Izvorni kod stranice Catania

{{Naselje (HR)
| ime =Catania
| ime_genitiv =Catanie
| izvorno_ime =<small>Comune di Catania</small>
| translit_jezik1 =

| slika_panorama =Collage Catania.jpg
| veličina_slike =280px
| opis_slike =Kolaž atrakcija grada
| slika_zastava =
| slika_zastava_veličina =
| slika_pečat =
| slika_pečat_veličina =
| slika_grb =
| slika_grb_veličina =
| slika_amblem_prazno =
| slika_amblem_prazno_veličina =
| slika_amblem_prazno_opis =

| nadimak =
| geslo =

| širina-stupnjevi =37
| širina-minute =30
| širina-oznaka =N
| dužina-stupnjevi =15
| dužina-minute =05
| dužina-oznaka =E

| lokacija_ime =[[Spisak država|Država]]
| lokacija_info ={{flag|Italija}}
| lokacija1_ime =[[Regije Italije|regija]]
| lokacija1_info =[[Sicilija]]
| lokacija2_ime =[[Provincije Italije|provincija]]
| lokacija2_info =[[Catania (provincija)|Catania]]
| lokacija3_ime =
| lokacija3_info =

| utemeljenje_ime =
| utemeljenje_datum =
| utemeljenje1_ime =
| utemeljenje1_datum =
| utemeljenje2_ime =
| utemeljenje2_datum =
| utemeljenje3_ime =
| utemeljenje3_datum =
| osnivač =
| nazvan_po =

| dijelovi =
| vrsta_dijelova =
| d1-d50

| vrsta_vlasti =
| vlast_bilješke =
| titula_vođe =[[gradonačelnik]]
| ime_vođe = Raffaele Stancanelli
| stranka_vođe =
| titula_vođe1 =
| ime_vođe1 =
| titula_vođe2 =
| ime_vođe2 =
| titula_vođe3 =
| ime_vođe3 =
| titula_vođe4 =
| ime_vođe4 =

| površina_bilješke =
| površina_ukupna =180 [[kvadratni kilometar|km²]]
| površina_kopna =
| površina_vode =
| postotak_vode =
| površina_uža =
| površina_šira =
| površina_prazno1_ime =
| površina_prazno1 =
| površina_prazno2_ime =
| površina_prazno2 =
| visina = 7
| visina_izvor =
| visina_max =
| visina_min =

| stanovništvo_godina =[[2011]].
| stanovništvo_bilješke =
| stanovništvo =293 902
| stanovništvo_gustoća =
| stanovništvo_uže =
| stanovništvo_uže_gustoća =
| stanovništvo_šire = 
| stanovništvo_šire_gustoća =
| stanovništvo_prazno1_ime =
| stanovništvo_prazno1 =
| stanovništvo_gustoća_prazno1 =
| stanovništvo_prazno2_ime =
| stanovništvo_prazno2 =
| stanovništvo_gustoća_prazno2 =

| vremenska_zona =[[UTC+1]]
| utc_pomak =+2
| vremenska_zona_DST =
| utc_pomak_DST =
| poštanski_broj =95100
| pozivni_broj =095
| gradovi_prijatelji =
| države_gradova_prijatelja =
| web_stranica =[http://www.comune.catania.it/ www.comune.Catania]

| slika_lokacijska_karta_država =Italija
| slika_lokacijska_karta_opis =<center>Catania na karti Italije
| bilješke =
}}
'''Catania''' za [[Antička Grčka|Antičke Grčke]]: ''Κατάνη – Katáne'', za [[Antički Rim|Rima]]: ''Catăna'' ili ''Catĭna'' je drugi po veličini [[grad]] u [[Regije Italije|talijanskoj regiji]] i istoimenom [[ostrvo|otoku]] [[Sicilija]] i [[glavni grad|administrativni centar]] istoimene [[Provincije Italije|provincije]] [[Catania (provincija)|Catania]] od 293 902 stanovnika.<ref name=city>{{cite web
 | url =http://www.citypopulation.de/Italy-Sicilia.html
 | title =''ITALY: Sicilia''
 | accessdate = 05. 06. 2013
 | language=engleski
 | publisher=Citypopulationde
}}</ref>

