1995 – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Zamijenjena sadržina: === Decembar/Prosinac === * 2. 12. - Lansirana Solarna i heliosferska opservatorija, SOHO. * 4. 12. - EU suspendovala sankcije SRJ. Prve jedinice prethodnice NATO stižu u Hrvatsku i BiH. * 5. 12. - Javier Solana imenovan za generalnog sekretara NATO-a (do 1999). Francuska objavljuje povratak u vojni komitet organizacije, skoro tri decenije nakon De Golovog povlačenja iz vojnih struktura. * 6. 12. - Bundestag je odobrio slanje 4.000 tr…
oznake: zamijenjeno vraćena izmjena
Red 1: Red 1:
{{godina nav}}
{{Godina u drugim kalendarima|1995}}
Godina '''1995''' ('''[[Rimski brojevi|MCMXCV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u nedjelju]] po gregorijanskom kalendaru (link pokazuje kalendar).

* U Srbiji proglašena Godina kulture ("Lepše je sa kulturom").
__NOTOC__
<center>
{| style="border:1px solid silver;background-color:white;padding:5px;" align=center class=radius
| '''1995''': <br /> [[1995#Januar/Siječanj|1]] • [[1995#Februar/Veljača|2]] • [[1995#Mart/Ožujak|3]] • [[1995#April/Travanj|4]] • [[1995#Maj/Svibanj|5]] • [[1995#Jun/Juni/Lipanj|6]] • [[1995#Jul/Juli/Srpanj|7]] • [[1995#Avgust/August/Kolovoz|8]] • [[1995#Septembar/Rujan|9]] • [[1995#Oktobar/Listopad|10]] • [[1995#Novembar/Studeni|11]] • [[1995#Decembar/Prosinac|12]] <br /> [[1995#Rođenja|Rođenja]] • [[1995#Smrti|Smrti]]
|}</center>

== Događaji ==

=== Januar/Siječanj ===

* [[1. 1.]] - Stupilo na snagu četvoromesečno primirje u [[BiH|Bosni i Hercegovini]], između [[ARBiH]] i [[Vojska Republike Srpske|VRS]], dogovoreno uz posredovanje nekadašnjeg američkog predsednika [[Džimi Karter|Džimija Kartera]]. Borbe se nastavljaju oko [[Bihać]]kog džepa (trupe RS Krajine i AP Zapadna Bosna nisu deo primirja).
* 1. 1. - [[Svjetska trgovinska organizacija]] (WTO) formalno zamjenjuje dotadašnji [[Opći sporazum o tarifama i trgovini]] (GATT).
* 1. 1. - [[Mercosur]] postaje carinska unija.
[[Datoteka:EU15-1995 European Union map enlargement.svg|150px|mini|lijevo|Proširenje EU]]
* 1. 1. - {{flagicon|Evropa}} [[Austrija]], [[Finska]] i [[Švedska]] postaju članice [[EU]].
* 1. 1. - Osnovan [[Centar za kulturnu dekontaminaciju]] u [[Beograd]]u.
* 1. 1. - [[Fernando Henrique Cardoso]] je predsednik Brazila (do kraja 2002).
* [[7. 1.]] - Zahvaljujući požaru u [[Manila|Manili]] otkrivena radionica bombi [[Ramzi Yousef]]a i planovi za [[projekat Bojinka]].
* [[12. 1.]] - Hrvatska traži od Saveta bezbednosti da UNPROFOR napusti zemlju na kraju mandata 31. 3. - SAD se ne slažu sa ovim zahtevom.
* 12. 1. - [[Rezolucija 970 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 970]]: pozdravljena zatvorenost granice na Drini, delimična suspenzija sankcija prema [[SRJ]] se produžava za još 100 dana.
* [[12. 1.]] - [[ARBiH]] blokira vojnike UN oko [[tuzla]]nskog aerodroma zbog srpskog oficira za vezu, optuženog za zločine (do 21-og).
* [[14. 1.]] - Otvoren aerodromski put prema Sarajevu, zatvoren prošlog jula (za sada samo humanitarne pošiljke), nakon što je ARBiH napustila Igman (?).
* 14. 1. - ARBiH zauzima [[Klokot (Bihać)|Klokot]] sa izvorom i Vedro Polje, čime je obezbeđeno vodosnabdevanje Bihaća - zatim petoro ljudi gine u granatiranju grada.
* 15. 1. - Završava se Svetski dan mladih u Manili: procenjuje se da završnoj misi prisustvuje preko pet miliona ljudi.
* [[januar]] - General Vlada Trifunović osuđen na 11 godina zatvora zbog predaje kasarne u [[Varaždin]]u 1991.
* januar - Restrikcije struje u Srbiji.
* januar - Kriza meksičkog peza: SAD, MMF, Banka za međunarodna poravnanja i dr. skupili 50 milijardi dolara pomoći. Meksički GDP je pao 6,2% ove godine, inflacija je 35%.
[[Datoteka:-19950117 Great Hanshin-Awaji Earthquake (HD) (4478740217).jpg|160px|mini|Ruševine u Japanu]]
* [[17. 1.]] - [[Veliki potres u Hanshinu]] razara [[japan]]ski grad [[Kobe]], pri čemu je poginulo preko 6.000 ljudi.
* 17. 1. - [[Rasim Ljajić]] smenjen s mesta generalnog sekretara SDA Sandžaka.
* [[18. 1.]] - Predsjednik [[FBiH]] [[Krešimir Zubak]] odbija ustupiti položaj potpredsjedniku [[Ejup Ganić|Ganiću]] nakon 6 mjeseci.
[[Datoteka:Evstafiev-chechnya-palace-gunman.jpg|mini|[[Prva opsada Groznog]]: Predsednička palata, koju su Čečeni napustili 18. 1.]]
<!--
{|style="float:right; margin: 0 0 1em 1em;"
|-
|__TOC__
|}
-->
* [[20. 1.]] - Blizu ušća Sene je otvoren ''Pont de Normandie'', tada najduži [[most sa kosim zategama]] na svetu
* [[25. 1.]] - Sastanak Karadžić-Martić na Palama: obećana je zajednička odbrana u slučaju hrvatskog napada na RSK nakon eventualnog povlačenja mirotvoraca.
* 25. 1. - [[Norveški raketni incident]]: putanja lansirane norveško-američke naučne rakete ima sličnosti sa mogućim putanjama američkih nuklearnih raketa što izaziva uzbunu u Rusiji.
* 25. 1. - Socijalista [[Žan Videnov]] je bugarski premijer (do 1997).
* [[26. 1.]] - Novi komandant snaga UN u BiH je gen. [[Rupert Smith]], nakon [[Michael Rose|Michaela Rosea]].
* [[27. 1.]] - Šef policije u [[Tešanj|Tešnju]] uhapsio hrvatske zvaničnike - uzvrat za hapšenja bošnjačkih zvaničnika.
* 27. 1. - Grmljavina i sneg u Beogradu, na Svetog Savu.
* [[29. 1.]] - U Hrvatskoj osnovana Samostalna srpska stranka.
* 29. 1. - [[Vojislav Šešelj]] pušten iz beogradskog zatvora posle četiri meseca.
* [[30. 1.]] - Predstavljen [[Plan Z-4]] za [[Hrvatska|Hrvatsku]] - politička autonomija za Srbe u Hrvatskoj; Srbi ne žele pogledati plan dok ne dobiju garancije da UNPROFOR ostaje.
* 30. 1. - U jednom od najtežih napada tokom trogodišnje pobune islamskih ekstremista u [[Alžir]]u, u eksploziji automobila-bombe poginulo najmanje 20, a povređeno oko 60 ljudi.

=== Februar/Veljača ===
* [[6. 2.]] - Aerodromski putevi prema Sarajevu su otvoreni za civilni saobraćaj nakon sedam meseci.
* ca. [[6. 2.]] - Otvoren američki obaveštajni položaj na [[Brač]]u.
* [[7. 2.]] - UN izveštava o 62 helikopterska leta iz Srbije u BiH u blizini Srebrenice prethodnih dana, protivno zabrani letenja.
* [[9. 2.]] - VRS pokušava povratiti Klokot kod Bihaća.
* [[11. 2.]] - Eksplozija u fabrici baruta u [[Lučani]]ma, pet poginulih.
