Izvorni kod stranice Nikotin

{{Drugbox-lat
| verifiedrevid = 394796180
| IUPAC_name = 3-[(2''S'')-1-metilpirolidin-2-il]piridin
| image=Nikotin - Nicotine.svg
| width=177px
| image2=Nicotine-3D-vdW.png

| density= 1.01
| boiling_point= 247
| melting_point= -79
| pKa = 8.5
| bioavailability= 20 to 45% (oralno)
| metabolism = hepatički
| elimination_half-life= 2 časa
| excretion =
| pregnancy_US = D
| legal_AU = 
| legal_CA =
| legal_UK = 
| legal_US = 
| legal_status =
| routes_of_administration= '''[[Pušenje duvana|pušenje]]'''
| dependency_liability = srednja do visoke

| UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| UNII = 6M3C89ZY6R
| CAS_number=54-11-5
| CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| ChemSpiderID = 80863
| ATC_prefix=N07
| ATC_suffix=BA01
| ATC_supplemental={{ATCvet|P53|AX13}}
| PubChem=942
| DrugBank=DB00184

| C=10 | H=14 | N=2 |
| molecular_weight = 162.26 g/mol
| smiles = n1cc(ccc1)[C@H]2N(C)CCC2
| InChI1 = 1/C10H14N2/c1-12-7-3-5-10(12)9-4-2-6-11-8-9/h2,4,6,8,10H,3,5,7H2,1H3/t10-/m0/s1
| InChIKey1 = SNICXCGAKADSCV-JTQLQIEIBP
|  StdInChI = 1S/C10H14N2/c1-12-7-3-5-10(12)9-4-2-6-11-8-9/h2,4,6,8,10H,3,5,7H2,1H3/t10-/m0/s1
| StdInChIKey_Ref   = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI_comment  = 
|  StdInChIKey = SNICXCGAKADSCV-JTQLQIEISA-N
| StdStdInChI_Ref   = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| solubility        = 
| specific_rotation = 
| sec_combustion    =
}}
'''Nikotin''' je [[alkaloid]] koji se može naći u nekim biljkama iz porodice ''[[Solanaceae]]'', naročito u '''[[duhan]]u'''. Čini od oko 0,6 do 3% ukupne suhe mase sušenog, industrijskog duhana<ref name="acs">{{cite web|url=http://pubs.acs.org/cgi-bin/abstract.cgi/jafcau/1999/47/i08/abs/jf990089w.html|title=Determination of the Nicotine Content of Various Edible Nightshades (Solanaceae) and Their Products and Estimation of the Associated Dietary Nicotine Intake|accessdate = 05. 10. 2008.}}</ref><ref>{{cite web|url=http://dccps.nci.nih.gov/tcrb/monographs/9/m9_3.PDF|format=PDF|title=Smoking and Tobacco Control Monograph No. 9}}</ref>, a njegova [[biosinteza]] u biljci se odvija u korijenu, a sprema se u listovima. Služi kao hemijska odbrana biljke od insekata; tako da je ranije bila rasprostranjena njegova upotreba u vidu [[insekticid]]a<ref>[http://books.google.com/books?id=RiwSYFgZ2fEC&pg=PA933&lpg=PA933&dq=nicotine+widely+used+pesticide&source=bl&ots=KaYsWIJLC_&sig=ZnDL_ENqpngDiOWi5ksxaU12TOc&hl=en&ei=7uw_SueFHJSuswPK_YG3AQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2 The Chemical Components of Tobacco and Tobacco Smoke]</ref><ref>{{Cite web |title=Some Pesticides Permitted in Organic Gardening |url=http://www.coopext.colostate.edu/4DMG/VegFruit/organic.htm |access-date=2010-07-02 |archivedate=2011-06-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110620065008/http://www.coopext.colostate.edu/4dmg/VegFruit/organic.htm |deadurl=yes }}</ref>, dok se danas u tu svrhu koriste dosta slične supstance poput [[imidakloprid]]a.

U vrlo malehnim koncentracijama (prosječna [[cigareta]] ima oko 1&nbsp;mg nikotina) djeluje kao stimulans za većinu sisara, te je jedan od najvažnijih faktora odgovornih za stvaranje ovisnosti pušenja duhana. Prema navodima Američkog udruženja za srce: ''[[Ovisnost]] o nikotinu je, historijski posmatrano, uvijek bila najteža za odvikavanje.''<ref>[http://www.americanheart.org/presenter.jhtml?identifier=4753 Nicotine Addiction]</ref>

