Izvorni kod stranice Jonija

{{otheruses}}
{| class="toccolours" border="1" cellpadding="2" cellspacing="2" style="float: right; margin: 0 0 1em 1em; width: 250px; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|-   
| colspan="2" style="margin-left: inherit; background:#DEB887; text-align:center; font-size: medium;" |'''Jonija'''<br />''Ἰωνία''
|- align="center"
| colspan="2" | <div style="position:relative; margin: 0 0 0 0; border-collapse: collapse; border="1" cellpadding="0">
[[Datoteka:Delos Panorama1.jpg|250px|Del, bivši jonijski centar]]</div>
|- style="vertical-align: top;"
| '''Položaj'''
| Zapadna [[Mala Azija|Anadolija]]
|- style="vertical-align: top;"
| '''Država postojala:'''
| 7-6. vijek pne. (kao [[Jonska liga]])
|- style="vertical-align: top;"
| '''Jezik'''
| [[Jonski grčki]]
|- style="vertical-align: top;"
| '''Najveći grad'''
| [[Delos]]
|- style="vertical-align: top;"
| '''Perzijska satrapijka'''
| Jauna
|- style="vertical-align: top;"
| '''[[Rimske provincije|rimska provincija]]'''
| [[Azija (rimska provincija)|Azija]]
|- style="vertical-align: top;"
|- align="center"
| colspan="2" | <div style="position:relative; margin: 0 0 0 0; border-collapse: collapse; border="1" cellpadding="0">
[[Datoteka:Turkey ancient region map ionia.JPG|250px|Lokacija Jonije]]</div>
|- style="vertical-align: top;"
<!--| colspan=2 | <small>{{{footnotes}}}</small> -->
|}

'''Jonija''' ([[antički grčki jezik|antgrč.]] ''Ἰωνία'' [''Ionía'']) je historijska regija na centralnoj obali zapadne [[Mala Azija|Male Azije]] u današnjoj [[Turska|Turskoj]]<ref name="Britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/292873/Ionia Jonija (enciklopedija Britannica)]</ref>, odnosno u području oko grada [[Izmir]]a (nekadašnje ''[[Smirna (drevni grad)|Smirne]]''). Sastojala se od najsjevernijih dijelova [[Jonska liga|Jonske lige]] koju su činila [[antička Grčka|grčka]] naselja. Jonija nikada nije bila jedinstvena država, a ime je dobila po plemenu [[Jonjani|Jonjana]] koji su u [[Historija Grčke|arhajskom periodu]] nastanili obalu i otoke [[Egejsko more|Egejskog mora]]. Identitet Jonije počivao je na njihovoj tradiciji i služenju istočnog dijalekta [[Starogrčki jezik|grčkog jezika]]. Regija je najpoznatija po slavnoj „Jonskoj školi [[Filozofija|filozofije]]“, te po [[Jonski red|jonskom redu]].

Obala Jonije sastojala se od uskog pojasa od [[Fokeja|Fokeje]] na sjeveru uz ušće rijeke [[Hermus]] (danas [[Gediz]]a), do [[Milet]]a na jugu pokraj ušća rijeke [[Meander]]; uključivala je otoke [[Samos]] i [[Hios]] koji danas pripadaju [[Grčka|Grčkoj]]. Na kopnu je graničila s [[Eolida|Eolijom]] na sjeveru, [[Lidija|Lidijom]] na istoku i [[Karija|Karijom]] na jugu. Jonski gradovi u [[Antika|antičko doba]] bili su poprištem čestih sukoba između [[Antička Grčka|Grčke]] i [[Ahemenidska Monarhija|Perzijske Monarhije]].

Prema grčkoj predaji, jonske gradove osnovali su [[kolonija]]listi s druge strane [[Egejsko more|Egejskog mora]]. Njihovo naseljavanje povezuje se s legendama o jonskom narodu iz [[Atika (pokrajina)|Atike]], prema kojima su koloniste vodili Nelej i Androklo, sinovi posljednjeg [[drevna Atena|atenskog]] kralja Kodra. U skladu s time „jonska migracija“, kako su je nazivali kasniji kronolozi, datirala je 140 godina nakon [[Trojanski rat|Trojanskog rata]], odnosno 60 godina poslije povratka [[Heraklid]]a na [[Peloponez]]<ref>William Smith: „Leksikon grčke i rimske geografije“, London, 1857., II. svezak, str. 60.-61.</ref>.