* [[12. 2.]] - Borbe VRS i ARBiH kod Bosanske Krupe, nastavljaju se i kod Bihaća.
* 12. 2. - Posmatrači UN su čuli i videli mlazne avione iznad tuzlanskog aerodroma.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/02/13/UN-chief-worried-over-Bihac-fighting/9248792651600/ U.N. chief worried over Bihac fighting]. upi.com Feb. 13, 1995</ref>
* [[13. 2.]] - Haški tribunal optužuje 21 Srbina za zločine u i oko logora Omarska.<ref>[https://www.icty.org/en/press/international-tribunal-former-yugoslavia-charges-21-serbs-atrocities-committed-inside-and The International Tribunal for the former Yugoslavia charges 21 Serbs with atrocities committed inside and outside the Omarska death camp.]. icty.org</ref>
* 13. 2. - Skupština RS ponovo odbija [[Plan Kontakt-grupe]].
* 13 - 14. 2. - ARBiH, uz podršku HVO, zauzima Zavalje, Sokolac i brdo Debeljača južno od Bihaća. Tokom meseca, "operativna grupa Pauk" ([[Narodna odbrana Zapadne Bosne|NOZB]], SVK, JSO, SDG) napada izbočinu ARBiH na severu Bihaćkog džepa - [[Podzvizd]], [[Mala Kladuša]], [[Šumatac]].
* [[14. 2.]] - Predlog Kontakt-grupe: ukidanje sankcija SRJ u zamenu za priznanje Hrvatske i BiH (uključujući granice), tretman bosanskih Srba jednak Bošnjacima i Hrvatima u BiH i ostanak UNPROFOR-a u Hrvatskoj (Milošević odbija).
* [[17. 2.]] - Neredi u [[Tetovo|Tetovu]] nakon što je policija prekinula predavanja na albanskom univerzitetu, 1 poginuo.
* [[18. 2.]] - Dvojica srpskih civila stradala kod Hrasnice u kršenju primirja.
* [[19. 2.]] - Venčanje [[Željko Ražnatović Arkan|Arkana]] i [[Svetlana Ceca Ražnatović|Cece]].
* [[20. 2.]] - Predstavnici RS Krajine i Republike Srpske razgovoraju o zajedničkoj strategiji u slučaju hrvatskog napada (osnovan zajednički savet odbrane).
* 20. 2. - UN izjavljuje da vlada BiH sve češće koristi helikoptere, protivno zabrani letenja.
* [[21. 2.]] - ''[[Washington Post]]'' izveštava da su avioni [[C-130]] istovarili opremu za sarajevsku vladu na tuzlanskom aerodromu (NATO odgovara 28. 2. da su se posmatrači UN zbunili).
* [[26. 2.]] - Propast ''[[Barings Bank]]'', osnovane [[1762]], nakon što je broker [[Nick Leeson]] špekulacijama izgubio 1,4 milijarde dolara (uhapšen [[2. 3.]]).

=== Mart/Ožujak ===
* [[3. 3.]] - Okončana misija [[UNOSOM II]] u [[Somalija|Somaliji]]. [[Somalijski građanski rat]] se nastavlja ali sukobi su više lokalizovani i manjeg intenziteta.
* [[5. 3.]] - Referendum o pripadanju autonomnoj [[Gagauzija|Gagauziji]], prema zakonu od prošlog decembra: formiraju je tri varoši i 26 opština, u četiri enklave na jugu [[Moldavija|Moldavije]].
* [[6. 3.]] - Hrvatska i [[FBiH]], [[Janko Bobetko]] i [[Rasim Delić]], dogovorili zajedničku komandu.
* [[7. 3.]] - [[Prvi čečenski rat]]: okončana je [[Prva opsada Groznog]] Rusi osvajaju [[Grozni|grad]].
* 7. 3. - Bivši komunista [[Józef Oleksy]] je novi poljski premijer (do 1996).
* [[8. 3.]] - U Bihaću nestao zapovjednik tamošnjeg HVO-a [[Vlado Šantić]].
* 8. 3. - Parlament RS Krajine odbacio inicijativu predsednika [[Milan Martić|Martića]] za smenu premijera [[Borislav Mikelić|Mikelića]].
* [[12. 3.]] - [[Franjo Tuđman]] izjavljuje da bi mogao odustati od zahteva za povlačenje UNPROFOR-a pod uslovom da ovi nadgledaju granicu prema Srbiji i BiH.
* [[13. 3.]] - Tokom potere u beogradskom Pionirskom parku kriminalac P. J. ubio policajca a zatim ranio još četvoricu bacivši bombu (pucao sebi u glavu ali preživeo, kasnije osuđen na smrt).
* [[14. 3.]] - Norman Thagard je prvi američki astronaut koji u svemir odlazi ruskom letelicom.
* 14. 3.? - Devet francuskih vojnika stradalo u transporteru koji je sleteo s puta kod Igmana.
* [[18. 3.]] - [[Michael Jordan]] se nakon dve godine vraća u NBA.
[[Datoteka:Mountain Stolice, 1995.jpg|150px|mini|Stolice, 1995]]
[[Datoteka:Vlašić 1995.jpg|150px|mini|Vlašić, 1995]]
* [[20. 3.]] - Prolećna ofanziva ARBiH, uprkos primirju: na [[Majevica|Majevici]], oko komunikacionog tornja na vrhu Stolice; i [[Operacija "Vlašić"|na Vlašiću]], po mećavama i velikoj hladnoći. VRS odgovara granatiranjem Tuzle, Travnika i drugih gradova.
* 20. 3. - [[Napad sarinom na Tokijski metro]] u kome su pripadnici kulta [[Aum Shinrikyo]] ubili 12 ljudi - lider [[Shōkō Asahara]] je uhapšen u maju.
* [[21. 3.]] - Bihaćki džep: operativna grupa "Pauk" je zauzela većinu izbočine [[Podzvizd]], borbe se zatim vode ka [[Vrnograč]]u (zauzet tek u junu).
* [[22. 3.]] - [[Valerij Poljakov]] se vraća na zemlju posle 438 dana na orbiti.
* [[23. 3.]] - Kapetan italijanskog ribarskog broda ranjen nedaleko od Šibenika, od strane hrvatske patrole.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/03/23/Croatians-fire-on-Italian-fishing-boat/8780795934800/ Croatians fire on Italian fishing boat]. upi.com March 23, 1995</ref>
* [[24. 3.]] - Prvi put posle 26 godina britanski vojnici ne patroliraju [[Belfast]]om.
* [[25. 3.]] - [[Mike Tyson]] je pušten iz zatvora nakon tri godine, opet boksuje od avgusta.
* [[26. 3.]] - U nekoliko evropskih zemalja stupa na snagu [[Schengenski sporazum]].
* [[27. 3.]] - [[67. dodjela Oscara]]: najbolji film je ''[[Forrest Gump]]'', ukupno šest nagrada od 13 nominacija; najbolji strani film ruski ''[[Burnt by the Sun]]''.
* 27. 3. - VRS započinje operaciju Spreča 95, pokušavaju odseći izbočinu [[Sapna]]-[[Teočak]] (ili 4. 4.).
* [[28. 3.]] - Argentinske novine Ambito Financiero pišu da je oko 1.300 tona oružja na putu prema Napulju, namenjeno Hrvatskoj; ministar odbrane upozorava UN 30-tog da je tovar možda skrenut.
* 28. 3. - 7. 4. - U Berlinu se održava prva Konferencija UN o promeni klime (''Conference of the Parties'', COP 1), Berlinski mandat predviđa redukciju emisije stakleničkih gasova (ministarka ekologije je [[Angela Merkel]]).
* [[31. 3.]] - [[Rezolucija 981 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 981]]: misiju [[UNPROFOR]] u Hrvatskoj zamenjuje [[UNCRO]] (''United Nations Confidence Restoration Operation'') - malobrojnija, sa posmatračima na granici sa Srbijom i BiH;
* 31. 3. - [[Rezolucija 982 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 982]]: mandat [[UNPROFOR]]-a u [[BiH]] produžen do [[30. 11.]];
* 31. 3. - [[Rezolucija 983 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 983]]: UNPROFOR u Makedoniji preimenovan u [[UNPREDEP]] (''United Nations Preventive Deployment Force'').