Farmakološke osobine i uticaj na ljudski organizam kojima se definiše ovisnost o duhanu su slični onima kojima se određuje ovisnost o drogama poput [[heroin]]a i [[kokain]]a<ref>[http://www.americanheart.org/presenter.jhtml?identifier=4753 American Heart Association] and Nicotine addiction.</ref>. Smatra se da je količina nikotina u cigaretama postepeno opadala tokom godina, ali je jedna studija iznijela podatke da je njegova koncentracija povećana oko 1,6% u periodu od 1998 do 2005 godine. Ovom studijom su bile obuhvaćene sve glavne tržišne kategorije cigareta<ref>{{cite journal|title=Trends in nicotine yield in smoke and its relationship with design characteristics among popular US cigarette brands, 1997-2005|journal=Tobacco Control|volume=16|issue=5|pages=e5|year=2007|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&dopt=Citation&list_uids=17897974|author=Connolly, G. N; Alpert, H. R; Wayne, G. F; Koh, H}}</ref>.

== Historija i naziv ==
Nikotin je dobrio ime po [[latinski jezik|latinskom]] nazivu biljke duhana (''Nicotiana tabacum''), a koji je ime dobio po francuskom ambasadoru u Porugalu [[Jean Nicot|Jean Nicot de Villemainu]]. On je poslao 1560 godine biljku i sjeme duhana iz [[Brazil]]a u Pariz, te reklamirao i promovisao njegovu upotrebu u medicinske svrhe. Nikotin je prvi put izoliran iz duhana 1828 godine od strane njemačkih hemičara Posselta i Reimanna, a oni su nikotin smatrali otrovom<ref>{{cite journal|title="Nicotine psychopharmacology", research contributions to United States and global tobacco regulation: A look back and a look forward|journal=Psychopharmacology|volume=184|issue=3-4|pages=286-291|year=2006|url=http://www.springerlink.com/content/75462q6mq88g4575/fulltext.pdf|author=Henningfield, Jack E; Zeller, Mitch}}{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Njegovu hemijsku empirijsku formulu je prvi opisao Melsens 1843 godine<ref>{{cite journal|title=Über das Nicotin|author=Melsens|journal=Journal für Praktische Chemie|volume=32|issue=1|pages=372-377|year=1844}}</ref>, a strukturu mu je otkrio Garry Pinner 1893 godine. Prvu sintezu nikotina izveli su A. Pictet i Crepieux 1904 godine.<ref>http://medicolegal.tripod.com/toxicchemicals.htm Comptes rendus, 1903, 137, pp. 860</ref>

== Hemija ==
[[Datoteka:Nicotine3Dan2.gif|thumb|desno|3D molekula nikotina]]
Nikotin je higroskopna, uljasta [[tekućine|tekućina]] koja se može miješati sa [[voda|vodom]] u svojoj bazičnoj formi. Kao dušična baza, nikotin formira soli sa kiselinama koje su obično u čvrstom stanju i topive u vodi. Nikotin može veoma lahko penetrirati pod [[koža|kožu]]. Slobodna baza nikotina može se zapaliti i ispod svoje tačke ključanja, a njegove pare će početi goriti u zraku na 308 K (35&nbsp;°C) i pored niskog pritiska pare. Zbog ove osobine. najveći dio nikotina gori pri pušenju cigarete; međutim, ipak se dovoljno inhalira tako da se postižu željeni efekti. Količina nikotina koji se udahne pri pušenju duhana se samo jedan manji dio od količine koju sadrže listovi duhana.

=== Optička aktivnost ===
Nikotin je [[optička rotacija|optički aktivan]] spoj, te ima dvije [[enantiomer]]ske forme. Oblik koji se nalazi u prirodi je lijevorotirajući (-) sa [?]<sub>D</sub> = -166.4°. Desnorotirajuća forma nikotina, (+)-nikotin, ima samo polovinu fiziološke aktivnosti (-)-nikotina, u smislu da je potrebna veća doza (+)-nikotina da se postignu isti efekti<ref>{{cite book|last=Gause|first=G. F.|title=http://www.archive.org/stream/opticalactivityl00gauz/opticalactivityl00gauz_djvu.txt|editor=Luyet, B. J.|publisher=Biodynamica|location=Normandy, Missouri|date=1941|url=http://www.archive.org/stream/opticalactivityl00gauz/opticalactivityl00gauz_djvu.txt}}</ref>. Soli (+)-nikotina su obično desnorotirajuće.

== Farmakologija ==
=== Farmakokinetika ===
Kada nikotin uđe u organizam, veoma brzo se distribuira kroz [[krvotok]] a može prijeći i moždanu barijeru. Poluvrijeme eliminacije nikotina u tijelu iznosi oko dva sata<ref>{{cite journal|last=Benowitz NL, Jacob P 3rd, Jones RT, Rosenberg J|date=1982|title=Interindividual variability in the metabolism and cardiovascular effects of nicotine in man|journal= J Pharmacol Exp Ther|volume=221|issue=2|pages=368-72}}</ref>.

