Izvorni kod stranice Bakar-sulfat

{{Drugo značenje|drugo jedinjenje|[[bakar(I) sulfat]]}}
{{Chembox
| Name = Bakar(II) sulfat
| ImageFileL1 = CuSO4.5H2O.jpg
| ImageSizeL1 = 150px
| ImageNameL1 = Kristal
| ImageFileR1 = Copper(II)-sulfate-pentahydrate-sample.jpg
| ImageSizeR1 = 150px
| ImageNameR1 = Bakar-sulfat u prahu
| ImageFileL2 = Copper(II)-sulfate-unit-cell-3D-balls.png
| ImageSizeL2 = 150px
| ImageNameL2 = Model
| ImageFileR2 = Copper(II)-sulfate-3D-vdW.png
| ImageSizeR2 = 120px
| ImageNameR2 = Model
| IUPACName = Bakar(II) sulfat
| OtherNames = Kuprisulfat<br />plavi kamen
| Section1 = {{Chembox Identifiers
| MeSHName=Copper+sulfate
| UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| UNII = KUW2Q3U1VV
| InChI = 1/Cu.H2O4S/c;1-5(2,3)4/h;(H2,1,2,3,4)/q+2;/p-2
| ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
| ChEBI = 23414
| SMILES = [O-]S(=O)(=O)[O-].[Cu+2]
| InChIKey = ARUVKPQLZAKDPS-NUQVWONBAI
| ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
| ChEMBL = 604
| StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI = 1S/Cu.H2O4S/c;1-5(2,3)4/h;(H2,1,2,3,4)/q+2;/p-2
|  StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
|  Beilstein = 
|  Gmelin = 
|  3DMet = 
| StdInChIKey = ARUVKPQLZAKDPS-UHFFFAOYSA-L
| CASNo = 7758-98-7
| CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| CASOther = <br />{{CAS|7758-99-8}} (pentahydrate), 16448-28-5 (trihydrate)
| PubChem = 24462
| EINECS = 231-847-6
| RTECS = GL8800000 (anhydrous)<br />GL8900000 (pentahydrate)
| ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| ChemSpiderID = 22870
| KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}}
| KEGG = C18713
| ATCCode_prefix = V03
| ATCCode_suffix = AB20
}}
| Section2 = {{Chembox Properties
| Formula = CuSO<sub>4</sub>
| MolarMass = 159.61 g/mol (anhidrovan)<br />249.68 g/mol (pentahidrat)
| Appearance = plava [[kristal]]na [[supstanca]] (pentahidrat)<br /> prljavobeli prah (anhidrovan)
| Density = 3.60 g/cm<sup>3</sup> (anhidrovan) <br /> 2.284 g/cm<sup>3</sup> (pentahidrat)
| Solubility = 31.6 g/100 ml (0&nbsp;°C)
| MeltingPt = 110&nbsp;°C (&minus;4H<sub>2</sub>O)<br />150&nbsp;°C (423 K) (&minus;5H<sub>2</sub>O)<br />< 650&nbsp;°C ''raspada se''
}}
| Section3 = {{Chembox Structure
|   Coordination =  oktaedar
|   CrystalStruct = triklinična sistema
}}
| Section4 = {{Chembox Thermochemistry
|   DeltaHf = &minus;769.98 kJ/mol
}}
| Section4 = {{Chembox Thermochemistry
|   Entropy = 109.05 J&thinsp;K<sup>&minus;1</sup>&thinsp;mol<sup>&minus;1</sup>
}}
| Section7 = {{Chembox Hazards
| ExternalMSDS = [http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/products/icsc/dtasht/_icsc07/icsc0751.htm ICSC 0751 (anhidrovan)]<br />[http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/products/icsc/dtasht/_icsc14/icsc1416.htm ICSC 1416 (pentahidrat)]
| EUIndex = 029-004-00-0
| EUClass = Opasan po zdravlje ('''Xn''')<br />Iritant ('''Xi''')<br />Opasan za životnu sredinu ('''N''')
| RPhrases = {{R22}}, {{R36/38}}, {{R50/53}}
| SPhrases = {{(S2)}}, {{S22}}, {{S60}}, {{S61}}
| NFPA-H = 
| NFPA-F =
| NFPA-R =
| FlashPt = Ne gori
}}
| Section8 = {{Chembox Related
|   OtherCations = [[Nikl(II) sulfat]]<br />[[Cink sulfat]]
}}
}}