* 31. 3. - Ubijena pjevačica [[Selena Quintanilla]], "kraljica tehanoske muzike".

=== April/Travanj ===
* [[2. 4.]] - Jak napad Vojske RSK na [[Bihać]], jake borbe i kod Kladuše.
* [[3. 4.]] - Najmanje 150 pripadnika plemena Hutu, mahom žena i djece, masakrirano u jednom selu na sjeveroistoku [[Burundi]]ja.
* [[4. 4.]] - Objavljeno da je ARBiH zauzela [[Radiotelevizijski odašiljač Vlašić|TV toranj na Vlašiću]] i oko 50 kv. km uokolo. Drugi napad ARBiH prema Stolicama, koje su opet okružene, ali kontranapad specijalnih policijskih snaga 6-tog opet vodi deblokadi.
[[Datoteka:FEMA - 1275 - Photograph by FEMA News Photo taken on 04-26-1995 in Oklahoma.jpg|mini|180px|left|[[Bombaški napad u Oklahoma Cityju]]]]
* [[6. 4.]] - VRS granatira sarajevsku Hrasnicu.
* [[7. 4.]] - [[Operacija Skok-1]]: HV i HVO zauzimaju 75 kv.km na Dinari, približavanje Grahovu i Kninu.
* 7. 4. - Otvorena prva linija [[Varšavski metro|Varšavskog metroa]].
* 7 - 8. 4. - [[Prvi čečenski rat]], [[Masakr u Samaškiju]]: oko 300 civila ubijeno u selu na zapadu Čečenije. Kasnije ovog meseca ruske snage preduzimaju ofanzivu u južnim planinama i polako potiskuju separatiste.
* [[11. 4.]] - Ruski general Aleksandar Pereljakin smenjen sa čela UN sektora Istok u Hrvatskoj (korupcija i prevoz oružja preko Dunava).
* 11. 4. - Predstavnici Kontakt-grupe razgovaraju sa Miloševićem, nisu ga ubedili da prizna BiH u zamenu za skidanje sankcija.
[[Datoteka:UNPROFOR Neretva 1995.jpg|mini|UNPROFOR prelazi Neretvu]]
* [[13. 4.]] - Granatiran dubrovački aerodrom, kasnije tokom dana osoba poginula u Konavlima.
* 13. 4. - New York Times objavio "dokumente" koji navodno povezuju Slobodana Miloševića sa zločinima, a koje je dostavio prevarant Čedomir Mihailović (kompromitacija Haškog tribunala).<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/04/13/US-defends-talks-with-Milosevic/7387797745600/ U.S. defends talks with Milosevic]. upi.com April 13, 1995</ref><ref>[https://vreme.com/vreme/poslednja-prevara-cede-mihajlovica/ Poslednja prevara Čede Mihajlovića]. vreme.com 28. februara 2007</ref>
* [[14. 4.]] - Rezolucija 986 omogućava Iraku da prodaje naftu radi finansiranja humanitarnih potreba, što dogodine postaje [[UN-ov program hrane za naftu|program hrane za naftu]].
* [[15.4.|15]] - [[17. 4.]] - Zatvorena sednica skupštine RS u Sanskom Mostu, trzavice između civilnog i vojnog rukovodstva.
* april, polovinom - Abdićeve snage i SVK zauzele nekoliko sela zapadno od [[Vrnograč]]a.
* april? - Film "[[Vidimo se u čitulji]]".
* [[17. 4.]] - ARBiH napreduje na [[Treskavica|Treskavici]], 20-tog objavljeno da su zauzeli vrh Đokin toranj.
[[Datoteka:Oriental Pearl Tower in Shanghai.jpg|mini|180px|[[Oriental Pearl Tower]] u [[Šangaj]]u, 468m]]
* [[19. 4.]] - [[Bombaški napad u Oklahoma Cityju]] u kome auto-bomba postavljena pred središte federalne uprave u Oklahoma Cityju izaziva smrt više od 100 ljudi. Počinitelj [[Timothy McVeigh]] je uhapšen istog dana (pogubljen 2001).
* 19. 4. - Operacija Sadejstvo 95 VRS želi proširiti koridor u Posavini: napadnut je HVO u [[Boderište|Boderištu]] južno od Brčkog - dobici su izbrisani kotraofanzivom ARBiH 26-27. 4..
* 19. 4. - Otvorena pristanišna zgrada [[Zračna luka Dubrovnik|Zračne luka Čilipi]], pored piste pala granata.
* 19. 4. - [[Rezolucija 987 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 987]]: o sigurnosti UNPROFOR-a u BiH posle napada na isti (ubijena dvojica Francuza, snajperima 14-tog i 15-tog).
* [[20. 4.]] - Vlada BiH odbija produžetak primirja, ako je Srbija ne prizna.
* [[21. 4.]] - [[Rezolucija 988 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 988]]: delimična suspenzija sankcija protiv SRJ produžena za još 75 dana (do [[5. 7.]]).
* 21. 4. - Otkriven Spomenik žrtvama nemačkog logora Staro sajmište u Beogradu.
* 22/23. 4. - Autoput kroz zapadnu Slavoniju je zatvoren na 24 sata, pošto su hrvatski carinici zaustavljali srpske kamione u istočnoj Slavoniji.
* [[24. 4.]] - Glavni tužilac [[ICTY]] [[Richard Goldstone]] navodi Karadžića, Mladića i [[Mićo Stanišić|Miću Stanišića]] kao osumnjičene za ratne zločine.
* [[26. 4.]] - Ofanziva ARBiH kod [[Bihać]]a, zauzeti Veliki Skočaj i Čot.
* [[28. 4.]] - [[Rezolucija 990 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 990]]: odobreno slanje misije [[UNCRO]] u Hrvatsku.
* 28. 4. - ARBiH i HVO napadaju koridor kod [[Brčko]]g.
* 28. 4.? - ARBiH napada radarsku stanicu na [[Plješevica/Lička Plješivica|Plješevici]].
* [[29. 4.]] - Incident kod Okučana - Srbin ubijen u tuči na benzinskoj pumpi, pucano je na vozila na autoputu, tri osobe su ubijene; autoput je zatvoren (otvaranje ubrzo dogovoreno za 1. 5.?).

=== Maj/Svibanj ===
[[Datoteka:Map 52 - Croatia - Western Slavonia, May 1995.jpg|thumb|200px|[[Operacija Bljesak]]]]
* [[1.5.|1]] - [[2. 5.]] - [[Rat u Hrvatskoj]]: [[Operacija Bljesak]] u kojoj [[Hrvatska|hrvatske]] snage od [[RSK|krajinskih]] preuzimaju područje oko [[Okučani|Okučana]], posljednju srpsku teritoriju u Zapadnoj Slavoniji (kršenje primirja iz marta '94.). Više hiljada izbeglica prelazi Savu.
* [[1. 5.]] - Istekom formalnog primirja, [[rat u BiH]] se intenzifikuje.
* [[2. 5.]] - [[Rat u Hrvatskoj]]: Krajinske snage u znak odmazde zbog operacije Bljesak [[raketiranje Zagreba|dalekometnim projektilima gađaju Zagreb]] - sedam mrtvih u dva dana raketiranja; HV zauzela [[Okučani|Okučane]].
* [[4. 5.]] - Pao i srpski deo [[Pakrac]]a.
* 4. 5. - VRS i specijalna policija povratile treskavički vrh Đokin toranj - ARBiH napada još nekoliko dana.
[[Datoteka:Map 53 - Bosnia - Orasje May-June 1995.jpg|170px|mini|Bitka za Orašje]]
* [[5. 5.]] - [[Operacija Plamen 95]] ili Bitka za Orašje: VRS do juna pokušava zauzeti [[Orašje]].
* 5. 5. - Banjalučki biskup [[Franjo Komarica]] u kućnom pritvoru, uništavaju se katoličke crkve i Caritasovi uredi.
* [[7. 5.]] - Borbe u Sarajevu, na [[Butmir]]u od granate poginulo 11-oro blizu tunela.
* 7. 5. - Golista [[Jacques Chirac]] izabran za predsjednika Francuske, pobijedio je socijalistu [[Lionel Jospin|Jospina]] sa 52,6% glasova. Ovo je kraj [[Kohabitacija (politika)|kohabitacije]], ali će premijer [[Édouard Balladur]], Chiracov rival u prvom krugu, 17-tog biti zamjenjen [[Alain Juppé|Alainom Juppéom]] (do 1997).
