Izvorni kod stranice Francesco Petrarca

[[Datoteka:Petrarch by Bargilla.jpg|250px|right|thumb|Petrarca na slici Andree di Bartolla di Bargille (cca. 1450.)]]
'''Frančesko Petrarka''' ([[20. 7.|20. juli]] [[1304]] - [[19. 7.|18. juli]] [[1374]]) bio je italijanski humanista i istoričar. Često se naziva "Ocem [[humanizam|humanizma]]".<ref>Taj se opis javlja, na primjer, u nedavnoj [http://www.press.umich.edu/titleDetailDesc.do?id=15299 recenziji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121025064803/http://www.press.umich.edu/titleDetailDesc.do?id=15299 |date=2012-10-25 }} djela Carol Quillen ''Ponovno čitanje renesanse'' (''Rereading the Renaissance'').</ref> Također je prvi razvio koncept "[[Mračno doba (Evropa)|Mračnog doba]]".<ref name="DarkAges">[http://links.jstor.org/sici?sici=0022-5037%28194301%294%3A1%3C49%3ASROTQO%3E2.0.CO%3B2-W Renaissance or Prenaissance], ''Journal of the History of Ideas'', Vol. 4, No. 1. (Jan. 1943), pp. 69-74; Theodore E. Mommsen, "Petrarch's Conception of the 'Dark Ages" ''Speculum'' '''17'''.2 (April 1942:226-242); [[JSTOR]] link to a collection of several letters in the same issue.</ref>

Čeveni italijanski humanista Frančesko Petrarka je rođen u malom gradiću [[Areco|Arecu]] u središnjoj [[italija|Italiji]] kao sin dvorskog notara. Svoje rano detinjstvo je proveo u selu [[Incisa in Val d'Arno|Incisa]] blizu [[firenca|Firence]]. Otac Petrarke, gospodin Petrarko je pobegao iz Firence [[1302]]. zajedno sa [[Dante]]om, svojim prijateljem,<ref name="Bishop">[[J.H. Plumb]], ''The Italian Renaissance'', 1961; Chapter XI by Morris Bishop "Petrarch", pp. 161-175; New York, [[American Heritage Publishing]], {{ISBN|0-618-12738-0}}</ref> zbog [[kuga|kuge]] koja je tada vladala Italijom. Najveći period svog detinjstva Petrarka provodi u [[Avinjon]]u gde se čitava porodica preselila na insistiranje [[Papa Kliment V|pape Klimenta V]], koji je [[1309]]. došao u ovaj grad posle raskola u papstvu.

Petrarka je studirao u gradu [[Montpellier|Montpelijeru]] ([[1316]]-[[1320]]) i [[bolonja|Bolonji]] ([[1320]]-[[1326]]), na insistiranje svog oca pravo. Ipak, Petrarka se prevashodno interesovao za pisanje i za čitanje latinske poezije. Nakon smrti oca, vraća se u Avinjon i radi kao dvorski savetnik. Rad mu je obezbeđivao i dosta vremena da se posveti pisanju. Prvo njegovo delo "[[Africa (Petrarka)|Africa]]" (Afrika) je bila neka vrsta latinskog epa o rimskom vojskovođi [[Scipion Afrikanac|Skipiju Afričkom]]. Zbog svojih dela, primio je na [[Kapitol]]u (u [[Rim]]u) pesnički lovorov venac i tako je postao prvi čovek kome je pripala čast da se okiti ovakvim priznanjem.<ref>Plumb, p. 164</ref><ref name=pie32>Pietrangeli (1981), p. 32</ref><ref>{{cite book|last1=Kirkham|first1=Victoria|title=Petrarch: A Critical Guide to the Complete Works|date=2009|publisher=University of Chicago Press|location=Chicago|page=9|url=https://books.google.ch/books?id=iGDdF667hosC&pg=PA9&lpg=PA9&dq=giordano+orsini+1341&source=bl&ots=AXS8pV2IPC&sig=96kFiWQzyPFGKPTFBR-LruXh_tY&hl=en&sa=X&ei=eOE1VZbZC4Kv7Ab35IDABg&ved=0CCoQ6AEwAzgK#v=onepage&q=giordano%20orsini%201341&f=false}}</ref> Maštao je o ujedinjenju Itlije, pa je tu svoju želju izrazio u pesmi "Moja Italija", i pozdravio je ustanak Kole di Rijencija [[1347]]. godine. Petrarka je putovao po celoj Evropi i radio je kao papski izaslanik jedno vreme. Prilokom svojih putovanja sakupljao je latinske dopise, citate i prerađivao ih. Objavio je prvi prevod [[Homer]]a na latinskom jeziku, kao i [[Ciceron]]ova pisma, za koje se sumnjalo da uopšte postoje. Njegovo najčuvenije istorijsko delo jeste "[[De Viris Illustribus]]" (Poznati ljudi). Tu je Petrarka spomenuo dvadeset jednog heroja rimske istorije od [[Romul]]a do [[Julije Cezar|Cezara]], [[Aleksandar Veliki|Aleksandra Velikog]], [[Pir]]a i [[Hanibal]]a. Delo je posle njegove smrti upotpunio njegovg učenik Lombardo, koji je dodao još 12 biografija, i tako zaključio hronološku seriju sa carem [[Trajan]]om. Drugo njegovo istorijsko delo je bilo "Rerum Memorandarum Libri" (Knjiga Sećanja). Tu je Petrarka objavio prikupljene istorijske anegdote, ali mu je delo ostalo nedovršeno. 26. aprila [[1336]]. Petrarka se, zajedno sa svojim bratom i svojim prijateljima, penje na vrh Mont Vantua u Italiji na 1909 m nadmorske visine. Uskoro je pisao svom prijatelju Frančesku Dionođiju i obavestio ga da mu je pošlo za rukom da osvoji vrh Mont Vantua. Ovo penjanje Petrarke na vrh Mont Ventoksa 26. aprila se samatra i pretečom [[alpinizam|alpinizma]], a sam Petrarka prvim alpinistom.