Teritorij Jonije još su [[1200-e pne.|1200. pne.]] naseljavali [[Hetiti]]<ref name="Britannica"/>. Nakon grčkog naseljavanja, ranu historiju činili su autonomni grčki gradovi ([[polis]]i), no na prijelazu iz [[8. vijek pne.|8.]] u [[7. vijek pne.]] počinju sukobi s susjednom [[Lidija|Lidijom]] pa jonski gradovi postupno bivaju pokoreni do sredine [[6. vijek pne.|6. vijeka pne.]], odnosno u doba vladavine lidijskog kralja [[Krez]]a. [[Persijanci|Perzijski]] vladar [[Kir Veliki]] kasnije pobijedio je Kreza i priključije Joniju golemoj [[Ahemenidska Monarhija|Perzijskoj Monarhiji]], pod kojim su jonski gradovi uživali status lokalne autonomije. Početkom [[5. vijek pne.|5. vijeka pne.]] jonski vladari podižu [[Jonski ustanak|ustanak]] uz pomoć [[Drevna Atena|Atenjana]] koji prodiru sve do [[Sard]]a u [[Lidija|Lidiji]] i pustoše grad<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/292900/Ionian-revolt Jonski ustanak (enciklopedija Britannica)]</ref>, što je označilo početak [[Grčko-perzijski ratovi|Grčko-perzijskih ratova]]. Period perzijske dominacije prekida [[Aleksandar Veliki|Aleksandar Makedonski]] koji priključuje Joniju svojoj državi, te nakon njegove smrti ona nastavlja biti dijelom [[Helenizam|helenističkih]] monarhija<ref name="Britannica"/>. Sredinom [[1. vijek pne.|1. vijeka pne.]] [[Rimsko Carstvo]] osvaja [[Anatolija|Anatoliju]] čime Jonija dolazi pod upravu [[Rim]]a odnosno kasnije [[Bizantsko Carstvo|Bizanta]]. U [[15. vijek]]u osvajaju je [[Turci]], pa teritorij Jonije postaje dijelom [[Otomansko Carstvo|Osmanskog Carstva]], odnosno moderne [[Turska|Turske]].

== Azijski egzonimi Grčke ==
Na isti način kako je termin ''Perzija'' kao [[egzonim]] za [[Iran]] u starom vijeku ušao u grčki odnosno kasnije u jezike Evrope, tako je i ''Jonija'' kao egzonim za [[Grčka|Grčku]] istovremeno ušao u [[perzijski jezik|perzijski]] i druge [[Iranski jezici|iranske jezike]], kasnije i u još jezika Azije. Uzrok ovog je činjenica da su jonski Grci bili u snažnijoj interakciji s [[Ahemenidska Monarhija|ahemenidskim Iranom]] od evropskih polisa, a maloazijska Jonija dugo je vremena bila [[satrap]]ijom tj. ahemenidskom pokrajinom. Egzonim Jonija tj. ''Junan'' (یونان) rabi se za Grčku u [[Perzijski jezik|perzijskom]] i dan danas, a slične izvedenice postoje i u [[Iranski jezici|iranskom]] [[Paštunski jezik|paštunskom]] (يونان), [[Kurdski jezik|kurdskom]] (''Yewnanistan'') i [[Zazaki|zazačkom]] (''Yunanıstan''), zatim [[Semitski jezici|semitskom]] [[Hebrejski jezik|hebrejskom]] (יוון) i [[Arapski jezik|arapskom]] (اليونان), [[Turkijski jezici|turkijskom]] [[Uzbečki jezik|uzbečkom]] (''Yunoniston'') i [[Turski jezik|turskom]] (''Yunanistan''), čak i [[Indonežanski jezik|indonežanskom]] (''Yunani'') i srodnim jezicima.

== Povezano ==
* [[Ahemenidska Monarhija|Perzijska Monarhija]]
* [[Jonski ustanak]]
* [[Grčko-perzijski ratovi]]
* [[Rimsko Carstvo]]

== Izvori ==
{{Commonscat|Ionia}}
{{izvori}}

{{Historijske regije Anadolije}}
{{Ahemenidske satrapije}}

[[Kategorija:Jonija| ]]
[[Kategorija:Historijske regije Anadolije]]
[[Kategorija:Antička Grčka]]
[[Kategorija:Perzijske satrapije]]
[[Kategorija:Rimske provincije]]