* 7. i 18. 5. - U [[Etiopija|Etiopiji]] održani prvi višestranački izbori u istoriji.
* [[9. 5.]] - U Moskvi otkriven Spomenik Pobedi, najviši u Rusiji, visok 1418 decimetara, po jedan za svaki dan rata.
[[Datoteka:Jacques Chirac retouched.jpg|mini|120px|[[Jacques Chirac]], predsednik Francuske 1995-2007.]]
* [[10. 5.]] - Borbe u bosanskoj Posavini kod [[Orašje|Orašja]] (drži HVO), narednih dana granatirano i [[Brčko]] (koridor RS).
* 10. 5. - Rudarska nesreća Vaal Reefs u Južnoj Africi: lokomotiva je pala na lift i obrušila ga 460 metara, do preko 2 km dubine - stradala su 104 rudara.
* [[11. 5.]] - [[Rezolucija 992 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 992]]: o slobodi plovidbe na Dunavu.
* [[12. 5.]] - Prvi humanitarni konvoj u Bihaću posle pet nedelja: šest kamiona Crvenog krsta.
* 12. 5. - Una 95: ARBiH napada na Grabežu i prema Bosanskoj Krupi, zauzima 56 kv.km.
* 12. 5. - Dignuto u zrak svetište sv. Terezije u banjolučkom naselju Presnače, ubijeni župnik Filip Lukenda i vjeroučiteljica sestra Cecilija Grgić.
* [[13. 5.]] - [[Pjesma Eurovizije 1995.|Pjesma Eurovizije]] u Dablinu: pobjedila norveška numera, Hrvatska (Magazin & Lidija sa pjesmom "Nostalgija") 6, BiH (Davorin Popović) 19.
* [[14. 5.]] - U [[Belorusija|Belorusiji]], kojom manje od godinu dana vlada [[Aleksandar Lukašenko]], održavaju se izbori i sporni referendum sa četiri pitanja: navodno velika većina je za jednakost ruskog jezika sa beloruskim, ekonomsku integraciju sa Rusijom i nove simbole (vrlo slične onima iz sovjetskog perioda).
[[Datoteka:Territorial changes in Bosnia and Herzegovina since January 1993.jpg|200px|mini|Bosna 1993 - maj 1995]]
* 14. 5. - [[Dalaj Lama]] je proglasio dečaka Gedhuna Choekyia Nyimu za 11. reinkarnaciju [[Pančen Lama|Pančen Lame]] - kineske vlasti ga pritvaraju tri dana kasnije sa porodicom, a u decembru postavljaju svog kandidata Gyaincaina Norbua.
* [[16. 5.]] - Ofanziva ARBiH oko Sarajeva, "najjače borbe u dve godine".
* [[17. 5.]] - [[Rezolucija 994 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 994]]: zahteva se povlačenje Hrvatske vojske iz zone razdvajanja i poštovanje prava srpskog stanovništva.
* 17 - [[18. 5.]] - Operacija Zora 95: ARBiH napreduje jugoistočno od Bihaća, do [[Ripač]]a, nekoliko hiljada srpskih izbeglica.
* [[19. 5.]] - Prikazan [[Die Hard with a Vengeance]], treći film serije, najunosniji iz ove godine.
* [[23. 5.]] - ARBiH zauzima brdo Kobiljnjak severno od B. Krupe.
* [[25.5.|25]] - [[26. 5.]] - Nakon što VRS nije vratila topove uzete iz depoa UN, [[NATO]] gađa srpske ciljeve oko [[Pale|Pala]] - zatim je 377 pripadnika [[UN]] uzeto za taoce, što izaziva opštu osudu i slanje pojačanja UNPROFOR-u (francuski i američki nosač aviona i 2.000 američkih marinaca na Jadranu, 5.000 britanskih vojnika<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/05/29/US-Marines-dispatched-to-Adriatic/8558801720000/ U.S. Marines dispatched to Adriatic]. upi.com May 29, 1995</ref>, poslednji taoci pušteni 18. 6.).
* [[25. 5.]] - [[Masakr na Kapiji]]: granata VRS ubila 71 civila u centru [[Tuzla|Tuzle]].
* [[27. 5.]] - Američki glumac [[Christopher Reeve]] je prilikom konjičkog natjecanja zbačen iz sedla i ostaje doživotno paraliziran od vrata nadolje.
[[Datoteka:National and University Library in Zagreb 20150319 DSC 0120.JPG|mini|200px|[[Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu|Knjižnica]]]]
* [[28. 5.]] - Otvorena nova zgrada [[Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu|Nacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu]].
* 28. 5. - [[Zlatna palma]] u Kanu za [[Emir Kusturica|Kusturičino]] "[[Podzemlje (film)|Podzemlje - bila jednom jedna zemlja]]".
* 28. 5. - U helikopteru oborenom kod [[Cetingrad]]a, tada RSK, poginuo bosanski ministar vanjskih poslova [[Irfan Ljubijankić]] i još šestorica.
* 28. 5. - Smenjen premijer RSK [[Borislav Mikelić]] (od 27. 7. ga nasleđuje [[Milan Babić]]).
* 28. 5. - Zemljotres u [[Njeftegorsk (Sahalinska oblast)|Njeftegorsku]] u ruskoj [[Sahalinska oblast|Sahalinskoj oblasti]], 2.000 mrtvih.

=== Jun/Juni/Lipanj ===
* [[1. 6.]] - Počinje atlantska sezona [[uragan]]a, najburnija od 1933.
[[Datoteka:555th ftr sq-emblem.jpg|mini|100px|Oznaka 555. eskadrona, u kome leti O'Grady]]
* [[2. 6.]] - [[Rat u BiH]], [[Incident kod Mrkonjić Grada]]: snage VRS obaraju kraj [[Mrkonjić Grad]]a američki borbeni avion [[F-16]] koji je održavao [[zona zabrane leta|zonu zabrane leta]]. Pilot, kapetan [[Scott O'Grady]] se prisiljen šest dana skrivati prije nego što su ga spasili marinci.
* 2. 6. - Objavljeno da Pentagon priprema oslobađanje mirovnjaka u Bosni sa elitnim marincima, Navy Seal i bespilotnim letelicama<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/06/02/US-prepares-for-raids-in-Bosnia/6758802065600/ U.S. prepares for raids in Bosnia]. upi.com June 2, 1995 </ref> (proletos je u SAD održana vežba Roving Sands 95, u kojoj su prototipi [[General Atomics MQ-1 Predator|Predatora]] korišćeni za otkrivanje lansera balističkih raketa<ref>[https://warisboring.com/the-first-predator-drones-practiced-hunting-ballistic-missiles/ The First Predator Drones Practiced Hunting Ballistic Missiles]. warisboring.com September 20, 2015</ref>).
* [[3. 6.]] - [[Vojislav Šešelj]] i [[Tomislav Nikolić]] uhapšeni u [[Gnjilane|Gnjilanu]].
* 3. 6. - Ministri odbrane zemalja [[NATO]] doneli odluku o stvaranju Snaga za brzo reagovanje u BiH jačine 10.000.
* [[3. 6.|3]] - [[18. 6.]] - Oslobađanje talaca iz UN posredovanjem [[Jovica Stanišić|Jovice Stanišića]] iz srpske državne bezbednosti, pominje se i navodno tajno obećanje UN da više neće biti vazdušnih udara.
[[Datoteka:Operation Winter 94 Leap 1 Leap 2 progress map.svg|mini|200px|Operacije Zima '94, Skok-1 i -2]]
* [[4.6.|4]] - [[11. 6.]] - [[Operacija Skok-2]], ofanziva HV i HVO na [[Livanjsko polje|Livanjskom polju]], [[Dinara|Dinari]] i [[Šator (planina)|Šatoru]].
* [[7. 6.]] - Prvi komercijalni let širokotrupnog aviona [[Boeing 777]]: United Airlines leti od Londona do Washingtona DC.
* [[10. 6.]] - [[Karl Bilt]] je kopredsednik Međunarodne konferencije o bivšoj Jugoslaviji umesto lorda [[Dejvid Oven|Ovena]], saopštio [[Žak Širak]], predsedavajući [[EU]].