Količina nikotina koji se [[apsorpcija|apsorbuje]] u tijelu tokom pušenja zavisi od mnogih faktora, poput vrste duhana, načina udisanja i da li je korišten filter. Kod žvakanja duhana ili njegovog ušmrkavanja, količina nikotina koji se oslobađa u tijelu je daleko veća nego kod pušenja. Nikotin se [[metabolizam|metabolizira]] u [[jetra|jetri]] putem [[enzim]]a citohroma P450 (uglavnom CYP2A6 ali i CYP2B6). Najčešći metaboliti su kotinini. Drugi značajni metaboliti su nikotin N'-oksid, nornikotin, nikotin isometonijum ion, 2-hidroksinikotin i nikotin glukuronid<ref>{{cite journal|last=Hukkanen J, Jacob P 3rd, Benowitz NL.|date=2005|title=Metabolism and Disposition Kinetics of Nicotine|journal=Pharmacol Rev.|volume=57|issue=1|pages=79-115|url=http://pharmrev.aspetjournals.org/cgi/content/full/57/1/79|access-date=2010-07-02|archive-date=2009-08-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20090831085213/http://pharmrev.aspetjournals.org/cgi/content/full/57/1/79|dead-url=yes}}</ref>.

Glukonuracija i oksidativni metabolizam nikotina u kotinin se inhibiraju [[mentol]]om, dodatkom koji se stavlja u mentol cigarete, povećavajući poluvrijeme eliminacije nikotina u organizmu<ref>{{cite journal|last=Benowitz NL, Herrera B, Jacob P 3rd.|date=2004|title=Mentholated Cigarette Smoking Inhibits Nicotine Metabolism|journal=J Pharmacol Exp Ther|volume=310|issue=3|pages=1208-15|url=http://jpet.aspetjournals.org/cgi/content/abstract/310/3/1208}}</ref>.

=== Farmakodinamika ===
[[Datoteka:Side effects of nicotine.png|thumb|280px|Popratni efekti nikotina]]
Nikotin djeluje na nikotinsko-acetilholinske receptore, naročito na nikotinske receptore ganglijskog tipa te na jedan nikotinski receptor CNS-a. Prvi je prisutan u adrenalnoj meduli dok je drugi prisutan u [[centralni nervni sistem|centralnom nervnom sistemu]] (CNS). U manjim koncentracijama, nikotin povećava aktivnosti ovih receptora. Nikotin također ima efekte na brojne druge neurotransmitere preko određenih posrednih mehanizama.

==== Unutar CNS ====
Vezivanjem na nikotinsko-acetilholinske receptore, nikotin povećava nivoe nekih neurotransmitera, djelujući kao određeni podešivač njihovog djelovanja. Postoje mišljenja da je povećanje nivoa dopamina u moždanim centrima za nagrađivanje odgovorno za euforična i opuštajuća stanja osoba koje konzumiraju duhan te to naposlijetku vodi do ovisnosti o upotrebi nikotina. Samo jedna različita [[aminokiselina]] između moždanih i mišićnih acetilholinskih receptora objašnjava zašto se nikotin aktivira u CNS a ne u skeletnim mišićima gdje bi uzrokovao trenutnu [[smrt]]. Stoga je nikotinska ovisnost biološki neuobičajena<ref>Xinan Xiu, Nyssa L. Puskar, ''et al.'',(2009) ''Nicotine binding to brain receptors requires a strong cation- interaction''. Nature, '''458''':534-537</ref>.

Duhanski dim sadrži inhibitore monoaminoksidaze, alkaloide harman, norharman<ref name=pmid15582589>{{cite journal|author=Herraiz T, Chaparro C|title=Human monoamine oxidase is inhibited by tobacco smoke: beta-carboline alkaloids act as potent and reversible inhibitors|journal=Biochem. Biophys. Res. Commun.|volume=326|issue=2|pages=378-86|year=2005}}</ref>, [[anabasin]], [[anatabin]] i [[nornikotin]]. Ove supstansce značajno smanjuju aktivnost monoaminske oksidaze kod ovisnika o nikotinu<ref name="pmid15582589"/><ref name="pmid9549600">{{cite journal|author=Fowler JS, Volkow ND, Wang GJ, ''et al.''|title=Neuropharmacological actions of cigarette smoke: brain monoamine oxidase B (MAO B) inhibition|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-addictive-diseases_1998_17_1/page/23|journal=J Addict Dis|volume=17|issue=1|pages=23-34|year=1998}}</ref>. Enzimi monoaminoksidaze razaraju monoaminske neurotransmitere poput dopamina, [[norepinefrin]]a i [[serotonin]]a.

