Izvorni kod stranice Mađarska revolucija 1848.

{{drugo značenje|drugo značenje|[[Mađarska revolucija]]}}
{{Infokutija vojni sukob
|sukob      = <span style="font-size: medium;">Mađarska revolucija 1848.
|dio        = [[Revolucije 1848—1849.|Revolucija 1848—1849.]]
|slika      = 
|opis_slike = 
|vrijeme    = od [[15. mart]]a [[1848]]<br />do [[4. oktobar|4. oktobra]] [[1849]].
|mjesto     = [[Habzburška Ugarska]], [[Austrijsko carstvo]]
|uzrok      = 
|teritorija = 
|rezultat   = austro-ruska pobeda
|strana1=[[Austrijsko carstvo|Austrija]]<br />[[Ruska Imperija|Rusija]]
|strana2=[[Habzburška Ugarska|Ugarska]]
|komandant1=[[Ferdinand I od Austrije|Ferdinand I]]<br />[[Franc Jozef]]<br />[[Nikolaj I Pavlovič|Nikolaj I]]
|komandant2=[[Lajoš Košut]]
|jačina1 = 
|jačina2 = 
|gubici1 = 
|gubici2 = 
|civilne žrtve =
}}
{{Istorija Mađarske}}
[[Datoteka:1848-49 Batthyany-kormany.jpg|mini|desno|250px|Članovi prve revolucionarne vlade]]
'''Mađarska revolucija 1848.''' je bila jedna od revolucija koje su se 1848. godine odigrale u Evropi. Pored opštih obeležja [[Evropa|evropskih]] ustanaka protiv feudalnih vlastodržaca, oslobađanja kmetova i borbe za druga osnovna ljudska prava, ova revolucija je imala prvenstveno karakter [[Mađari|mađarske]] borbe za samostalnost i nezavisnu državu. 

== Početak revorlucijare ==
Vođa i najistaknutiji pojedinac ove revolucije je bio [[Lajoš Košut]]. Revolucija je počela u [[Pešta|Pešti]], [[15. mart]]a predvođena grupom studenata na čelu sa [[Šandor Petefi|Petefi Šandorom]]. Ta grupa je krenula iz kafane "'''''Pilvaks'''''", da bi tražila oslobađanje političkih zatvorenika. To je potaknulo masovne proteste na ulicama Pešte.

== Ciljevi srbije ==
U isto vreme štampa se zahtev sa 12 tačaka koji se upućuje u [[Beč]]. U njemu se zahteva veća vlast sabora , veća autonomija, ukidanje kmetstva, povratak ugarskih vojnika u domovinu. [[Habzburzi|Habzburški dvor]] pod velikim pritiskom događaja u Beču, prihvata uslove. Mađari ovim činom iako ne dobijaju nezavisnu državu, dobijaju vladu koju imenuje njihov sabor, velika ovlašćenja sabora i ograničavanje carske vlasti vezano za sazivanje i raspuštanje sabora.

== Posledice mađarske ==
Dalja događanja u mađarskom ratu za nezavisnost su uveliko određena pogrešnom mađarskom politikom prema nemađarskim stanovnicima tadašnje Ugarske - [[Srbi]]ma, [[Hrvati]]ma, [[Slovaci]]ma, itd. Kao reakciju na ovu politiku Srbi su održali [[Majska skupština|Majsku skupštinu]] i formirali autonomnu [[Srpska Vojvodina|Srpsku Vojvodinu]], došavši u vojni sukob sa Mađarima. Pomenuta mađarska politika izaziva reakciju između ostalih i Hrvata na čelu sa [[Josip Jelačić|Banom Josipom Jelačićem]] koji sa vojskom ulazi u takozvanu užu Ugarsku, sukobljava se sa mađarskom vojskom kod [[Pakozd]]a i biva vojno poražen. Sklapa primirje sa mađarskim zapovednikom i ide u Beč da bi pomogao u suzbijanju Bečke revolucije. Iako je Jelačić poražen, on omogućava i daje prostora Beču da se konsoliduje. Habzburgovci poništavaju tekovine Martovske revolucije, i počinju direktnu agresiju na Ugarsku. Rat traje skoro godinu dana, da bi ulaskom Ruske carske vojske, [[1. avgust]]a [[1849]]. mađarska vojska doživela potpuni slom. Većina mađarskih zapovednika je streljana kod mesta [[Vilagoš]], a Lajoš Košut je pobegao iz Ugarske prvo u [[Sjedinjene Američke Države|američku]] državu [[Ajova]], gde je i [[Okrug Kosut (Ajova)|jedan okrug]] dobio ime po njemu, zatim u [[Istanbul]] ([[Turska]]) i na kraju u [[Torino]] ([[Italija]]), gde je doživeo duboku starost.