''Catanija'' je zajedno sa još 7 gradova iz doline [[Val di Noto]] uvrštena [[2002]]. na [[UNESCO]]- vu [[Lista mjesta svjetske baštine u Evropi|Listu mjesta svjetske baštine u Evropi]], kao izvrstan primjer dobro očuvanog [[barok|kasnobarkonog]] grada iz [[18. vijek]]a.<ref name=unesco>{{cite web
 | url =http://whc.unesco.org/en/list/1024
 | title =''Late Baroque Towns of the Val di Noto (South-Eastern Sicily)''
 | accessdate = 08. 06. 2013
 | language=engleski
 | publisher=UNESCO
}}</ref>
== Geografske i klimatske karakteristike ==
''Catania'' leži na istoku [[Sicilija|Sicilije]], u širokoj [[ravnica|ravnici]] Cataniji duž obala [[Jonsko more|Jonskog mora]], južno od [[vulkan]]a [[Etna]].<ref name=brit>{{cite web
   |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/99193/Catania
   |title      = ''Catania''
   |publisher     = Encyclopædia Britannica
   |language      = engleski
   |accessdate = 06. 06. 2013}}</ref> 
''Catanija'' leži gotovo sva na [[lava|lavi]], koja se izlila za brojnih [[erupcija]], pa se grad lagano spušta prema moru od sjevera prema jugu. Korištenje [[vulkan]]skog [[kamen]]a za izgradnju dalo je starijem dijelu grada njegovu karakterističnu pretežnu tamno-sivu boju. ''Catanija'' je gotovo u potpunosti obnovljena nakon potresa [[1693]]., pa centar grada ima izrazit [[barok]]ni izgled iz [[18. vijek]]a.<ref name=brit/> Centar grada današnje ''Catanije'' je Piazza Duomo, okružena [[Palata|palačama]] iz [[18. vijek]]a iz koje se račvaju široki bulevari.

''Catania'' ima tipičnu [[mediteranska klima|sredozemnu klimu]] sa dugim toplim i sušnim ljetima, i kratkim kišnim zimama.
== Etimologija ==
Prastanovnici [[Sicilija|Sicilije]] [[Sikulci]] zvali su taj kraj '''katane''', a to je na njihovom jeziku značilo značilo ''veliki nož za dranje'' ili ''oguljeni kraj'' ili ''alat za guljenje''. Postoji i druga teorija da je to značilo ''gruba zemlja'', ''neravan teren'', ''oštro kamenje'' ili nešto takvog, a to je čak i vjerojatnije jer odgovara [[vulkan]]skom terenu [[Etna|Etne]]. To ime su preuzeli [[Grčka kolonizacija|Grčki kolonisti]].

== Historija ==
=== Antika ===
Grad je osnovan [[720-e pne.|729. pne.]] pod imenom '''Κατάνη''' (Katane) od strane [[Grčka kolonizacija|Grčkih kolonista]] iz [[Halkida|Halkide]] sa [[ostrvo|otoka]] [[Eubeja]], zapravo od njihovih pripadnika iz grada [[Naksos (Sicilija)|Naksosa]], koji je ležao 80&nbsp;km sjeverno.<ref name=brit/> Grad je dobio na važnosti u [[5. vijek pne.]] za vladavine [[Hijeron I od Sirakuze|Hieron I.]], [[tiranin]]a iz [[Sirakuza|Sirakuze]], koji ga osvojio i preimenovao u '''Aetna''' po imenu obližnjeg [[vulkan]]a. Građani su vratili staro ime nakon što su protjerali Hieronove nasljednike. ''Katane'' je bio jedan od prvih sicilijanskih gradova koji je podpao pod [[Antički Rim|rimsku]] vlast [[263. pne.]]. Gaj Oktavijan, budući [[Rimsko Carstvo|rimski]] [[car]] [[August (rimski car)|August]] pretvorio je ''Katanu'' u [[Rimska kolonija|rimsku koloniju]] - ''Cataniu''.<ref name=brit/>

