Izvorni kod stranice Mérida, Španija

{{dz|Mérida|druga značenja}}
{{Naselje
| ime =Mérida
| ime_genitiv =Méride
| izvorno_ime = 
| slika_panorama =Collage de Mérida.jpg
| veličina_slike =250px
| opis_slike     = Panorama Méride preko rimskog mosta
| slika_zastava                =Bandera de Mérida.svg
| slika_zastava_veličina       =150px
| slika_grb                    = Escudo de Mérida.svg
| slika_grb_veličina           =80px
| slika_karta     = Mérida, Spain location.png
| veličina_karte  = 200px
| opis_karte      =Položaj Méride u Španjolskoj i autonomnoj zajednici Ekstramaduri
| nadimak =
| geslo   =

| širina-stupnjevi =38
| širina-minute    =54
| širina-oznaka    =N
| dužina-stupnjevi =6
| dužina-minute    =20
| dužina-oznaka    =W

| lokacija_ime =[[Spisak država|Država]]
| lokacija_info =[[Datoteka:Flag of Spain.svg|20px]] [[Španija|Španjolska]]
| lokacija1_ime  =[[Španjolske autonomne zajednice|Autonomna zajednica]]
| lokacija1_info =[[Datoteka:Flag of Extremadura.svg|20px]] [[Ekstremadura]]
| lokacija2_ime  =[[Španjolske provincije|Provincija]]
| lokacija2_info = [[Badajoz (provincija)|Badajoz]]

| utemeljenje_ime    =Emerita Augusta
| utemeljenje_datum  =[[25. pne.]]
| osnivač            = Rimski veterani
| nazvan_po          = [[August]]ovoj vojsci

| vrsta_vlasti   =
| vlast_bilješke =
| titula_vođe    =Gradonačelnik
| ime_vođe       = José Ángel Calle Gragera 
| stranka_vođe   = [[Španska socijalistička radnička partija|PSOE]]

| površina_bilješke =
| površina_ukupna   = 865.6 km²
| visina            = 217 m

| stanovništvo_godina       =2009.
| stanovništvo_bilješke     =
| stanovništvo              = 56.395
| stanovništvo_gustoća      = 65.2 stanovnika/km²

| vremenska_zona     =Srednjeeuropsko vrijeme
| utc_pomak          =+1
| vremenska_zona_DST =Srednjeeuropsko ljetno vrijeme
| utc_pomak_DST      =+2
| poštanski_broj     = 06800
| pozivni_broj       =+34 xxx
| gradovi_prijatelji =

| web_stranica =[http://www.merida.es http://www.merida.es]
}}

'''Mérida''' ([[estremadurski jezik]]: ''Méria'') je glavni grad istoimene [[španija|španjolske]] [[Španjolske provincije|provincije]] i [[španjolske autonomne zajednice]] [[Ekstremadura]]. "Rimski arheološki kompleks Mérida" nalazi se na [[UNESCO]]vom popisu [[svetska baština|svjetske baštine]] od 1993. godine.

== Povijest ==
[[Datoteka:EmeritaAugusta.JPG|thumb|lijevo|250px|Maketa ''Emerite Auguste'' iz 1. st. pne.]]
Grad su [[25. pne.]] osnovali veterani [[Rimske legije|rimske vojske]] koji su ga nazvali '''Emerita Augusta''', u značenju "časno raspušteni Augustovi vojnici". Današnji naziv "Mérida" nije ništa drugo nego skraćeni naziv koji se zadržao kroz povijest. Po zapovijedi samoga cara [[August]]a grad je imao ulogu da zaštiti rimski [[most]] kao jedini prijelaz preko rijeke [[Guadiana]]. Vremenom je postao prijestolnicom pokrajine [[Luzitanija|Luzitanije]] u provinciji [[Hispanija]], i jedan od najvažnijih gradova u cijelom [[Rimsko Carstvo|Rimskom Carstvu]]. O tome svjedoči najveći broj rimskih spomenika od svih gradova u Španjolskoj.

Nakon pada [[Zapadno Rimsko carstvo|Zapadnog Rimskog Carstva]], tijekom vladavine [[Zapadni Goti|Vizigota]], grad je uspio očuvati svoj velebni izgled, a u 6. st. postao je biskupskom prijestolnicom i čak glavnim gradom Hispanije. God. 713. osvojili su ga [[Arapi]] pod vodstvom [[Musa bin Nusair|Muse bin Nusaira]] koji ga je učinio glavnim gradom Meridske kore (arapske upravne jedinice). Arapi su zadržali većinu rimskih građevina, pa su ih čak i dali proširiti, poput utvrde ''Alcazaba''.

God. 1230., grad osvaja [[Alfonso IX od Leona]] i postaje sjedište [[leon]]skog [[Vojska|vojničkog]] [[Viteški red|Viteškog reda]]- ''Orden de Santiago''. Nakon ujedinjenja kruna [[Katalonija|Katalonije]] i [[Kastilja|Kastilje]] u 15. st. započinje razvoj Méride, za što je najviše zaslužan Veliki majstor reda sv. Jakova, Alonso de Cárdenas.

God. 1720., grad postaje glavnim gradom Intendencije Mérida, a u 19. stoljeću, tijekom [[Napoleonski ratovi|Napoleonskih ratova]], stradali su mnogi rimski i srednjovjekovni gradski spomenici. Dolaskom željeznice u grad, Mérida postaje prometno čvorište i grad raste razvojem industrije.