=== Košut i Garašanin  ===

Lajoš Košut je posle propasti Mađarske revolucije pobegao u Tursku. Tamo mu se priključila supruga, kojoj je u tome pomogao Ilija Garašanin. Košut u pismu Garašaninu kaže: 

{{citat|''Za mene je dragocena vera da je za spasenje moje žene Vašom pomoći zraka božanskog predskazanja za ono bratimljenje Vašeg i mojeg naroda koje su nesrećni nesporazumi (da, da, ... nesporazumi, no ne sa srpske strane) u prošlosti tako gorko pomutili. To zbratimljenje leži u interesu slobode naših naroda...''}}

== Bitke ==
* [[Bitka kod Kapolne]] ''(Kápolna)''
* [[Bitka kod Mora]] ''(Mór)''
* [[Bitka kod Pakozda]] ''(Pákozd)'' 
* [[Bitka kod Šegešvara]] ''(Segesvár)''
* [[Bitka kod Temišvara]] 

== Značajne revolucionarne ličnosti ==
* [[Jožef Bem]] ''(Józef Bem)'' 
* [[Henrik Dembinjski]] ''(Henryk Dembiński)'' 
* [[Lajoš Košut]] ''(Lajos Kossuth)''
* [[Šandor Petefi]] ''(Sándor Petőfi)''
* [[Ištvan Sečenji]] ''(István Széchenyi)''
* [[Jožef Visocki]] ''(Józef Wysocki)'' 

== Slike ==
<gallery>
Datoteka:Metternich.png|D. Meternih
Datoteka:The_May_Assembly_1848_in_Sremski_Karlovci.jpg|Proglašenje [[Srpska Vojvodina|Srpske Vojvodine]] 1848. godine, kao odgovor na nacionalnu politiku mađarskih revolucionara
Datoteka:Vojvodina front lines 1848 1849-sr.png|Linije fronta u Vojvodini 1848-1849. godine
Datoteka:Than tapiobicskei utközet1 1849 aprilis 4.jpg|Osvajanje Tapiobičkog mosta 4. april 1849. [[Mor Tan]]
Datoteka:Vilagos.jpg|Predaja mađarske vojske kod grada Vilagoš
</gallery>

== Povezano ==
* [[Revolucije 1848—1849.]]
* [[Srpska revolucija 1848—1849.]]

== Spoljašnje veze ==
{{Commonscat|Revolution and war of independence 1848-49}}
* [http://www.onwar.com/aced/nation/hat/hungary/fhungary1848.htm Mađarska revolucija 1848] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061023203137/http://www.onwar.com/aced/nation/hat/hungary/fhungary1848.htm |date=2006-10-23 }} {{en}}
* [http://www.h-net.org/~habsweb/sourcetexts/hungsources.html Dokumenti o Mađarskoj revoluciji 1848—1849 g.] {{en}}
* [http://www.magyarorszag.hu/angol/orszaginfo/tortenelem/tortenelem/1790_1849/reformkor_a.html Hugary.hu Istorija Mađarske 1790—1849 g.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040829152438/http://www.magyarorszag.hu/angol/orszaginfo/tortenelem/tortenelem/1790_1849/reformkor_a.html |date=2004-08-29 }} {{en}}
* [http://www.h-net.org/~habsweb/sourcetexts/hungind.html Deklaracija nezavisnosti 1849 g.] {{en}}
* [http://chigirin.narod.ru/book18.html ''Pirožnikov A. I.'' Istoriя 10-go pehotnogo Novoingermanlandskogo polka. Tula, 1913] {{ru}}

[[Kategorija:1848]]
[[Kategorija:1849]]
[[Kategorija:Historija Mađarske]]
[[Kategorija:Revolucije]]