==== Unutar PNS ====
Nikotin također aktivira i [[autonomni nervni sistem|simpatički nervni sistem]]<ref>{{cite journal|author=Yoshida T, Sakane N, Umekawa T, Kondo M|title=Effect of nicotine on sympathetic nervous system activity of mice subjected to immobilization stress|journal=Physiol Behav.|volume=55|issue=1|pages=53-7|year=1994|month=January|url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/0031-9384(94)90009-4}}</ref>, djelujući preko crijevnih nervi na adrenalnu medulu, stimulirajući otpuštanje epinefrina. Acetilholin otpušten iz preganglijskih simpatičkih vlakana tih nervi djeluje kao nikotinsko acetilholinski receptor, uzrokujući otpuštanje epinefrina (i norepinefrina) u krvotok. Nikotin ima afinitet za tkiva koja sadrže [[melanin]] zbog toga što služi kao međuproizvod u sintezi melanina ili zbog nepovratnog vezivanja melanina i nikotina. Ovo mišljenje je izvedeno iz činjenica u vezi povećane ovisnosti o nikotinu i manjem broju prekidanja pušenja kod tamnijih osoba<ref>King G, Yerger VB, Whembolua GL, Bendel RB, Kittles R, Moolchan ET, (2009), ''Link between facultative melanin and tobacco use among African Americans'', Pharmacol Biochem Behav. 92(4):589-96 {{PMID|19268687}}</ref>.

==== Unutar adrenalne medule ====
Zbog vezanja na nikotinske receptore ganglijskog tipa u adrenalnoj meduli, nikotin povećava protok [[adrenalin]]a (epinefrina), stimulativnog [[hormoni|hormona]]. Zbog vezanja na receptore, on uzrokuje depolarizaciju ćelije i influks [[kalcij]]uma kroz kalijumske kanale. Kalcijum aktivira eksocitozu hromafinskih granula i zato otpušta epinefrin (i norepinefrin) u krvotok. Otpuštanje epinefrina (adrenalina) prouzrokuje ubrzanje rada srca, povećavanje krvnog pritiska, ubrzanje [[disanje|disanja]], kao i povećavanje nivoa [[glukoza|glukoze]] u krvi<ref name="Marieb" >{{cite book|author=Elaine N. Marieb i Katja Hoehn|title=Human Anatomy & Physiology (7. izd.)|publisher=Pearson|year=2007}} {{ISBN|978-0-8053-5909-1}}</ref>.
[[Kotinin]] je nusproizvod metabolizma nikotina, a u krvi može ostati i do 48 sati.

== Psihoaktivni efekti ==
Efekti nikotina na promjene raspoloženja se razlikuju od studije do studije: po nekima je nikotin i stimulant i relaksant<ref>[http://www.ti.ubc.ca/pages/letter21.htm ''Effective Clinical Tobacco Intervention''], Thereputics Letter, 21. izd., septembar-oktobar 1997, University of British Columbia</ref>. Zbog toga što uzrokuje ispuštanje [[glukoza|glukoze]] iz [[jetra|jetre]] i epinefrina (adrenalina) iz adrenalnih medula, proizvodi stimulaciju. Korisnici nikotina često spominju osjećaj relaksacije, opuštenosti i ugodnosti<ref>Gilbert Lagrue, François Lebargy, Anne Cormier, (2001), ''From nicotinic receptors to smoking dependence: therapeutic prospects'', Alcoologie et Addictologie, vol. 23, br. 2S, juni 2001, pp. 39S - 42</ref>. Zbog smanjenja apetita i povećanja metabolizma, mnogi pušači mogu izgubiti tjelesnu težinu<ref>Jean-Claude Orsini, (2001), ''Dependence on tobacco smoking and brain systems controlling glycemia and appetite'', Alcoologie et Addictologie, vol. 23, br. 2S, juni 2001, pp. 28S - 36S</ref><ref>[http://uninews.unimelb.edu.au/articleid_1898.html Smokers lose their appetite : Media Releases : News : The University of Melbourne]</ref>.