Prvi [[hrišćanstvo|kršćani]] u grdu trpili su pod progonima [[car]]eva [[Decije]] i [[Dioklecijan]]a, a najveća katanijska mučenica je [[svetac|svetica]] [[Sveta Agata]], danas zaštitnica grada.<ref name=brit/>
=== Srednji vijek ===
[[Datoteka:Catania BW 2012-10-06 11-32-08 2 fj.JPG|thumb|left|240px|[[Barok]]na [[katedrala]] Sant'Agata]]
Nakon [[Barbari|barbarskih]] invazija, ''Catania'' je podpala pod vlast [[Bizantsko Carstvo|Bizanta]], nakon njih pod [[Arapi|Arape]] i [[Normani|Normane]].<ref name=brit/>

Grad je bio neprijateljski raspoložen prema [[Hohenstaufen]]ima kad su oni vladali Sicilijom, pa su ga orobili njihovi carevi [[Hohenstaufen#Henrik VI postaje kralj Sicilije|Henrik VI.]] i [[Hohenstaufen#Fridrih II|Fridrih II.]].<ref name=brit/> Za vrijeme vladavine[[španija|španjolskih]] [[Aragon]]aca nad [[Kraljevina Sicilija|Kraljevinom Sicilijom]], njihovi kraljevi često su boravili u ''Cataniji''. Tokom [[16. vijek|16.]] i [[17. vijek]]a grad je bio zahvaćen građanskim pobunama, [[pirat|gusarskim]] napadima, [[epidemija]]ma gladi i velikim prirodnim katastrofama, od kojih su najteže bile [[erupcija]] [[Etna|Etne]] [[1669]]. i [[potres]] iz [[1693]]. Kasnije je podpao pod vlast [[Burbonci|burbonskog]] [[Napuljsko kraljevstvo|Napuljskog kraljevstva]]. 
=== Moderna vremena ===
Građanske bune koje su se razbuktale za vrijeme epidemije [[Kolera|kolere]] - [[1837]]. nasilno su ugušene. Isto se dogodilo i [[1848]]. kad se ''Catanija'' pridružila drugim [[Sicilija|sicilijinaskim]] gradovima u zahtjevima za [[autonomija|autonomijom]], i taj pokret je također ugušen u krvi. Za [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]] grad je pretrpio velika oštećenja od [[bombardiranje|bombardiranja]] i teških borbi koje su se u njemu vodile [[1943]].<ref name=brit/>
== Znamenitosti ==
[[Datoteka:CastelloUrsino1CT.JPG|thumb|left|240px|Dvorac Ursino]]
''Catanija'' ima puno ostataka iz [[Antička Grčka|grčko]] - [[Antički Rim|rimskih]] vremena; ruševine grčkog i rimskog
[[Teatar|teatra]], i rimski [[amfiteatar]], [[bazilika|baziliku]], [[rimske terme|terme]], i [[Rimski akvadukt|akvadukt]]. [[Srednji vijek|Srednjovjekovni]] Dvorac Ursino s četiri ugaone kule, izgrađen od [[1239]]. do [[1250]]. za [[Hohenstaufen#Fridrih II|Fridriha II.]], dugo je služio kao uzor za [[fortifikacija|fortifikacionu]] [[arhitektura|arhitekturu]]. On je danas pretvoren u gradski [[muzej]] sa bogatim umjetničkim i [[arheologija|arheološkim]] zbirkama.<ref name=brit/>

Najveća znamenitost ''Catanije'' je [[barok]]na [[katedrala]] ''Sant'Agata'' izgrađena nakon [[potres]]a [[1693]]. po nacrtima [[arhitekt|arhitekata]] [[Giovanni Battista Vaccarini|Giovannija Battiste Vaccarinija]] i Girolama Palazzotta od [[1702]]. do [[1768]]. Ona još uvijek ima tri [[apsida|apside]] od crne [[lava|lave]] i dio [[transept]]a iz vremena kad ju je podigao [[Normani|normanski]] [[grof]] [[Roger I od Sicilije|Roger I.]] - [[1091]].<ref name=brit/> U njoj se čuvaju relikvije [[Sveta Agata|Svete Agate]] a tu se nalazi i grob [[Vincenzo Bellini|Vincenza Bellinija]] koji je rođen u gradu.