* 10. 6. - Predsjednik Tuđman u posjeti Okučanima: ako se Srbi ne reintegriraju do kraja listopada (kada se završava mandat UNCRO), čeka ih je još jedna munjevita ofenziva.
* [[12. 6.]] - Novi napad ARBiH na [[Treskavica|Treskavici]] - doći će na nekoliko kilometara od Trnova i Kalinovika, potisnuti su 26-tog.
* [[13. 6.]] - Objavljen album [[Alanis Morissette]] ''[[Jagged Little Pill]]'' - prodato 33 miliona primeraka.
* 13. 6. - Predsednik Širak najavljuje nove nuklearne probe u Polineziji (od septembra do januara), što izaziva dosta protesta i bojkot francuskog vina.
* [[14. 6.]] - [[Čečenija|Čečenski]] teroristi [[Šamilj Basajev|Šamilja Basajeva]] upali u bolnicu u [[Buđonovsk]]u i uzeli 1500 taoca (pušteni [[19. 6.]]).
* jun - Policija u Srbiji hapsi izbeglice i šalje ih u Krajinu i Bosnu.
[[Datoteka:Sarajevo june 1995.jpg|mini|Ofanziva ARBiH kod Sarajeva]]
* [[15. 6.]] - Počinje velika ofanziva [[ARBiH]], sa elementima četiri korpusa, za deblokiranje Sarajeva.
* [[16. 6.]] - ARBiH napreduje severno i jugoistočno od Sarajeva, Pale će biti granatirano 17 - 19. 6.. VRS već od sutradan zaustavlja napade i povraća neke pozicije. Granatirano je i Sarajevo.
* 16. 6. - [[RSK|Krajinska]] skupština jednoglasno za ujedinjenje sa [[Republika Srpska|Republikom Srpskom]].
* 16. 6. - [[Rezolucija 998 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 998]]: nakon napada na UNPROFOR u BiH, ustanovljene Snage za brzo reagovanje (u nacionalnim uniformama).
* [[20. 6.]] - ARBiH pritvorila 560 kanadskih mirovnjaka u [[Visoko]]m da ne bi "prenosili Srbima planove za ofanzivu".
* 20. 6. - [[Michael Jackson]] objavio dupli album ''[[HIStory: Past, Present and Future, Book I]]'', prodat je u preko 20 miliona primeraka.
* [[22. 6.]] - Kontranapad MUP RS i VRS u Čemerskim brdima obnavlja severnu vezu prema srpskim položajima kod Sarajeva.
* [[23. 6.]] - Eksplozija u fabrici "Grmeč" u [[Zemun]]u, poginulo 11 radnika.
* [[24. 6.]] - [[Južna Afrika]] osvaja prvi [[Svjetski kup u ragbiju]].
* 24. 6. - 1. 7. - U [[Rhode Island]]u su održane prve "Ekstremne igre", ''[[X Games]]''. [[Tony Hawk]] dobija zlato i srebro u skejtbordingu.
* [[26. 6.]] - ARBiH iz Srebrenice zapalila selo [[Višnjica (Milići)|Višnjica]] kod Milića (podrška Sarajevskoj ofanzivi).
* 26. 6. - Islamistički pokušaj atentata na egipatskog predsednika [[Hosni Mubarak|Mubaraka]] u Adis Abebi.
* [[27. 6.]] - STS-71: američki spejs-šatl, Atlantis, prvi put se spaja sa ruskom stanicom Mir.
* 27. 6. - Dvorski udar u [[Katar]]u: [[Hamad bin Khalifa Al Thani]] je smenio svog oca Khalifu bin Hamada (do 2013).
* [[28. 6.]] - Granate pale u okolini Bijeljine, gde Karadžić i Mladić obeležavaju Vidovdan. Borbe u Stupu kod Sarajeva. Sarajevska ofanziva ARBiH je suspendovana sa slabim uspehom. VRS od kraja juna vrši kontraofanzivu na području Treskavice i Trnova (borbe se na Treskavici nastavljaju do kraja rata).
* 28. 6. - Smotra novoustrojenog Korpusa specijalnih jedinica SVK u Slunju.
* [[29. 6.]] - U [[Seul]]u se srušila robna kuća Sampoong, poginulo je 502 ljudi.
* [[30. 6.]] - [[Bundestag]] je odobrio misiju [[Bundeswehr]]a u Bosni.
* 30. 6. - Potpredsednik FBiH [[Ejup Ganić]] je teško povređen u saobraćajnoj nesreći kod Čapljine.

=== Jul/Juli/Srpanj ===
<gallery>
Srebrenica zepa july 1995 german.jpg|Srebrenica i Žepa
Map 54 - Bosnia - Bihac, January-July 1995.jpg|Bihać, januar-jul 1995
Operation Summer 95 Progress.svg|[[Operacija Ljeto '95]]
Map 57 - Bosnia - Croatia - Livno Valley 25-30 July 1995.jpg|Livanjsko polje, jul 1995
</gallery>
[[Datoteka:RQ-1 Predator in flight near USS Carl Vinson (CVN-70) 951205-N-3149J-006.jpg|mini|180px|[[General Atomics MQ-1 Predator|Predator]]]]
* [[1. 7.]] - Operacija Nomad Vigil je prva upotreba drona [[General Atomics MQ-1 Predator|Predator]]: četiri komada iz albanske baze Gjadër kod Lješa izviđaju iznad Bosne (do novembra, dva su izgubljena u avgustu).
* 1. 7. - [[Kriza razoružanja Iraka]]: prvi put priznaje postojanje programa ofanzivnog biološkog oružja, ali ne i veponizaciju.
* [[2. 7.]] - [[Datoteka:Basketball pictogram.svg|25px]] [[Košarkaška reprezentacija Jugoslavije]] osvojila zlatnu medalju na evropskom prvenstvu u Atini, pobedivši reprezentaciju [[Litvanija|Litvanije]] rezultatom 96:90. Hrvatska treća, košarkaši napustili podijum pre izvođenja "Hej Sloveni". U Beogradu kamenovana grčka ambasada, zbog navijanja tamošnjih navijača za Litvaniju. Sutradan veliki [[Doček ispred skupštine u Beogradu|doček u Beogradu]] (početak tradicije).
* [[5. 7.]] - [[Rezolucija 1003 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 1003]]: delimična suspenzija sankcija protiv SRJ produžena za još 75 dana (do [[18. 9.]]).
* 5. 7. - Avion SVK blizu hidrocentrale Kostela nizvodno od Bihaća.
* [[6. 7.]] - [[Operacija Krivaja '95]]: granatiranjem počinje napad na [[Srebrenica|Srebrenicu]].
[[Datoteka:Escalator Vukov spomenik gallery.JPG|mini|[[Železnička stanica Vukov spomenik]] (2011)]]
* [[7. 7.]] - U Beogradu otvorena podzemna [[Železnička stanica Vukov spomenik]], deo [[Beovoz]]a.
* [[9. 7.]] - [[Šrilankanski građanski rat]]: u bombardovanju crkve u Navalyju stradalo je najmanje 147 tamilskih civila.
* [[10. 7.]] - [[Aung San Suu Kyi]] je puštena iz kućnog pritvora nakon šest godina (ponovo 2000-2002, 2003-2010. i u zatvoru nakon vojnog udara 2021).
[[Datoteka:Srebrenica-Potočari Memorial Center 2008.jpg|thumb|250px|left|[[Potočari]] (2008)]]
* [[11. 7.]] - NATO pogodio srpski tenk kod Srebrenice oko 14:30, ostali letovi otkazani nakon pretnje, VRS iz odmazde granatira sedište UN u Sarajevu.
* 11. 7. - Snage VRS zauzele [[Srebrenica|Srebrenicu]] oko 16 sati, što označava početak [[Masakr u Srebrenici|masakra u Srebrenici]] (označen kao [[genocid]] u presudama [[ICTY]]-ja i [[Međunarodni sud pravde|Međunarodnog suda pravde]]).
* 11. 7. - Predsednik Clinton objavljuje normalizaciju odnosa SAD i [[Vijetnam]]a.
* [[12. 7.]] - [[Rezolucija 1004 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 1004]]: zahteva se povlačenje VRS iz sigurnog područja Srebrenice i osuđuju napadi i pritvaranja mirotvoraca.