Pri pušenju cigarete, krv bogata nikotinom napušta [[pluća]] i dolazi do [[mozak|mozga]] za oko sedam sekundi te odmah počinje stimulirati otpuštanje mnogih hemijskih supstanci uključujući acetilholin, norepinefrin, epinefrin, vazopresin, arginin, dopamin, autokrine agente i beta-endorfin<ref>''[http://www.bodybuilding.com/fun/par16.htm Chemically Correct: Nicotine] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091201051323/http://www.bodybuilding.com/fun/par16.htm |date=2009-12-01 }}'', Andrew Novick</ref>. Ovo otpuštanje neurotransmitera i [[hormoni|hormona]] je odgovorno za najveći dio efekata nikotina. Postoje mišljenja da nikotin poboljšava koncentraciju<ref name="rusted">{{cite journal|last=Rusted|first=J|coauthors=Graupner, O'Connell, Nicholls|date=1994-05-05|title=Does nicotine improve cognitive function?|journal=Psychopharmacology|issue=115|pages=547-549|url=http://www.springerlink.com/content/75034q53031260j8/?p=afde608485604678839ab0e950be77f9&pi=0}}{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> i pamćenje zbog povećanja nivoa acetilholina. Također, smatra se da poboljšava pažnju i budnost zbog povećavanja acetilholina i norepinefrina. Buđenje seksualne želje je uzrok povećanja nivoa norepinefrina. Smanjivanje osjećaja bola se javlja zbog povećanja acetilholina i beta-endorfina. Pored toga, osoba osjećanja smanjenje osjećaja straha zbog povećanja nivoa beta-endorfina. Nikotin produžava i trajanje pozitivnih efekata dopamina<ref>http://chronicle.uchicago.edu/020328/nicotine.shtml</ref> i povećava osjetljivost u moždanom centru za nagrađivanje<ref name=Kenny>{{cite journal|author=Kenny PJ, Markou A|title=Nicotine self-administration acutely activates brain reward systems and induces a long-lasting increase in reward sensitivity|journal=Neuropsychopharmacology|volume=31|issue=6|pages=1203-11|year=2006|month=June |url=http://www.nature.com/npp/journal/v31/n6/full/1300905a.html}}</ref>. Većina cigareta koje su dostupne sadrže u duhanskom dimu od 0,1 do 2,8 miligrama nikotina<ref>[http://www.erowid.org/chemicals/nicotine/nicotine_dose.shtml Erowid Nicotine Vault: Dosage]</ref>.

U tehničkom smislu, nikotin ne izaziva značajnu ovisnost ako se koristi van konteksta duhanskih proizvoda, odnosno bez primjesa<ref name="pmid16177026">{{cite journal|author=Guillem K, Vouillac C, Azar MR, ''et al.''|title=Monoamine oxidase inhibition dramatically increases the motivation to self-administer nicotine in rats|journal=J. Neurosci.|volume=25|issue=38|pages=8593-600|year=2005|month=September}}</ref>. Međutim, samo ukoliko se nikotin koristi zajedno sa inhibitorima monoaminoksidaze (MAO) koji se nalaze u duhanu, nikotin proizvodi značajnu promjenu u ponašanju kod korisnika, što se može smatrati potencijalom za stvaranje ovisnosti. Ovo je efekat sličan djelovanju [[amfetamin]]a<ref name="pmid14592678">{{cite journal|author=Villégier AS, Blanc G, Glowinski J, Tassin JP|title=Transient behavioral sensitization to nicotine becomes long-lasting with monoamine oxidases inhibitors|url=https://archive.org/details/sim_pharmacology-biochemistry-and-behavior_2003-09_76_2/page/267|journal=Pharmacol. Biochem. Behav.|volume=76|issue=2|pages=267-74|year=2003|month=September}}</ref>.

== Ovisnost i liječenje ==
Moderna istraživanja pokazuju da nikotin djeluje na mozak i proizvodi brojne efekte. Naročito, zbog svoje prirode izazivanja ovisnosti, nikotin aktivira u mozgu određene centre za nagrađivanje i putanje kojama se izazivaju i regulišu osjećanja zadovoljstva i euforija<ref>[http://www.nida.nih.gov/researchreports/nicotine/nicotine2.html NIDA - Research Report Series - Tobacco Addiction - Extent, Impact, Delivery, and Addictiveness]</ref>.

[[Dopamin]] je jedan od ključnih neurotransmitera koji aktivno djeluju u mozgu. Kao i mnoge psihički aktivne droge, nikotin uzrokuje deregulaciju proizvodnje dopamina i drugih stimulatornih neurotransmitera dok mozak istovremeno pokušava da kompenzira vještački izazvanu stimulaciju. Pored toga, smanjuje se osjetljivost nikotinsko acetilholinskih receptora. Da bi kompenzirao ovaj mehanizam, mozak pokušava da poveća broj receptora, Neto efekat je povećanje osjetljivosti na putanjama nagrađivanja, što je u suprotnosti od uticaja drugih droga kao što su [[kokain]] i [[heroin]], koji smanjuju osjetljivost putanja nagrađivanja<ref name=Kenny/>. Ova neuralna promjena u mozgu ostaje mjesecima nakon što prestane upotreba nikotina. Nikotin također ima i potencijal da prouzorokuje ovisnost kod mnogih životinja.

Danas je poznato da se nakon tri sedmice apstinencije kod pušača acetilholinski receptori vraćaju na ''normalno'' stanje, kao i prije početka konzumiranja duhana. U toku tog perioda apstinencije, osoba može doživljavati periode nemira, razdražljivosti pa i agresivnosti, ali i [[depresija|depresije]]. Već poslije tri dana nakon prestanka konzumiranja nikotina gotovo je nemoguće pronaći bilo kakve tragove njegovog prisustva u mozgu.

