Izvorni kod stranice Moma Marković

{{drugo značenje|strip crtača|[[Moma Marković (strip)|Moma Marković]]}}
{{Heroj M
|didaskalija=MOMA MARKOVIĆ
|slika=
|opis slike=Moma Marković
|datum rođenja=[[16. 9.|16. septembar]] [[1912]].
|mesto rođenja=[[Popović (Sopot)|Popović]], kod [[Opština Sopot|Sopota]]
|država rođenja=<br />{{zas|Srbija|1882}} [[Kraljevina Srbija]]
|datum smrti=[[7. 8.|7. avgust]] [[1992]]. ('''80''' god.)
|mesto smrti=[[Beograd]], [[Srbija]]
|država smrti=<br />{{zastava|SRJ}}
|supruga=
|deca=[[Mirjana Marković]]
|profesija=
|KPJ=[[1933]].
|rat=[[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]]
|služba=[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOV i PO Jugoslavije]]
|čin=[[general-major]] u rezervi
|narodni heroj=[[6. 7.|6. jula]] [[1953]].
|odlikovanja=
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{!}}{{!}} {{Orden narodnog heroja}} 
{{!}}-
{{!}} {{Orden narodnog oslobođenja}} {{!}}{{!}} {{Orden zasluga za narod1}} {{!}}{{!}} {{Partizanska spomenica 1941.}} 
{{!}}}
}}
'''Momčilo Moma Marković''' ([[1912]] – [[1992]]), učesnik [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]], društveno-politički radnik [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFRJ]] i [[Socijalistička Republika Srbija|SR Srbije]] i [[narodni heroj Jugoslavije]].

== Biografija ==
Rođen je [[16. 11.|16. novembra]] [[1912]]. godine u selu [[Popović (Sopot)|Popoviću]], kod [[Opština Sopot|Sopota]] u učiteljskoj porodici. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a gimnaziju u [[Beograd]]u.

Njegova porodica je pripadala [[Radnički pokret|radničkom pokretu]] - otac Mića je bio član [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ) i delegat na [[Vukovarski kongres|Drugom kongresu]]. Zbog toga je i on, kao učesnik gimnazije pristupio revolucionarnom omladinskom pokretu. Odmah posle upisivanja na [[Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu|Medicinski fakultet]] u [[Beograd]]u, uključio se u revolucionarni pokret studenata [[Univerzitet u Beogradu|Beogradskog univerziteta]].

Član [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|Saveza komunističke omladine Jugoslavije]] (SKOJ) je bio od [[1932]], a [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] od [[1933]]. godine. Vremenom je postao jedan od rukovodilaca partijske organizacije na Medicinskom fakultetu i član rukovodećeg jezgra na Univerzitetu. U martu [[1934]]. godine izabran je za člana Univerzitetskog komiteta KPJ, i bio jedan od urednika lista „Medicinar“. Od maja [[1934]]. godine bio je i urednik lista „Mladi komunist“, koji je bio pokrenut na inicijativu [[Blagoje Parović|Blagoja Parovića]].

U provali partijske i skojevske organizacije u [[Beograd]]u, početkom jula [[1934]]. godine, koja je zahvatila i Univerzitet, uhapšen je januara [[1935]]. godine, i od [[Državni sud za zaštitu države|Državnog suda za zaštitu države]] osuđen na devet meseci zatvora, koje je izdržao u [[Sremska Mitrovica|Sremskoj Mitrovici]].

Posle izlaska s robije, nastavio je partijsku aktivnost u [[Beograd]]u. Kao član Oblasnog komiteta KPJ za Srbiju, radio je kratko vreme u beogradskom okrugu, a zatim je, krajem [[1936]]. godine, po partijskom zadatku, upućen u [[Kragujevac]]. Kao član Okružnog komiteta KPJ za Kragujevac, radio je na obnavljanju i učvršćivanju partijskih organizacija u [[Šumadija|Šumadiji]].