'''Bakar(II) sulfat''' je [[neorganska hemija|neorgansko hemijsko]] [[jedinjenje]] [[hemijska formula|hemijske formule]] CuSO<sub>4</sub>, gde je [[oksidacioni broj]] [[bakar|bakra]] +2. Poznato je još i pod nazivom '''plavi kamen''' i predstavlja najvažniju [[so]] bakra.

== Dobijanje ==
Plavi kamen se može dobiti na nekoliko načina<ref name="мелор"/>:
* Otpaci bakra zagrevanjem sa [[sumpor]]om u [[plamena peć|plamenoj peći]] daje [[kuprosulfid|bakar(I) sulfid]], koji se na vazduhu oksiduje u [[sulfat]]. 
* Može se dobiti i raspršavanjem razblažene [[sumporna kiselina|sumporne kiseline]] na bakarne otpatke u tornju obloženom [[olovo]]m, uz prisustvo [[vazduh]]a:
:<math>\mathrm{2Cu + 2H_2SO_4 + O_2 \longrightarrow \; 2CuSO_4 + 2H_2O}</math> 
* Dobija se i prženjem [[sulfid]]nih [[ruda]] bakra, pri čemu se bakar, ali i prisutno [[gvožđe]] [[oksidacija|oksiduju]], pa se razdvajaju uz pomoć sumporne kiseline. Ipak, razdvajanje nije potpuno, pa plavi kamen sadrži i [[primesa|primese]] ovog drugog [[oksid]]a.
* Čist sulfat se dobija u [[laboratorija|laboratoriji]] reakcijom [[kuprioksid]]a sa sumpornom kiselinom, a potom [[kristalizacija|kristalizacijom]].

== Fizička i hemijska svojstva ==
Anhidrovana so je vrlo higroskopna, što se inače i koristi za dokazivanje malih količina vode. Može se dobiti zagrevanjem na iznad 230&nbsp;°C, kada plavi kamen izgubi vodu. Na temperaturi od 340&nbsp;°C gradi se bazni sulfat, a iznad 650&nbsp;°C se raspada na oksid. Na sobnoj temperaturi poznat je penta[[hidrat]] plave boje, lako [[rastvorljivost|rastvorljiv]] u [[voda|vodi]]. Na 15&nbsp;°C u 100 grama vode se rastvara 32,9 grama sulfata.<ref name="мелор"/>

== Primena ==
Plavi kamen se upotrebljava u raznim oblastima ljudskog delovanja; u [[galvanostegija|galvanostegiji]], u [[elektricitet|električnim]] [[baterija]]ma, u [[industrija|industriji]] [[boja]], posebno izradu zelenih [[pigment|pigmenata]], ali i u [[štampa]]nju [[pamuk|pamučnih]] [[tkanina]], za [[impregnacija|impregnaciju]] [[drvo|drveta]], a pomešan sa [[krečno mleko|krečnim mlekom]], upotrebljava se i kao [[fungicid]].<ref name="мелор">Parkes G. D., Fil D. Melorova moderna neorganska hemija. [[Naučna knjiga]], Beograd, 1973.</ref>

== Reference ==
{{reflist|2}}

== Spoljašnje veze ==
{{Portal|Hemija}}
{{Commonscat|Copper(II) sulfate}}

{{-}}
{{Jedinjenja bakra}}

[[Kategorija:Soli]]
[[Kategorija:Jedinjenja bakra]]
[[Kategorija:Sulfati]]
[[Kategorija:Desikanti]]