=== Terapeutska upotreba ===
[[Datoteka:Blood nicotine graph.jpg|thumb|desno|Razlike u koncentracijama nikotina u krvi tokom vremena između raznih formi upotrebe duhana]]
Primarna terapeutska upotreba nikotina se ogleda u liječenju od ovisnosti od duhana, u svrhu odvikavanja od pušenja i smanjenju rizika po zdravlje. Kontroliranim nivoima nikotina koji se daju pacijentima putem nikotinskih žvakaćih guma, flastera, sprejeva ili električnih cigareta pokušava se odviknuti osoba koja je ovisna o cigaretama odnosno duhanu uopće.

Međutim, samo u nekoliko situacija, istraživanja su pokazala da je nikotin bio od terapeutske vrijednosti za pacijenta. Takvi slučajevi se navode kao ''paradoksi pušača''<ref name="cohen">{{cite journal|last=Cohen|first=David J.|coauthors=Michel Doucet, Donald E. Cutlip, Kalon K.L. Ho, Jeffrey J. Popma, Richard E. Kuntz|title=Impact of Smoking on Clinical and Angiographic Restenosis After Percutaneous Coronary Intervention|journal=Circulation|volume=104|issue=7|pages=773|year=2001|url=http://www.data-yard.net/34/circulation_2001_104_773.htm|accessdate = 2006-11-06}}</ref>. Iako je u većini slučajeva nije u potpunosti objašnjen stvarni mehanizam djelovanja, općenito se vjeruje da se osnovne pozitivne akcije nikotina, kada se aplicira van konteksta duhana, mogu odnositi i na njegovo ''normalno ''korištenje putem duhanskog dima, bez povećanog rizika po zdravlje zbog katrana i drugih otrovnih supstanci iz duhana.

Primijećeno je da većina osoba kod kojih je dijagnosticirana [[shizofrenija]] pušila duhan. Pretpostavlja se da je procenat shizofreničara koji puše između 75% i 90%. Smatra se da je povećana učestalost pušenja kod shizofreničnih pacijenata uzrokovana željom za samoizliječenjem putem nikotina<ref>{{cite journal|author=de Leon J, Tracy J, McCann E, McGrory A, Diaz FJ|title=Schizophrenia and tobacco smoking: a replication study in another US psychiatric hospital|journal=Schizophr Res.|volume=56|issue=1-2|pages=55-65|year=2002|month=July|url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S092099640100192X}}</ref><ref>{{cite journal|author=de Leon J, Dadvand M, Canuso C, ''et al.''|title=Schizophrenia and smoking: an epidemiological survey in a state hospital|journal=Am J Psychiatry|volume=152|issue=3|pages=453-5|year=1995|month=March|url=http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=7864277}}</ref>. Novije studije i istraživanja su pronašla da osobe koje su blago do umjereno ovisne imaju određene koristi od nikotina, ali ne i one osobe koje su veoma mnogo ovisne<ref>{{cite journal|author=Aguilar MC, Gurpegui M, Diaz FJ, de Leon J|title=Nicotine dependence and symptoms in schizophrenia: naturalistic study of complex interactions|journal=Br J Psychiatry|volume=186|pages=215-21|year=2005|month=March |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15738502}}</ref>. Sva ova istraživanja su zasnovana samo na posmatranjima, ali još nisu provedene detaljne studije. U toku su i istraživanja o alternativnim upotrebama nikotina putem flastera ili žvakačih guma.

== Otrovnost ==
LD<sub>50</sub> doza nikotina za pacove iznosi 50&nbsp;mg/kg i 3&nbsp;mg/kg za [[miš]]eve. Procjenjuje se da doza od 40–60&nbsp;mg (0.5-1.0&nbsp;mg/kg) može biti smrtonosna za odraslog čovjeka<ref>{{cite journal|author=Okamoto M, Kita T, Okuda H, Tanaka T, Nakashima T|title=Effects of aging on acute toxicity of nicotine in rats|journal=Pharmacol Toxicol.|volume=75|issue=1|pages=1-6|year=1994|month=July |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7971729}}</ref><ref>[http://www.inchem.org/documents/pims/chemical/nicotine.htm#PartTitle:7.%20TOXICOLOGY IPCS INCHEM]</ref>. Iz tih razloga, nikotin je mnogo [[otrov]]niji u odnosu na druge alkaloide poput kokaina, koji ima LD<sub>50</sub> dozu od 95,1&nbsp;mg/kg kod miševa. I pored toga, gotovo je nemoguće predozirati se nikotinom isključivo putem pušenja cigareta zbog relativno malehne količine nikotina u njima, mada je moguće uz kombinaciju sa nikotinskim gumama, flasterima i žvakanjem duhana<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://learn.genetics.utah.edu/content/addiction/drugs/overdose.html |access-date=2010-07-02 |archivedate=2013-01-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130121151011/http://learn.genetics.utah.edu/content/addiction/drugs/overdose.html |deadurl=yes }}</ref><ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.drugtext.org/library/articles/coffin.htm |access-date=2010-07-02 |archive-date=2009-12-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091202164029/http://www.drugtext.org/library/articles/coffin.htm |dead-url=yes }}</ref>. Prosipanje veoma velike koncentracije nikotina po koži može uzrokovati intoksikaciju pa čak i smrt, jer nikotin veoma lahko prolazi kroz kožu i može dospjeti u krv<ref>{{cite journal|author=Lockhart LP|title=Nicotine poisoning|journal=Br Med J|volume=1|pages=246-7|year=1933}}</ref>.

