Izvorni kod stranice 1680

{{year dab|1680}}
{{godina nav}}
[[Datoteka:Lieve Verschuier - Staartster (komeet) boven Rotterdam - 11028-A-B - Museum Rotterdam.jpg|mini|250px|[[Velika kometa 1680.]]]]
{{godina u drugim kalendarima|1680}}
Godina '''1680''' ('''[[rimski brojevi|MDCLXXX]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak]] po [[Gregorijanski kalendar|gregorijanskom kalendaru]] odn. [[prijestupna godina koja počinje u četvrtak]] po 10 dana zaostajućem [[Julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]].
__NOTOC__
{{commonscat|1680}}

== Događaji ==
=== Januar/Siječanj &ndash; Mart/Ožujak ===
* [[8. 1.]] - Mađarski emigranti ([[kuruci]]) u [[Hajdúszoboszló]] izabrali [[Imre Thököly]]ja za vođu.

* [[6. 2.]] - Praizvedba opere ''L'honestà negli amori'' [[Alessandra Scarlattija]] u Rimu.
* [[22. 2.]] - [[Afera otrova]] u Francuskoj: trovačica, gatara i "veštica" [[La Voisin]] spaljena na lomači; u aferu su implicirane i neke ugledne osobe.

=== April/Travanj &ndash; Jun/Lipanj ===
* [[18. 5.]] - U Madridu potpisana zbirka "Indijskih zakona" (''[[Leyes de Indias]]'') koji se odnose na američke i filipinske posede [[Španska Imperija|Španske Imperije]].

* [[4. 6.]] - [[Tokugawa Tsunayoshi]] postaje novi [[Šogunat Tokugawa|šogun Japana]] (do [[1709]]).

=== Jul/Srpanj &ndash; Septembar/Rujan ===
* [[20. 7.]] - [[Sambhaji]] postaje vladar [[Carstvo Maratha|Marathi]] (do [[1689]]), nakon što je osujetio maćehu koja je postavila svog sina Rajarama.

* [[9. 8.]] - [[Politika reujedinjenja (Francuska)|Politika reujedinjenja]]: [[Alzas]] se priključuje Francuskoj.
* [[10. 8.]] - [[Pueblo ustanak]]: [[Pueblo Indijanci]] u današnjem [[Novi Meksiko|Novom Meksiku]] se oslobodili od Španaca (do [[1692]]).
* [[15. 8.]] - Imre Tekeli zauzeo [[Kežmarok]] u Gornjoj Ugarskoj - ratuje uz pomoć [[Erdelj]]a i varadinskog paše<ref name="Millar2008">{{cite book|author=Simon Millar|title=Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans|url=http://books.google.com/books?id=J0S8Y5LmRWQC&pg=PA20|year=2008|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-1-84603-231-8|pages=20–}}{{Dead link|date=January 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>.

* [[1. 9.]] - [[Johann Georg II. (Saksonija)|Johann Georg III.]] je novi elektor (izborni knez) [[Elektorat Saksonija|Saksonije]].

=== Oktobar/Listopad &ndash; Decembar/Prosinac ===
* oktobar - Velika [[Redukcija (Švedska)|Redukcija]] u Švedskoj: feudi dati plemićima vraćeni kruni. S odobrenjem Skupštine staleža, kralj [[Karl XI (Švedska)|Karl XI]] postaje apsolutni vladar.
* [[21. 10.]] - Naredbom [[Francuska|francuskog]] kralja [[Luj XIV|Luja XIV]] u [[Pariz]]u osnovana [[Comédie-Française]], jedna od najstarijih i najuglednijih teatarskih kuća u svijetu.

* [[14. 11.]] - [[Velika kometa 1680.]] - prva koja je otkrivena teleskopom; sjajna i sa dugačkim repom, najveći sjaj dostigla krajem decembra.
* [[15. 11.]] - U [[Jelšava|Jelšavi]] zaključeno primirje između Habsburga i Imre Tekelija.