== Znamenitosti ==
=== Arheološki lokalitet Mérida ===
{{UNESCO-svjetska baština
|ime mjesta = Arheološki kompleks Mérida
|slika = Merida Roman Theatre1.jpg
|godina = [[1993]]. <small>(17. zasjedanje)
|vrst baštine = Kulturno dobro
|mjerilo = iii, iv
|ugroženost = ne
|poveznica = http://whc.unesco.org/en/list/664
|država = {{ZD|ŠPA}} 
}}
Arheološki kompleks Mérida je 1993. god. upisan na [[UNESCO]]-v [[lista mjesta svjetske baštine u Evropi|popis mjesta svjetske baštine u Europi]] zbog kvalitete i vrijednosti sačuvanih rimskih spomenika u ovoj prijestolnici rimske provincije. Zaštićeni spomenici su:
* ''Puente Romano'', najduži sačuvani rimski most (755 m) s 62 polukružna [[luk]]a; još uvijek u uporabi za pješački promet. 
* Most je spojen je na [[fortifikacija|utvrdu]] ''Alcazaba'' koju su na rimskim i vizigotskim temeljima izgradili Arapi 835. god. U glavnoj dvorani nalaze se rimski [[mozaik|mozaici]], dok je u podrumu vizigotska [[cisterna]].
* Ostaci rimskog [[Forum]]a, uključujući [[Dijana|Dijanin]] [[rimski hram|hram]], Provincijske upravne zgrade i [[Trajan]]ov [[slavoluk]].
* Ostaci hipodroma ''Circus Maximus'' (400 x 30 m) iz 1. st. pne.; jedan od najbolje sačuvanih rimskih [[hipodrom]]a.
* ''Acueducto de los Milagros'', tj. "[[Akvedukt]] čudesa", su veličanstveni ostaci od 25 m s 38 arkada nekada slavnog akvedukta dugog 830 m koji je u grad dovodio vodu s rimskog vještačkog jezera'' Lago de Proserpina''.
* Patricijska vila sa svetištem boga [[Mitra|Mitre]] i sjajnim podnim mozaikom.
* Dvije rimske brane (''Proserpina i Cornalvo'') iz 1. st., koje su još uvijek u uporabi.
* Rimski [[amfiteatar]] iz 8. pne. koji se koristio za bitke [[gladijator]]a i divljih životinja ima eliptični promjer 126 x 102 m, a u 12 redova kamenih klupa mogao je primiti oko 16.000 gledatelja.
* Rimsko [[teatar|kazalište]] iz 15. pne. s odlično sačuvanom pozornicom (''proscenium'') visine 17,5 metara i duljine od 63 m; moglo je primiti do 6.000 gledatelja. Danas se u njemu održava anualni Festival klasičnog kazališta.

<gallery>
Datoteka:Puente romano en mérida.jpg|<center>Rimski most (''Puente romano'')
Datoteka:Alcazaba de Merida.jpg|<center>Utvrda ''Alcazaba''
Datoteka:Merida Arco de Trajano.JPG|<center>Trajanov slavoluk
Datoteka:Le Temple de Diane vue latérale et frontale.JPG|<center>Dijanin hram na Forumu
Datoteka:El acueducto de Los Milagros.jpg|<center>Akvedukt čudesa
Datoteka:Roman Cornalvo dam, Extremadura, Spain. Pic 01.jpg|<center>Brana Cornalvo
Datoteka:VR Merida 02.JPG|<center>[[Amfiteatar]] 
Datoteka:Teatro Romano de Mérida (Badajoz, España) 02.jpg|<center>Rimski [[teatar]]
</gallery>

=== Ostale znamenitosti ===
* [[Bazilika]] sv. Eulalije (''Santa Eulalia'') iz 4. st. koja je obnovljena u 13. st., ali je zadržala [[portik]] boga [[Mars]]a.
* Katedrala Svete Marije iz 13. i 14. stoljeća
* Renesansna Gradska vijećnica (''Ajuntamento'')
* Državni muzej rimske umjetnosti (''Museo Nacional de Arte Romano'') arhitekta [[Rafael Moneo|Rafaela Moneoa]]
* Luzitanijski most (''Puente Lusitania'') ([[Santiago Calatrava]])
<gallery>
Datoteka:CatedraldeMérida.JPG|<center>Katedrala sv. Marije iz 13. st.
Datoteka:MNAR (Mérida) Interior 01 retouched.jpg|<center>Unutrašnjost Državnog muzeja rimskih umjetnina
Datoteka:Puente Lusitania de Merida.jpg|<center>Luzitanijski most ([[Santiago Calatrava]])
</gallery>

[[Datoteka:Pano Plaza Mayor de Mérida.jpg|mini|center|700px|Plaza Mayor u Méridi]]

== Gradovi prijatelji ==
Mérida je zbratimljena sa slijedećim gradovima:
* {{flagicon|Italija}} [[Rim]], [[Italija]]
* {{flagicon|Meksiko}} [[Mérida, Yucatán|Mérida]], [[Meksiko]] 
* {{flagicon|Venecuela}} [[Mérida, Venezuela|Mérida]], [[Venezuela|Venecuela]] 
* {{flagicon|Novi Zeland}} [[Mérida, Leyte|Mérida]], [[Filipini]]

Sva tri grada, kao i pokrajina Mérida u Venecueli, nazvani su po ovom španjolskom gradu. Jedan trg u Méridi je nazvan "Trg svih Mérida u svijetu" (''Glorieta de las Méridas del Mundo'').

== Eksterni linkovi ==
{{Commonscat|Mérida}}
* [http://www.museoromano.com/ Državni muzej rimske umjetnosti u Meridi]
* [http://musique09.free.fr/espagne_new2/thumbnails.php?album=71&lang=english Fotografije Meride]

{{Svjetska baština u Španjolskoj}}
{{Normativna kontrola}}

[[Kategorija:Ekstremadura]]
[[Kategorija:Gradovi u Španiji]]
[[Kategorija:Rimska arheološka nalazišta u Španiji]]
[[Kategorija:Svjetska baština u Španiji]]