* [[13. 7.]] - [[SAD|Američki]] gradovi na [[Srednji zapad|Srednjem zapadu]] pogođeni ekstremno visokim temperaturama, a posebno [[Chicago]] u kome zbog [[Toplotni val u Chicagu 1995|toplotnog vala]] umire na stotine ljudi.
* 13 - 14. 7. - Pogubljenja muškaraca iz Srebrenice: [[Karakaj]], [[Kravica]], [[Nova Kasaba]], [[Donja Pilica]]
* [[14. 7.]] - [[Operacija Stupčanica '95]]: počinje napad VRS na Žepu, još jedno sigurno područje. Begunci iz Srebrenice, 28. divizija, odbila napad kod [[Snagovo|Snagova]] (u kontaktu sa ostatkom ARBiH 16. 7.).
* [[15. 7.]] - [[Zvonimir Červenko]] je načelnik GS OSRH nakon [[Janko Bobetko|Janka Bobetka]] (do 1996).
[[Datoteka:Young Jeff Bezos one week before launching amazon.com (fictional AI and Photoshop-generated Joseph Ayerle artwork).jpg|mini|Fiktivni prikaz [[Jeff Bezos|Jeffa Bezosa]] pred pokretanje ''[[Amazon.com]]'']]
[[Datoteka:Amazon logo.svg|100px|mini|Logo "Amazona"]]
* jul - Prodata prva knjiga preko ''[[Amazon.com]]''.
* 16. 7. - Predsednik Širak priznaje odgovornost Francuske za deportacije Jevreja u [[Višijevska Francuska|Višijevskom periodu]].
* [[17. 7.]] - Na sastanku pred. [[Franjo Tuđman|Tuđmana]] sa najužim vojnim i policijskim vrhom na [[Brioni]]ma doneta odluka o vojnoj akciji "[[Operacija Oluja|Oluja]]" (još jedan sastanak [[31. 7.]]; inače, gomilanje snaga primećeno još početkom meseca).
* [[18. 7.]] - Erupcija vulkana [[Soufrierre Hills]] na [[Montserrat]]u, jedna od najdužih u zabilježenoj historiji.
* [[19. 7.|19]] - [[26. 7.]] - Operacija Mač 95: ofanziva SVK i OG Pauk prema [[Cazin]]u - doći će na pet kilometara od mesta i aerodroma u [[Ćoralići]]ma.
* [[21. 7.]] - Londonska konferencija: komandant UN u BiH je ovlašćen da traži NATO udare bez konsultacije sa civilnim zvaničnicima - ukinut "dvostruki ključ"; u principu dogovoreni veći udari NATO kao odgovor na napade VRS, pre svega na Goražde. Islamska kontakt grupa odlučila u Ženevi da neće poštovati embargo na oružje BiH (tvrdi se da Iran, Malezija, Pakistan i Turska već šalju oružje<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/07/24/Islamic-Group-sets-Wests-Bosnia-agenda/3047806558400/ Islamic Group sets West's Bosnia agenda]. upi.com July 24, 1995</ref>).
* 21. 7. - Počinje [[Treća kriza u Tajvanskom moreuzu]] (do 1996).
* [[22. 7.]] - Hrvatski predsjednik [[Franjo Tuđman]] i predsjednik Bosne i Hercegovine [[Alija Izetbegović]] potpisali su [[Splitska deklaracija|Splitsku deklaraciju]] - vojna suradnja, naročito pomoć Bosni u bihaćkoj situaciji.
[[Datoteka:Miguel Indurain (Tour de France 1993).jpg|160px|mini|[[Miguel Induráin]] (1993)]]
* [[23. 7.]] - [[Miguel Induráin]] je peti put zaredom osvojio [[Tour de France]].
* [[24. 7.]] - Snage za brzo reagovanje UN se postavljaju na Igman, britanske i francuske snage sa topovima, dva dana nakon pogibije dvojice francuskih mirovnjaka u Sarajevu. ARBiH napada na [[Treskavica|Treskavici]], zauzima nekoliko sela, napreduje ka Kalinoviku.
* [[25. 7.]] - [[VRS]] zauzela [[Žepa|Žepu]].
* 25. 7. - [[Milan Martić]], [[Radovan Karadžić]] i [[Ratko Mladić]] i još 21 optuženi pred Haškim tribunalom.<ref>[https://www.icty.org/en/sid/7237 Milan Martic, Radovan Karadzic and Ratko Mladic indicted along with 21 other accused.] icty.org</ref>
* 25. 7. - Eksplozija u pariskoj metro stanici Saint-Michel sa osam mrtvih: alžirska Oružana islamska grupa (GIA) pokušava proširiti Alžirski rat u Francusku.
* [[25.7.|25]] - [[30. 7.]] - [[Operacija Ljeto '95]]: HV i HVO zabijaju klin između [[Bosanska krajina|Bosanske]] i [[Knin]]ske krajine; [[Bosansko Grahovo]] zauzeto 28-og, [[Glamoč]] 29-og - preko 20.000 srpskih izbeglica.
* [[26. 7.]] - [[Fikret Abdić]] proglasio da [[Autonomna Pokrajina Zapadna Bosna|APZB]] postaje Republika Zapadna Bosna.
* 26. 7. - Senat SAD glasao 69:29 za ukidanje embarga na oružje BiH, a Predstavnički dom 1. 8. sa 298:128 - Clinton uložio veto 11. 8..
* 26. 7. - [[Peru]] i [[Ekvador]] okončali jednomesečni rat.
* [[27. 7.]] - [[Milan Babić]] izabran za krajinskog premijera.
* [[28. 7.]] - Teleton u Ujedinjenim Arapskim Emiratima sakupio 43 miliona dolara za Bosnu.
* [[30. 7.]] - Predsednik Tuđman odbio plan od 6 tačaka koji su sastavili Martić i [[Jasuši Akaši|Akaši]] i za pregovore postavio četiri preduslova koji već znače predaju Krajine. Sporazum SVK i UN vodi povlačenju oko 1.000 vojnika iz Bihaćkog džepa.

=== Avgust/August/Kolovoz ===
[[Datoteka:Map 49 - Croatia - Operation Oluja, 4-8 August 1995.jpg|mini|[[Operacija Oluja]]]]
* [[1. 8.|1]] - [[3. 8.]] - Kontranapad VRS i specijalne policije odbacuje ARBiH na Treskavici.
* [[2. 8.]] - Krajinski premijer Milan Babić u razgovoru sa ambasadorom SAD u Hrvatskoj [[Peter W. Galbraith|Galbraithom]] prihvata [[Plan Z-4]], Tuđman sutradan odbacuje sporazum Babića i Galbraitha kao odugovlačenje.
* [[3. 8.]] - Neuspešan razgovor predstavnika RH i RSK u Ženevi, RH traži da se razgovora o reintegraciji i otvore pruge i naftovod.
* 3. 8. - Premijer BiH [[Haris Silajdžić]] nudio ostavku (sukob sa ino. ministrom [[Muhamed Sacirbey|Sacirbeyem]]).<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/08/07/Bosnian-Serb-governments-split/4072807768000/ Bosnian, Serb governments split]. upi.com Aug. 7, 1995</ref>
* [[4. 8.]] - '''[[Operacija Oluja]]''' počinje jutarnjim granatiranjem [[Knin]]a i drugih krajinskih gradova; napadnuti i položaji UN mirotvoraca (poginuo danski narednik kod Petrinje, ranjena dvojica Poljaka). Oslobođeni [[Vrlika]] i [[Kijevo (Hrvatska)|Kijevo]]. Američki avioni uveče gađali protivvazdušne položaje kod Knina uz obrazloženje da su bili ozračeni radarom.
* 4 - 6. 8. - Pankerski Dani haosa u [[Hannover|Hanover]]u prolaze u sukobima sa policijom, vandalizmu i pljački.
* [[5. 8.]] - HV (4. splitska i 7. varaždinska) ulazi u [[Knin]] (u Hrvatskoj kasnije Dan pobjede, Dan domovinske zahvalnosti i Dan branitelja); pao i [[Gračac]] - slom odbrane RSK, osim na [[Kordun]]u i delu [[Banija|Banije]], gde HV zauzima Hrvatsku Dubicu; [[Benkovac]] i [[Obrovac]] padaju uveče.