[[Rak (bolest)|Kancerogena]] svojstva nikotina u samostalnom, izdvojenom obliku nevezanog za duhanski dim, još uvijek nisu objavljena od strane Međunarodne agencije za istraživanje raka (IARC) i ne može biti zvanično stavljena u grupu [[kancerogene supstance|kancerogenih supstanci]]. Prema trenutno dostupnoj literaturi, smatra se da nikotin, sam po sebi, ne podržava stvaranje [[ćelija]] raka u zdravom tkivu te nema mutogenskih svojstava. Međutim, nikotin i povećana aktivnost nikotinsko-acetilholinskih receptora može dovesti do apoptoze, što je jedan od načina kako tijelo uništava nepoželjne ćelije. Pošto se apoptozom pomaže da se uklone mutirane ili oštećene ćelije koje naposlijetku mogu postati kancerogene, inhibitorske akcije nikotina mogu napraviti takvo okružnje u kojem je moguć razvoj raka, mada su takve pretpostavke još nepotvrđene<ref name=ebasedtreatment>{{cite web|url=http://www.ebasedtreatment.org/drugs/treatment/nicotine/toxicology|title=Toxicology, eBasedTreatment|accessdate=5. 10. 2008|archivedate=2008-11-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081121082322/http://www.ebasedtreatment.org/drugs/treatment/nicotine/toxicology|deadurl=yes}}</ref>.

== Istraživanja ==

Dok akutni/inicijalni unos nikotina uzrokuje aktivaciju receptora nikotina, hronične niske doze nikotinske upotrebe dovode do desenzitizacija nikotinskih receptora (usled ravoja tolerancije) i to rezultira u antidepresivnom efektu. Istraživanja pokazuju da su niske doze nikotinskih flastera efektivni tretman [[Klinička depresija|kliničke depresije]] kod nepušača.<ref name="pmid20965579">{{cite journal |author=Mineur YS, Picciotto MR |title=Nicotine receptors and depression: revisiting and revising the cholinergic hypothesis |journal=Trends Pharmacol. Sci. |volume=31|issue=12 |pages=580–6 |date=December 2010 |pmid=20965579 |pmc=2991594 |doi=10.1016/j.tips.2010.09.004 }}</ref> Međutim originalna istraživanja su dovela do zaključka da: "Nikotinski flasteri proizvode kratkotrajno poboljšanje depresije sa manjim nuspojavama. Zbog visokog zdravstvenog rizika od nikotina, nikotinski flasteri nisu preporučeni za kliničku upotrebu u kontroli depresije."<ref name="pmid9746444">{{cite journal |author=Salín-Pascual RJ1, Rosas M, Jimenez-Genchi A, Rivera-Meza BL, Delgado-Parra V |title=Antidepressant effect of transdermal nicotine patches in nonsmoking patients with major depression |journal=J Clin Psychiatry. |volume=59|issue=9 |pages=387–9 |date=September 1996 |pmid=9746444 }}</ref>

Iako je pušenje povezano sa povećanim rizikom od [[Alzheimerova bolest|Alchajmerove bolesti]],<ref name="pmid19105840">{{cite journal|author=Peters R, Poulter R, Warner J, Beckett N, Burch L, Bulpitt C |title=Smoking, dementia and cognitive decline in the elderly, a systematic review |journal=BMC Geriatr |volume=8 |page=36 |year=2008 |pmid=19105840 |pmc=2642819 |doi=10.1186/1471-2318-8-36 }}</ref> postoji evidencija da sam nikotin ima potencijal da spreči i tretira Alchajmerovu bolest.<ref name="pmid19184661">{{cite journal |author=Henningfield JE, Zeller M |title=Nicotine psychopharmacology: policy and regulatory |journal=Handb Exp Pharmacol |pages=511–34 |year=2009 |pmid=19184661|doi=10.1007/978-3-540-69248-5_18 |series=Handbook of Experimental Pharmacology |isbn=978-3-540-69246-1 |volume=192 |issue=192 }}</ref>