Zbog učešća u crkvenom životu, zabranjen mu je brak. Uskoro je raščistio sa crkvom i venčao se sa jednom nepoznatom ženom koja mu je rodila sina i ćerku.

Petrarkim sin je rođen u Avinjonu i zvao se Đovani, a ćerka Frančeska se rodila u Vakluzi. Ćerka mu je bila udata za plemića Frančeska Brosana, koji će kasnije pročitati prvi Petrarkin testament. 1362. ćerka dolazi u posetu svome ocu u [[venecija|Veneciji]] da bi se spasla kuge.

Posle kraćeg boravka u Veneciji, Petrarka boravi jedno vreme u [[padova|Padovi]], da bi se zatim zauvek uklonio iz društvenog života. Do kraja svog života se bavio pisanjem u malom mestašcu Arki gde je i umro 1374. godine.

Slavu kao pesnik-humanista Petrarka je stekao svojim zbirkama kancona i soneta gde opisuje svoju ljubav prema Lauri, na jedan drugačiji način nego što je Dante opevao svoju Beatriče.

Među brojnim Petrarkinim delima ističu se sledeća:

== Književna dela ==
* Canzoniere i Trionfi (Kanconijer i Trijumfi)
* Secretum (Moja tajna knjiga)
* De Vita Solitaria (Na vrhuncu života)
* De Remediis Utriusque Fortunae (Sećanje na bogatstvo)
Istorijska
* De Viris Illustribus (Poznati ljudi)
* De Otio Religiosorum (O isposničkom životu)
* Carmen Bucolicum
* Africa (Afrika)
* Rerum Memorandarum Libri (Knjiga sećanja)

== Izvori ==
{{reference}}

== Eksterni linkovi ==
{{Commonscat|Francesco Petrarca}}
* [http://petrarch.petersadlon.com/ Petrarka i Laura] Višejezična stranica sa mnogim prevedenim djelima (pisma, pjesme, knjige) u javnoj domeni i biografijom, slikama, muzikom.
* [http://www.newadvent.org/cathen/11778a.htm Petrarka] sa ''[[Catholic Encyclopedia]]''.
* [http://www.humanistictexts.org/petrarch.htm Izvodi iz njegovih djela i pisama] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090129161713/http://humanistictexts.org/petrarch.htm |date=2009-01-29 }}
* [http://petrarch.freeservers.com/ Petrarkijski groto]
* [http://www.sonnets.org/petrarch.htm Francesco Petrarca (Petrarka) (1304-1374)]
* {{gutenberg author|id=Petrarch|name=Petrarch}}
* [http://www.tonykline.co.uk/PITBR/Italian/Petrarchhome.htm Pjesme iz Kanconijera], preveo Tony Kline.
* [http://books.guardian.co.uk/news/articles/0,6109,1186654,00.html Petrarka - pjesnik koji je izgubio svoju glavu] 6. april 2004, članak u ''The Guardianu'' o ekshumaciji Petrarkinih posmrtnih ostataka.
* [http://oll.libertyfund.org/Home3/AuthorBioPage.php?recordID=0202 Francesco Petrarca] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070708234319/http://oll.libertyfund.org/Home3/AuthorBioPage.php?recordID=0202 |date=2007-07-08 }} na ''The Online Library of Liberty''

{{Renesansni književnici}}
{{Normativna kontrola}}

{{Lifetime|1304|1374|Petrarca, Francesco}}

[[Kategorija:Italijanski pisci]]
[[Kategorija:Italijanski pjesnici]]
[[Kategorija:Italijanski historičari]]
[[Kategorija:Renesansni književnici]]
[[Kategorija:Biografije, Arezzo]]
[[Kategorija:Biografije, Padova]]