* 5. 8. - Peti korpus ARBiH sadejstvuje u "Oluji", napada prema Ličkom Petrovom Selu. Gen. [[Izet Nanić]] poginuo kod Ćorkovače.
* 5. 8. - Radovan Karadžić smenio Ratka Mladića s položaja vrhovnog komandanta VRS kojeg sam preuzima - generali podržavaju Mladića, odluka je ubrzo povučena.
* [[6. 8.]] - Pali [[Petrinja]], [[Slunj]], [[Cetingrad]], [[Udbina]], [[Plitvice]], [[Kostajnica]], [[Glina (grad)|Glina]].
* [[7. 8.]] - HV zauzima [[Vojnić]] i [[Dvor (Hrvatska)|Dvor]]. Hrvatski avion raketirao kolonu izbeglica na [[Bosanski Petrovac|Petrovačkoj]] cesti - devet mrtvih.
* 7. 8. - Peti korpus definitivno ušao u Veliku Kladušu, odlazi oko 30.000 izbeglica.
* 7. 8. - Londonski ''Times'' objavio navodnu mapu podele BiH koju je Tuđman prošlog maja nacrtao Paddyju Ashdownu.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/08/07/Tudjman-map-obliterates-Bosnia/3061807768000/ Tudjman map obliterates Bosnia]. upi.com Aug. 7, 1995</ref>
* 7. 8. - Braća Kamel, zetovi i rođaci Sadama Huseina, pobegli su iz Iraka sa suprugama. Hussein Kamel sarađuje sa istragom oružja za masovno uništenje (sledećeg februara su namamljeni nazad i ubijeni).
* 7. 8. - Tzv. Beli zemljotres u [[Čile]]u: južna polovina zemlje je pogođena jakim vetrovima, snegom i kišom koji prekidaju saobraćaj i nanose štetu stočarstvi itsl..
* [[8. 8.]] - Kod [[Topusko]]g na [[Kordun]]u se predao 21. korpus [[Srpska vojska Krajine|SVK]]; do uveče je zauzet džep [[Donji Lapac]]-[[Srb]] - kraj zapadnog dela RSK. Zločin u [[Dvor na Uni|Dvoru na Uni]], maskirana lica ubila devetoro srpskih invalida (danski vojnici govorili o tome u aprilu 2011). UN izveštava o paljenju sela i pucanju na izbeglice.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/08/08/Bosnians-Croatians-fire-at-refugees/9162807854400/ Bosnians, Croatians fire at refugees]. upi.com Aug. 8, 1995</ref>
* 8. 8. - SAD zabrinute zbog gomilanja tenkova i trupa [[Vojska Srbije i Crne Gore|VJ]] na granici prema Hrvatskoj (11-tog se izveštava o razmeni snajperske i artiljerijske vatre između HV i SVK).
* [[9. 8.]] - Kamenovana kolona srpskih izbeglica kod Siska (iz Krajine beži oko 200 hiljada Srba). Milošević osuđuje Karadžića jer "pokušava da gurne SRJ u rat".
* [[10. 8.]] - [[Rezolucija 1009 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 1009]]: žali se zbog hrvatske ofanzive od 4. 8., osuđuje granatiranje civilnih ciljeva i napadi na mirotvorce (trojica mrtvih);
* 10. 8. - [[Rezolucija 1010 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 1010]]: zabrinuti zbog izveštaja iz Srebrenice i Žepe.
* 10. 8. - Izbeglice stižu Srbiju, ulazak u Beograd je dozvoljen samo onima koji tu imaju rodbinu.
* avgust - Nakon "Oluje", ima proterivanja Hrvata, i Bošnjaka, iz banjalučkog regiona, kao i iz Vojvodine.
* [[12. 8.]] - Ofanziva HV u okolini [[Trebinje|Trebinja]] i ARBiH kod [[Donji Vakuf|Donjeg Vakufa]] (granatirani i Trebinje i Dubrovnik).
* 12/13 - 15. 8. - Neuspešni napad VRS na B. Grahovo, HV u protivnapadu prilazu [[Drvar]]u.
* [[16. 8.]] - [[Bermuđani]] na referendumu odbacuju nezavisnost od Velike Britanije (odziv 59%, protiv 74%).
* [[17. 8.]] - Komandant UN Janvier upozorava Mladića da će na napade na sigurna područja NATO odgovoriti brzim vazdušnim udarima koji ne bi morali biti srazmerni ili ograničeni. UN sutradan najavljuje povlačenje 350 mirovnjaka iz Goražda.
* [[19. 8.]] - [[Robert C. Frasure]], još dvojica američkih diplomata i francuski mirovnjak poginuli u saobraćajnoj nesreći na [[Igman]]u ([[Richard Holbrooke]] je bio u drugom vozilu - u toku su razgovori o miru).
* [[20. 8.]] - U londonskom Neasdenu je otvoren BAPS Shri Swaminarayan Mandir, najveći hinduistički hram izvan Indije.
* [[21. 8.]] - Novi ustav [[Etiopija|Etiopije]] stupa na snagu - formalizovana federativna republika.
[[Datoteka:Windows 95 stacked logo.svg|180px|mini|Windows 95]]
* [[24. 8.]] - [[Microsoft]]ov operativni sistem [[Windows 95]] je u maloprodaji - uvedeni su desktop, taskbar, Start meni i Windows Explorer.
* [[25. 8.]] - Ubijeno pet srpskih staraca u Gruborima kod [[Plavno]]g. Dvojica pripadnika ARBiH poginula u razmeni vatre sa britanskim mirovnjacima u Goraždu.
* [[26. 8.]] - "[[Vlak slobode]]" prošao prugom Zagreb-Split; Tuđman u Kninu indirektno kaže da u tom gradu više neće biti Srba &mdash; "onih" koji su došli zajedno sa osmanlijskim osvajačima i "do juče bili u hrvatskom Kninu", "nema povratka na ono što je bilo, da nam u sred Hrvatske šire rak...". Primirje u istočnoj Slavoniji.
* [[27. 8.]] - Asistent državnog sekretara Richard Holbrooke kaže da će posledice za srpske ciljeve biti vrlo nepovoljne ako za nedelju-dve ne dođe do dramatičnog pomaka u mirovnoj inicijativi. "Newsweek" tvrdi da Clintonova administracija sprema devetomesečnu kampanju protiv RS i Srbije u u slučaju neuspeha inicijative.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/08/27/Holbrooke-Talks-potentially-decisive/5891809496000/ Holbrooke: Talks 'potentially decisive']. upi.com Aug. 27, 1995</ref>
[[Datoteka:Markale 2.jpg|120px|mini|Markale 2]]
* [[28. 8.]] - [[Masakri na Markalama|Markale 2]]: granata na sarajevskoj pijaci usmrtila 37 osoba i ranila 48.
* 27-[[29. 8.]] - Rukovodstvo bosanskih Srba ovlastilo predsednika Srbije, [[Slobodan Milošević|Slobodana Miloševića]] da zastupa Republiku Srpsku u mirovnim pregovorima.
* 29. 8. - Savet bezbednosti UN odlučio da se UNCRO do novembra smanji sa 13.500 na 2.500 ljudi, ostaju dva bataljona na istoku Slavonije.
* 29. 8. - [[Eduard Ševarnadze]], predsjednik [[Gruzija|Gruzije]], preživljava pokušaj atentata.
* [[30. 8.]] - [[Operacija Deliberate Force]]: [[NATO]] počinje bombardiranje položaja VRS (do [[14. 9.]]), avionima iz Avijana i sa američkih i francuskih nosača, kao i topovima Snaga za brzo reagovanje sa Igmana; kod [[Pale (RS)|Pala]] je oboren francuski [[Mirage 2000]], dva pilota se katapultirala (u zarobljeništvu VRS do decembra).

=== Septembar/Rujan ===
* [[1. 9.]] - Suspendovani udari na VRS, kako bi se videlo da li je spremna povući oružje iz okoline Sarajeva.
* [[3. 9.]] - Prvi konvoj UN prošao aerodromskim putem u Sarajevo od marta.
* [[4. 9.]] - Osnovan ''[[eBay]]'' (naziv od 1997): Pierre Omidyar je postavio ''AuctionWeb'' na svom sajtu, prvi sajt za aukcijsku kupovinu.