Godine [[1937]], po odluci [[Centralni komitet Saveza komunista Jugoslavije|CK KPJ]], radio je na obnavljanju partijskih organizacija na [[Kosovo|Kosovu i Metohiji]], a zatim u [[Republika Makedonija|Makedoniji]]. Njegovom pomoći, partijske organizacije na [[Kosovo|Kosovu i Metohiji]] organizaciono su ojačale i formiran je privremeni Oblasni komitet KPJ za Kosovo i Metohiju. U [[Republika Makedonija|Makedoniji]] je pomagao sređivanju stanja u nekim partijskim organizcijama. U pokušaju da se ilegalno prebaci u [[Španija|Španiju]], uhapšen je [[1937]]. godine od austrijske policije, na [[Austrija|austrijsko]]-[[Švajcarska|švajcarskoj]] granici, i vraćen u [[Kraljevina Jugoslavija|Jugoslaviju]]. Posle mesec dana zatvora, proteran je u rodno mesto.

Vrativši se ilegalno u [[Beograd]], nastavio je političku delatnost kao član Okružnog komiteta KPJ u Beogradu. Početkom [[1938]]. godine postao je član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju. Kao član PK, politički je delovao u velikom delu [[Srbija|Srbije]].

Posle opštinskih izbora [[1938]]. godine napisao je, zajedno s [[Miloš Minić|Milošem Minićem]], brošuru „''Ko ima pravo da govori u ime Beograda''“, u kojoj su prikazali teror i mahinacije predstavnika režima. Brošura je štampana u [[Kragujevac|Kragujevcu]] i rasturana po celoj [[Srbija|Srbiji]]. Juna [[1939]]. godine, kao delegat PK KPJ za Srbiju, učestvovao je na zemaljskom savetovanju KPJ, pod [[Šmartna gora|Šmarnom gorom]], u [[Slovenija|Sloveniji]]. Na Petoj pokrajinskoj konferenciji KPJ za Srbiju, juna [[1940]]. godine, ponovo je izabran za člana PK, a posle [[Peta zemaljska konferencija KPJ|Pete zemaljske konferencije KPJ]] i za člana Vojne komisije pri PK KPJ za Srbiju. Do rata je neprekidno radio na jačanju i omasovljavanju partijskih organizacija u [[Srbija|Srbiji]], a kao član Vojne komisije rukovodio je pripremama partijskih organizacija za odbranu zemlje. Rat ga je zatekao na partijskom radu u unutrašnjosti [[Srbija|Srbije]].

=== Narodnooslobodilačka borba ===
Posle kapitulacije [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]], sredinom aprila [[1941]]. godine, vratio se u [[Beograd u Narodnooslobodilačkoj borbi|okupirani Beograd]] gde je dobio zadatak da rukovodi organizacionim pripremama za oružani ustanak u južnoj i jugoističnoj Srbiji. Od avgusta [[1941]]. godine, kao delegat i instruktor PK KPJ za Srbiju, delovao je u [[Požarevac|požarevačkom]] okrugu na organizovanju partijskih organizacija i rukovodstava i jačanju [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkog pokreta]], sve do leta [[1942]]. godine, kada prelazi u [[Beograd]] na rad u PK KPJ za Srbiju. Početkom [[1943]]. godine imenovan je za [[Politički komesar|političkog komesara]] [[Glavni štab NOV i PO Srbije|Glavnog štaba NOV i POJ za Srbiju]].

Iz [[Beograd]]a se prebacio na teren [[Aranđelovac|Aranđelovca]], u sedište Glavnog štaba, i nastavio da radi na oživljavanju oružane borbe i formiranju [[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]]. Krajem [[1943]]. godine, s ovom brigadom probio se u [[Sandžak]] zbog uspostavljanja veza s jedinicama [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilačke vojske]], koje su od [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovnog štaba NOV i POJ]] upućene u pravcu [[Srbija|Srbije]]. 
 
Na [[drugo zasjedanje AVNOJ-a|drugom zasedanju AVNOJ-a]] izabran je za člana [[Predsedništvo AVNOJ-a|Predsedništva AVNOJ-a]]. Od juna do oktobra [[1944]]. godine bio je načelnik Personalnog odeljenja Glavnog štaba za Srbiju, a zatim je prešao na dužnost organizacionog sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju. Iz rata je izišao u činu [[general-major]]a [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]].

