izboru kralja i vladanju državom učestvovali su [[Plemstvo|plemići]] koji su činili oko 10% stanovništva zemlje. Plemstvo se delilo na niže plemstvo - [[šljahta]], i više plemstvo - [[Poljsko litavski magnati|magnati]]. Bila je to [[multietnička država|višenacionalna država]], čije je heterogeno stanovništvo pripadalo različitim religijama: [[katolička crkva|katoličkoj]], [[Protestantska crkva|protestantskoj]] i [[Pravoslavna crkva|pravoslavnoj]] crkvi, [[Judaizam|judaizmu]] i [[Islam|islamu]]. Ovo je redak rani primer međukonfesionalne tolerancije u Evropi. Dominantna privredna aktivnost bila je [[poljoprivreda]]. 

Plemstvo je za kraljeve često biralo strane vladare, poput članova švedske [[Dinastija Vasa|Dinastije Vasa]] ili saksonske [[Dinastija Wettin|Dinastije Wettin]]. Među njima su bili Francuz [[Henri III od Francuske|Henri III Valois]] i [[ugarska|ugarski]] kralj [[Stefan Batory]]. 

Na početku [[17. vijek]]a, Poljsko-litvanska država je izbegla razaranja [[Tridesetogodišnji rat|Tridesetogodišnjeg rata]] i proširila se na istok u [[Poljsko-ruski rat 1609–1618.|Poljsko-ruskom ratu 1609–1618]], kada je 1610. zauzela [[Moskovski kremlj]] i izbila na obalu [[Crno more|Crnog mora]]. Ratovala je protiv [[Rusko Carstvo|Rusije]], [[Švedska|Švedske]] i vazala [[Osmansko Carstvo|Osmanske imperije]]. 

Zajednica je pretrpela dva snažna udarca sredinom [[17. vijek]]a. Prvi je bila prva velika pobuna [[Kozaci|kozaka]] u istoriji [[1648]]. (ustanak [[Bogdan Hmeljnicki|Hmeljnickog]] uz pomoć [[Krimski Tatari|Krimskih Tatara]]). Pobunjenici su zatražili zaštitu od ruskog cara [[1654]], čime je Rusija postepeno preuzela dominaciju u [[Ukrajina|Ukrajini]]. Drugi veliki udarac je bila švedska invazija iz [[1655]]. podržana od trupa iz Transilvanije i [[Markgrofovija Brandenburg|Brandenburga]]. Time je značajno oslabila moć Poljsko-litvanske države.

Poslednji veliki trenutak u istoriji Poljsko-litvanske države zbio se [[1683]]. kada su trupe kralja [[Jan III Sobjeski|Jana III Sobjeskog]] razbile [[Opsada Beča 1683.|tursku opsadu Beča 1683.]] i time zauvek okončale tursku pretnju Srednjoj Evropi. Zbog ovog podviga, državna zajednica je dobila epitet Bedema hrišćanstva (''Antemurale Christianitati''). 

U doba građanskih revolucija ([[Rat za nezavisnost SAD]], [[Francuska revolucija]]) u Poljskoj je donet liberalni [[Ustav od 3. maja 1791.|Ustav od 3. maja 1791]]. Ovaj pokušaj reforme je stigao prekasno, kada je država već zapala u [[Anarhija|anarhiju]] i pod strani uticaj. Usledila je [[Podjela_Poljske#Prva_podjela_Poljske|Prva deoba Poljske]] [[1772]], čime je prestao poljsko-litvanski [[dualitet]]. Preostali delovi države ujedinjeni su u [[Unitarna država|unitarnu državu]]. Susedne [[Apsolutizam|apsolutističke]] monarhije (Pruska, Austrija, Rusija) su posle dve godine izvršile [[Podjela_Poljske#Druga_podjela|Drugu deobu Poljske]], a posle još dve godine, poslednju i konačnu [[Podjela_Poljske#Treća_Podjela_Poljske|Treću deobu Poljske]]. Poljska i Litvanija su time nestale kao suverene države sa političke karte Evrope do [[1918]].

[[Kategorija:Historija Poljske]]
[[Kategorija:Historija Litvanije]]
[[Kategorija:Bivše države u Evropi]]