== Povezano ==
* [[Nikotinska zavisnost]]
* [[Duhan]]
* [[Droga]]
* [[Vitamin B3|Niacin]]

== Reference ==
{{reflist|2}}

== Literatura ==
{{refbegin|2}}
*{{Cite journal |author=Bilkei-Gorzo A, Rácz I, Michel K, Darvas M, Rafael Maldonado López, Zimmer A.|title=A common genetic predisposition to stress sensitivity and stress-induced nicotine craving|journal=Biol. Psychiatry |year=2008 |volume=63 |pages= 164–71 |pmid=17570348 |doi=10.1016/j.biopsych.2007.02.010 |issue=2}}
*{{cite book
| editor1-last           =Gorrod
| editor1-first          =John W.
| editor2-last        =Peyton
| editor2-first       =Jacob,III
| title                 =Analytical Determination of Nicotine and Related Compounds and their Metabolites
| url           =https://archive.org/details/analyticaldeterm0000unse
| date                 =November 16, 1999
| publisher             =Elsevier
| location              =Amsterdam
| isbn                  =978-0-08-052551-8
}}
*{{Cite journal |author=Willoughby JO, Pope KJ, Eaton V |title=Nicotine as an antiepileptic agent in ADNFLE: an N-of-one study |journal=Epilepsia |volume=44 |issue=9 |pages=1238–40 |date=septembar 2003 |pmid=12919397 |doi=10.1046/j.1528-1157.2003.11903.x}}
*{{Cite journal |author=Minna JD |title=Nicotine exposure and bronchial epithelial cell nicotinic acetylcholine receptor expression in the pathogenesis of lung cancer |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-clinical-investigation_2003-01_111_1/page/31 |journal=J Clin Invest. |volume=111 |issue=1 |pages=31–3 |date=januar 2003 |pmid=12511585 |pmc=151841 |doi=10.1172/JCI17492 }}
*{{Cite journal |author= James H. Fallon, Keator DB, Mbogori J, Taylor D, Potkin SG |title=Gender: a major determinant of brain response to nicotine |journal=Int J Neuropsychopharmacol. |volume=8 |issue=1 |pages=17–26 |date=mart 2005 |pmid=15579215 |doi=10.1017/S1461145704004730}}
*{{Cite journal |author=West KA, Brognard J, Clark AS, et al. |title=Rapid Akt activation by nicotine and a tobacco carcinogen modulates the phenotype of normal human airway epithelial cells |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-clinical-investigation_2003-01_111_1/page/81 |journal=J Clin Invest. |volume=111 |issue=1 |pages=81–90 |date=januar 2003 |pmid=12511591 |pmc=151834 |doi=10.1172/JCI16147 }}
*[http://www.nida.nih.gov/researchreports/nicotine/nicotine.html National Institute on Drug Abuse]
*[http://www.erowid.org/plants/tobacco/tobacco.shtml Erowid information on tobacco]
* Тарханов И. Р.,. Яды сердечные // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
* Fletcher H. G. The history of nicotine (англ.) // J. Chem. Educ. — 1941. — Т. 18. — № 7. — С. 303—308. — DOI:10.1021/ed018p303
* Ondachi P. W. Synthesis of Alkoxy, Heterocyclic and Fused-rings Derivatives of (S)-nicotine from Natural Nicotine, Progress Towards the Total Synthesis of (S)-macrostomine. — ProQuest, 2009. — 417 p.

{{refend}}

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Nicotine}}
* {{MeshName|Nicotine}}
* [http://www.stopsmoking.net/about_add.html Opis nastanka nikotinske ovisnosti] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080724192715/http://www.stopsmoking.net/about_add.html |date=2008-07-24 }}
* [http://www.howstuffworks.com/nicotine.htm Opis mehanizma djelovanja nikotina]
*[http://www.erowid.org/chemicals/nicotine/nicotine_data_sheet1.shtml Erowid Nicotine Vault : Nicotine Material Safety Data Sheet]
*{{cite journal |doi=10.1038/ncpgasthep0316 |title=Mechanisms of Disease: Nicotine—a review of its actions in the context of gastrointestinal disease |year=2005 |last1=Thomas |first1=Gareth AO |last2=Rhodes |first2=John |last3=Ingram |first3=John R |journal=Nature Clinical Practice Gastroenterology &#38; Hepatology |volume=2 |issue=11 |pages=536–544}}
*[http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0446.html CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards]

{{Holinergici}}

[[Kategorija:Pušenje]]
[[Kategorija:Alkaloidi]]
[[Kategorija:Piridini]]
[[Kategorija:Insekticidni biljni toksini]]