=== Posleratna karijera ===
Posle oslobođenja [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nalazio se na najodgovornijim partijskim i državnim dužnostima. Bio je član [[Prva Vlada Blagoja Neškovića|Vlade Federalne Srbije]] ([[1945]]-[[1946]]); predsednik Kontrole [[Druga Vlada Blagoja Neškovića|Vlade NR Srbije]] ([[1946]]-[[1948]]); član [[Savezno izvršno veće|Saveznog izvršnog veća]] i Savezni sekretar za socijalnu politiku i narodno zdravlje ([[1953]]-[[1963]]), predsednik Glavnog zadružnog Saveza FNRJ i član Predsedništva Savezne konferencije [[Socijalistički savez radnog naroda Jugoslavije|SSRN Jugoslavije]]. Biran je za narodnog poslanika [[Skupština SFRJ|Savezne skupštine]] i [[Narodna skupština Republike Srbije|skupštine SR Srbije]] i bio je član [[Savet federacije|Saveta federacije]].

U članstvo [[Centralni komitet Saveza komunista Jugoslavije|Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije]] uključen je [[1946]]. godine, a kasnije je ponovo biran na [[Peti kongres KPJ|Petom]], [[Šesti kongres KPJ|Šestom]], [[Sedmi kongres SKJ|Sedmom]] i [[Osmi kongres SKJ|Osmom kongresu SKJ]]. Od 1945. godine je bio član [[Politbiro]]a [[Centralni komitet|CK]] [[Savez komunista Srbije|SK Srbije]], a od Sedmog do Desetog kongresa SKS biran je za člana CK SK Srbije. Uređivao je partijske časopise „Komunist“ i „Partijska izgradnja“ i bio glavni i odgovorni urednik „[[Borba (novine)|Borbe]]“ ([[1963]]-[[1969]]). Objavio je niz tekstova u časopisima, štampi i posebnim izdanjima.

Umro u [[Beograd]]u [[7. 8.|7. avgusta]] [[1992]]. godine. [[Inflamacija (antropologija)|Kremiran]] je sahranjen na [[Novo groblje u Beogradu|Novom groblju]] u [[Beograd]]u.

Nosilac je [[Partizanska spomenica 1941.|Partizanske spomenice 1941.]] i drugih jugoslovenski odlikovanja, među kojima su Orden narodnog oslobođenja, Orden zalsuga za narod sa zlatnom zvezdom i dr. [[Orden narodnog heroja|Ordenom narodnog heroja]] odlikovan je [[6. 7.|6. jula]] [[1953]]. godine.

=== Porodica ===
Njegov rođeni brat [[Dragoslav Marković|Dragoslav Draža Marković]] ([[1920]] — [[2005]]) je takođe bio učesnik [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i kasnije visoki držani i partijski funkcioner [[Socijalistička Republika Srbija|Socijalističke Republike Srbije]]. Njegova ćerka [[Mirjana Marković|Mirjana]], koju je rođena [[1942]]. godine u vanbračnoj vezi sa [[Vera Miletić|Verom Miletić]], bila je supruga [[Slobodan Milošević|Slobodana Miloševića]], [[predsednik Republike Srbije|predsednik Srbije]] i [[Savezna Republika Jugoslavija|SR Jugoslavije]].

== Literatura ==
{{Portal NOB}}
* '''[[Vojna enciklopedija]]''' (knjiga peta). Beograd 1973. godina.
* '''[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]]'''. „Mladost“, Beograd 1975. godina.

{{Komandanti i komesari GŠ Srbije}}

{{DEFAULTSORT:Marković, Moma}}
[[Kategorija:Rođeni 1912.]]
[[Kategorija:Umrli 1992.]]
[[Kategorija:Srpski komunisti]]
[[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]]
[[Kategorija:Članovi Centralnog komiteta KPJ-SKJ]]
[[Kategorija:Ličnosti radničkog pokreta Jugoslavije]]
[[Kategorija:Jugoslavenski partizani]]
[[Kategorija:Nosioci Partizanske spomenice 1941.]]
[[Kategorija:Narodni heroji Jugoslavije]]
[[Kategorija:Srbija u Narodnooslobodilačkoj borbi]]
[[Kategorija:Društveno-politički radnici SR Srbije]]
[[Kategorija:Društveno-politički radnici SFRJ]]
[[Kategorija:Poslanici Skupštine SR Srbije‎]]
[[Kategorija:Narodni poslanici Skupštine Jugoslavije]]
[[Kategorija:Članovi Saveta federacije SFRJ]]
[[Kategorija:Sahranjeni na Novom groblju u Beogradu]]