[[Hrišćanska crkva|Crkva]] San Nicolo ([[1693]]. - [[1735]].), je najveća na Siciliji, ona je povezana sa bivšim [[benediktinci|benediktinskim]] [[manastir|samostanom]] istog imena, koji se počeo graditi u [[14. vijek|14.]] a završen je u [[17. vijek]]u. ''[[Univerzitet]] u Cataniji'' osnovan je [[1434]]. kao prvi na Siciliji, za vladavine Alfonsa [[Aragon]]skog, njegova biblioteka iz [[1755]]. ima niz važnih [[Srednji vijek|srednjovjekovnih]] rukopisa. Ostale atrakcije grada su [[Giovanni Battista Vaccarini|Vaccarinijeva]] Vijećnica i Fontana Elefanti (1736) na Piazza Duomo, Collegiata (kraljevska kapela), zvjezdarnica i rodna kuća [[Vincenzo Bellini|Vincenza Bellinija]], pretvorena u [[muzej]].<ref name=brit/>
== Privreda ==
''Catania'' je [[industrija|industrijsko]] [[transport]]ni centar tog dijela Sicilije, dobro povezana [[Željeznica|željeznicom]] sa [[Palermo]]m, [[Messina|Messinom]] i [[Sirakuza|Siracusom]]. [[Luka]] ''Catanije'' je jedna od najprometnijih u Italiji.

''Catania'' je grad [[mašina|strojarske]], [[kemija|kemijske]] i [[prehrana|prehrambene]] [[industrija|industrije]]. Oko polovice svog [[šećer]]a na Siciliji dolazi iz šećerana iz ''Catanije''.<ref name=brit/>

''Catania'' je i trgovački centar bogatog [[poljoprivreda|poljoprivrednog]] kraja, poznatog po [[badem]]ima i[[naranča]]ma. Grad je poznat i po svojim rukotvorinama od [[metal]]a, [[drveće|drva]] i [[jantar]]a.<ref name=brit/>

Za grad je važno i [[ribarstvo]] i [[turizam]], i to zimi kad se za razliku od ostale Italije u ''Cataniji'' može i kupati. 
== Poznati sugrađani ==
* [[Vincenzo Bellini]], kompozitor
* [[Ettore Majorana]], fizičar
* [[Giovanni Pacini]], kompozitor
* [[Giovanni Verga]], književnik.
== Gradovi prijatelji ==
{| class="wikitable"
|- valign="top"
|
* {{flag|SAD}}, [[Phoenix]]
* {{flag|Francuska}}, [[Grenoble]]
||
* {{flag|Kanada}}, [[Ottawa]]
* {{flag|Poljska}}, [[Oświęcim]]
|}
== Galerija slika ==
<gallery>
Datoteka:Catania Piazza Quattro Canti.jpg|<center>Piazza Quattro Canti
Datoteka:Catania anfiteatro romano2423.jpg|<center>[[Antički Rim|Rimski]] [[amfiteatar]]
Datoteka:Catania Park22.jpg|<center>Park Vincenzo Bellini
Datoteka:ChiesaSFrancescoImmacolataCT.JPG|<center>[[Barok]]na [[hrišćanska crkva|crkva]] San Francesco d'Assisi all'Immacolata
</gallery>
{{Panoramica|Piazza del Duomo, Catania, Panorama.jpg|1200px|Piazza del Duomo}}
== Izvori ==
{{izvori}}
== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Catania}}
* [http://www.comune.catania.it/ Službene stranice grada] {{it icon}}
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/99193/Catania ''Catania'' na portalu Encyclopædia Britannica] {{en icon}}
{{Svjetska baština u Italiji}}

[[Kategorija:Gradovi na Siciliji]]
[[Kategorija:Svjetska baština u Italiji]]