Izvorni kod stranice Kos (otok)

{{slično|||Kos}}
{{Koordinate Artikel|36_51_00_N_27_14_00_E_type:isle_region:GR|36° 51′ S.g.š., 27° 14′ I.g.d.}}
{{ Ostrvo (SR)
   |ime = Kos (Κως)
   |slika = GR Kos.PNG
   |grad =[[Kos(grad)|Kos]]
   |stan = 30.947 st. <small>''(2001)''</small>
   |koor = 36° 51´  <br /> 27° 14´ 
   |površina = 290,3
   |širina = 8
   |dužina = 40
   |vrh = Dikajo
   |visina = 843
   |vrsta = [[More|morsko]]
   |voda = [[Egejsko more]]
   |zemlje = {{flagcountry|GRČ}}
}}

'''Kos''' ili '''Cos''' ([[Grčki jezik|grčki]]: Κως [''Kos''], [[Antički grčki jezik|antički grčki]]: Κῶς [''Kōs''], [[Latinski jezik|latinski]]: ''Cos'', [[Turski jezik|turski]]: ''İstanköy'', [[Talijanski jezik|talijanski]]: ''Coo'', prije zvan ''Stanchio'') je [[Grčka|grčki]] [[ostrvo|otok]] iz 
skupine [[Dodekanez]] u [[Egejsko more|istočnom Egeju]]. Upravno ostrvo pripada [[Prefektura Dodekani|Prefekturi Dodekanez]] i [[Periferija Južni Egej|Periferiji Južni Egej]]. Glavno mesto na ostrvu je istoimeni grad Kos. Ostrvo je podeljeno na tri opštine - grad [[Kos (grad)|Kos]] i manje opštine [[Iraklides]] i [[Dikajo]].

== Naziv ==
Naziv Kos (grčki : Κῶς , genitiv Κῶ) spominje se u Ilijadi. Drugi drevni nazivi su Meropis i Nymphaea. U mnogim romanskim jezicima, Kos je poznat kao bivši Stancho , Stanchio ili Stinco, i Otomanskog i moderna turska je poznat kao İstanköy, sve od grčkog izraza εις την Κω 'Kos'. Poznat je bio i kao Lango ili Langò, vjerovatno zbog svoje dužine.

== Prirodni uslovi ==
[[Datoteka:Kos2.jpg|thzmb|300 px|right|Luka grada Kosa]]
Kos je drugo po veličini i značaju ostrvo [[Dodekanez]]a. Najbliže značajnija ostrva su [[Nisiros]] ka jugu i [[Kalimnos]] ka severu, oba udaljena približno 15&nbsp;km. Ostrvo je planinsko i kamenito. Obala Kosa je razuđena. Ostrvo je veoma izduženo u pravcu ostok-zapad oko 40&nbsp;km, a relativno usko u pravcu sever-jug, čak i par kilometara u zapdnom delu ostrva. Kos ima brojne male zalive sa skrivenim plažama.

Klima Kosa je [[sredozemna klima|sredozemna]] sa dugim, sušnim letima i blagim i kišovitim zimama. Nedostatak vode je značajno ograničenje, ali, budući da Kos blizu kopna, koriste se bogati podzemni izvori. Zbog toga je biljni i životinjski svet bujniji nego na nekim okolnim ostrvima, mada je on osoben za ovu klimu. Od gajenih kultura dominiraju [[maslina]] i [[vinova loza]].

== Istorija ==
Kos je naseljen još tokom [[neolit]]a. U 11. veku pne. ostrvo naseljavaju [[Dorci]] i pod njima počinje procvat ostrva. Tokom [[Grčko-perzijski ratovi|Grčko-Perzijskih ratova]] stanovnici polisa Kos su dvaput proterali [[Perzija]]nce sa ostrva, ali uz pomoć [[Antička Atena|Atene]]. Zbog toga je Kos prišao [[Delski savez|Delskom savezu]] i ostao dugo. Posle izlaska [[Rodos]]a iz ovog saveza Kos je bio glavno uporište [[Antička Atena|antičke Atene]] u ovom delu [[Grčka|Grčke]]. Posle smrti [[Aleksandar Makedonski|Aleksandra Makedonskog]] Kos se oslanjao na [[Egipat]] [[Ptolomej]]a.

164. g. Kos je pao u ruke [[stari Rim|starog Rima]], ali je zadržao autonomiju. Podelom carstva Kos je pripao [[Vizantija|Vizantiji]], u okviru koje će ostati vekovima. [[1206.]] g., posle upada [[Krstaši|Krstaša]] u [[Carigrad]], ostrvo prisvajaju [[Mlečani]]. [[1315.]] godine Kos osvajaju [[vitez]]ovi [[Malteški red|Malteškog reda]]. Mnoge njihove građevine, najviše utvrđenja, sačuvane su do dan-danas. Sva ova utvrđenja nisu pomogla u odbrani ostrva protiv [[Sulejman Veličanstveni|Sulejmana Veličanstvenog]] 1523. g. i Kos postaje [[osmansko carstvo|osmanski]].

Pod [[Turci]]ma Kos je ostao nekoliko vekova čineći jedan od najbogatijih delova ovog ogromnog carstva. Iako su [[Grci]] sa Kosa bili aktivni tokom svih događaja na tadašnjem grčkom području oni su se oslobodili [[Osmanlije|Osmanlija]] tek [[1912.]] g. Nažalost, tada su ostrvo okupirali [[Italijani]], koji su bili bezobzirni prema ostrvskom stanovništvu i sprovodili su oštre mere italijanzacije. Ovo je izazvalo nazadovanje ostrva i iseljavanje stanovništva. Tek posle [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]] ostrvo je vraćeno matici [[Grčka|Grčkoj]]. Tada je postepeno počeo oporavak ostrva pre svega zahvaljujući razvoju turizma, danas preovlađujućeg činioca razvoja ostrvske privrede.

== Stanovništvo ==
Glavno stanovništvo na Kosu su [[Grci]]. KOs spada u prilično gusto naseljena ostrva među ostrvima [[Dodekanez]]a, a razvoj turizma tokom proteklih 20ak godina doprineo je daljem prosperitetu ostrva i povećanju broja stanovnika. Poslednjih godina ima sve više i stranih stanovnika, bivših turista ili turističkih radnika poreklom iz nerazvijenih zemalja.

Glavno mesto, grad Kos dominira ostrvo po naseljenosti. U njemu živi oko polovine stanovništva, a okolini preko 60% stanovnik Kosa. Grad i njegova okolina su deo ostrva sa najbržim razvojem.

== Privreda ==
Danas se privreda Kosa sve više zasniva na turizmu i pomorstvu, a sve manje na tradicinalnoj poljoprivredi ([[maslina|masline]], [[vinova loza]], [[badem]], manje [[južno voće]]). Turizam je poseban, jer se jako oslanja omladinski vid turizma (diskoteke, klubovi ,velika sloboda u ponašanju).

== Eksterni linkovi ==
{{Commonscat|Kos}}
* [http://www.kos.gr www.kos.gr Zvanična stranica opštine Kos]
* [http://www.kosinfo.gr Кос Службеном Водич]

{{Grčka ostrva}}
{{Normativna kontrola}}

[[Kategorija:Vulkani u Grčkoj]]
[[Kategorija:Dodekanez]]
[[Kategorija:Periferija Južni Egej]]