=== Kroz godinu ===
* Habsburški dvor obnovio čast bana u Hrvatskoj<ref>''Historija n. J.'', 999</ref>.
* Zbog turskog progona sedište [[Skopska biskupija|Skopske nadbiskupije]] preneto u [[Janjevo]] na Kosovu (do [[1821]])<ref>Nušić, Branislav (1902). [http://www.rastko.rs/rastko/delo/11547 Призрен]. rastko.rs</ref>.
* Hrvatski jezuit [[Ivan Ratkaj]] stigao u Meksiko.
* 1680-96 - U [[Trnava|Trnavi]] radi ćirilična jezuitska štamparija<ref>Veselinović, Rajko L. [http://www.rastko.rs/rastko-hu/istorija/istorija/Veselinovic_Seobe.html Од Велике сеобе до смрти патријарха Арсенија III Чарнојевића (1706)]. rastko.rs</ref>.
* Svrgnut i zatvoren erdeljski mitropolit [[Sava II Branković]] (zbog pravoslavlja, gramzivosti<ref name="vcdbst">Vladimir Ćorović, [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_7_l.html Dalje borbe s Turcima], rastko.rs</ref> ili održavanja veza sa erdeljskom opozicijom<ref>''Historija n. J.'', 821</ref>), [[Grof Đorđe Branković|Đorđe Branković]] bio zatvoren jedno vreme, zatim odlazi u Vlašku.
* Živopisan [[manastir Praskvica]] (verovatno slikar Radul)<ref>Vorgić, Dejan [http://www.rastko.rs/rastko-bo/umetnost/likovne/dvorgic-praskvica_l.html Živopis manastira Praskvice], rastko.rs</ref>.
* [[Sanquharska deklaracija]]: grupa [[kovenanteri|kovenantera]] u Škotskoj se odriče lojalnosti kralju [[Karlo II, kralj Engleske|Čarlsu II]] - sledi Vreme ubijanja (''[[The Killing Time]]'') kraljevih protivnika (do [[1688]]).
* Osnovana [[Karlskrona]], kao sedište švedske mornarice.

== Rođenja ==
{{Main|:Kategorija:Rođeni 1680.}}
* [[6. 1.]] - [[Matija Zmajević]], ruski admiral († [[1735]])
* [[23. 2.]] - [[Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville]], osnivač New Orleansa († [[1767]])
* pribl. - [[Kapetan Crnobradi]], gusar († [[1718]])
* pribl. - [[Toma Babić]], književnik († [[1750]])
* pribl. - [[Gavril Stefanović Venclović]], književnik († 1749?)

== Smrti ==
{{Main|:Kategorija:Umrli 1680.}}
* 17. 2. - [[Jan Swammerdam]], biolog, mikroskopista (* [[1637]])
* [[22. 2.]] - [[La Voisin]], gatara, trovačica, "veštica" (* ca. 1640)
* 22. 2. - [[Jaketa Palmotić Dionorić]], književnik (* 1623)
* [[17. 3.]] - [[François de La Rochefoucauld]], književnik (* [[1613]])
* [[23. 3.]] - [[Nicolas Fouquet]], bivši nadzornik finansija Francuske (* [[1615]])
* [[3. 4.]] - [[Shivaji]], osnivač carstva Marathi (* ca. 1630)
* [[29. 4.]] - [[Nicolas Cotoner]], Veliki majstor Malteških vitezova (* 1608)
* [[4. 6.]] - [[Tokugawa Ietsuna]], šoguna Japana (* [[1641]])
* [[10. 7.]] - [[Louis Moréri]], enciklopedista (* [[1643]])
* [[22. 8.]] - [[Stjepan Glavač]], kartograf (* [[1627]])
* 25. 8. - [[Simeon Polocki]], književnik itd. (* [[1629]])
* [[1. 9.]] - [[Johann Georg II. (Saksonija)|Johann Georg II.]], izborni knez Saksonije (* [[1613]])
* [[10. 9.]] - [[Baldassare Ferri]], kastrat (* [[1610]])
* [[11. 9.]] - [[Go-Mizunoo]], bivši japanski car (* [[1596]])
* [[4. 10.]] - [[Pierre-Paul Riquet]], graditelj kanala (* 1609)
* [[16. 10.]] - [[Raimondo Montecuccoli]], habsburški general (* [[1609]])
* [[28. 11.]] - [[Athanasius Kircher]], jezuita, polimata (* ca. 1602)
* 28. 11. - [[Gian Lorenzo Bernini]], skulptor, arhitekta (* [[1598]])
* ? - [[Maksim Skopljanac]], bivši srpski patrijarh
* ? - [[Hasan Kaimija]], pjesnik iz Sarajeva

== Reference ==
{{reference}}

;Literatura
* ''Historija naroda Jugoslavije II'', Školska knjiga Zagreb, 1959

[[Kategorija:1680| ]]