* 4 - 15. 9. - U Pekingu je održana četvrta Svetska konferencija o ženama, dogovorena je Pekinška platforma za akciju, sveobuhvatni plan za pravnu jednakost.
* [[5. 9.]] - Nastavljeni udari NATO na VRS.
* 5. 9. - [[Građanski rat u Afganistanu (1992-96)|Građanski rat u Afganistanu]]: [[Talibani]] zauzeli [[Herat]], gomila u [[Kabul]]u sutradan poharala pakistansku ambasadu, optužujući tu zemlju za podršku Talibanima.
* 5. 9. - Prva od šest francuskih atomskih proba na [[polinezija|polinežanskom]] atolu [[Mururoa]]; traju do januara, izazivaju proteste širom sveta, na Tahitiju i nerede.
* [[6. 9.]] - Objavljena optužnica [[Ivica Rajić|Ivici Rajiću]] za zločin u Stupnom dolu (zatvoren 2003-2011).
[[Datoteka:Western Bosnia, September-October 1995.jpg|200px|mini|Zapad Bosne, septembar-oktobar '95]]
[[Datoteka:Map 62 - Bosnia - Ozren Mountains, September-October 1995.jpg|mini|150px|Ozren]]
* [[7. 9.]] - Vlada SRJ zahteva od Saveta bezbednosti UN da prestane bombardovanje bosanskih Srba.
* [[8. 9.]] - Sastanak inostranih ministara RH, BiH i SRJ u Ženevi: Beograd priznaje BiH u svojim granicama; usmeni dogovor Hrvatske, SRJ i sarajevske vlade o podeli BiH na dva entiteta (čime je [[Republika Srpska]] službeno priznata).
* 8. 9. - Jeljcin kaže da udari na Bosanske Srbe pokazuju zašto se Rusija protivi širenju NATO, i, ako se nastave, pomoć Srbima neće biti samo humanitarna.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/09/08/Yeltsin-blasts-NATO-strikes-expansion/7661810532800/ Yeltsin blasts NATO strikes, expansion]. upi.com Sept. 8, 1995</ref>
* [[8.9.|8]] - [[15. 9.]] - [[Operacija Maestral]]: Hrvatske snage zauzimaju prevoj [[Mliništa]] (9.), [[Šipovo]] (12.), [[Jajce]] (13.), [[Drvar]] (14.).
* [[10. 9.]] - Ispaljeno 13 američkih [[Tomahawk (projektil)|tomahavka]] na komandni položaj kod [[Banjaluka|Banjaluke]].
* [[11. 9.]] - [[Bitka za Vozuću]], Operacija Uragan: 2. i 3. korpus ARBiH, sa [[El Mudžahid|mudžahedinima]] zauzimaju [[Vozuća|Vozuću]], čime je otvoren put Zenica–Tuzla; od 15-tog ofanziva na planini Ozren.
* [[13. 9.]] - Sedmi korpus ARBiH zauzeo [[Donji Vakuf]]. [[Masakr u Oborcima|U Oborcima ubijeno]] 28 Bošnjaka i Hrvata.
* 13. 9. - U Njujorku potpisan sporazum o normalizaciji odnosa između [[Grčka|Grčke]] i BJR [[Republika Makedonija|Makedonije]]: Grčka će okončati trgovački embargo a Makedonija promeniti [[zastava Makedonije|zastavu]], na kojoj se sada nalazi [[Sunce iz Vergine]].
* 13. 9. - Ambasada SAD u Moskvi pogođena RP granatom.
* 13 - 18. 9. - Operacija Sana 95: Peti korpus [[ARBiH]] zauzima [[Kulen Vakuf]] (14.) [[Bosanski Petrovac]] (15.), [[Ključ (grad)|Ključ]] i [[Bosanska Krupa|Bosansku Krupu]] (17.).
* [[14. 9.]] - Karadžić i Mladić u Beogradu potpisali sporazum sa [[Richard Holbrooke|Richardom Holbrookeom]] o povlačenju teškog naoružanja na 20 km od Sarajeva, udari NATO-a suspendovani na tri dana (više nisu nastavljani, zvanično opozvani 20-tog, kada je izmešteno sve naoružanje); takođe i primirje u Sarajevu i otvaranje dva puta.
* 14. 9. - Ruski predsednik Jeljcin odbio da potpiše zakone Državne dume kojima bi sankcije protiv SRJ bile prebačene na Hrvatsku.
* [[15. 9.]] - [[Rezolucija 1015 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 1015]]: produžena delimična suspenzija sankcija protiv SRJ za još 180 dana.
* 15. 9. - Vazdušni most prema Sarajevu otvoren nakon pet meseci.
* 15. 9. - Požar uništio opremu sarajevskog radija Studio 99, kritičkog prema vladi.
* 15. 9. - Elektroničke kompanije iza dva suparnička formata digitalnog video diska su se pod pritiskom kompjuterskih firmi dogovorile za jedinstven format [[DVD]] - jednostrani disk sa jednim ili dva sloja, kapaciteta 4.7 GB (4.38 GiB) odn. 8.5 GB (7.92 GiB). U Japanu je lansiran najesen 1996.
* septembar - Peta generacija video konzola: prva Sonyjeva [[PlayStation]] konzola je puštena u prodaju u Severnoj Americi i Evropi.
* [[16. 9.]] - Odbojkaši SRJ osvojili evropsku bronzu.
* [[18. 9.]] - Peti korpus u blizini Sanskog Mosta, najmanje 60.000 izbeglica u Banja Luci, iz koje kreću nove kolone.
* 18-[[19. 9.]] - Odbijena hrvatska [[operacija Una]], pokušaj prelaska Une i Save, ubijeno osam srpskih civila u [[Bosanska Dubica|Dubici]]<ref>[http://www.nytimes.com/1995/09/21/world/for-serbs-a-flashback-to-43-horror.html?scp=137&sq=yugoslavia&st=nyt For Serbs, A Flashback To '43 Horror], NYT, September 21, 1995</ref>. Tuđman i Izetbegović obećavaju Holbruku da zaustavljaju ofanzivu prema Banjaluci.
* 19. 9. - ''[[The New York Times]]'' i ''[[The Washington Post]]'' objavili "[[Ted Kaczynski|Unabomberov]]" manifest.
* 20 - 22. 9. - Borbe kod Sanskog Mosta i Bosanskog Novog između Petog korpusa i ojačanog VRS/JSO/SDG. Peti korpus na južnom krilu počinje napredovanje prema [[Mrkonjić Grad]]u.
* [[21. 9.]] - [[Rezolucija 1016 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija SB UN 1016]], o stanju u BiH.
* 23/24. 9. - Kontranapad VRS/SDG u pravcu Bosanske Krupe.
* [[25. 9.]] - Egipatski islamisti prete Hrvatskoj ako bude izručila [[Tal'at Fu'ad Qasim|Tal'ata Fu'ada Qasima]]<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/09/25/Croatia-embassy-asks-Cairo-protection/9173812001600/ Croatia embassy asks Cairo protection]. upi.com Sept. 25, 1995</ref> - on je možda tajno pogubljen ovog meseca u Egiptu. Human Rights Watch misli da je ovo bio prvi slučaj CIA-inog "vanrednog prenosa" (''Extraordinary rendition'').
* [[26. 9.]] - Sastanak inostranih ministara u Njujorku, sporazum o modalitetima odnosa dva bh. entiteta: ustavne strukture (predsedništvo, vlada, parlament, ustavni sud), održavanje izbora.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/09/26/Text-of-Bosnian-agreement/8505812088000/ Text of Bosnian agreement]. upi.com Sept. 26, 1995</ref>
* 26. 9. - Počelo suđenje bivšem italijanskom premijeru [[Giulio Andreotti|Giuliu Andreottiu]], optuženom za veze s [[mafija|mafijom]] (oslobođen 1999).
* [[27. 9.]] - Plaćenik [[Bob Denard]] pokušava izvršiti puč na [[Komori]]ma (Francuska intervenisala 4. 10.).
* [[28. 9.]] - [[Masakr u Varivodama]]: ubijeno devet srpskih staraca u [[Varivode|Varivodama]] kod [[Kistanje|Kistanja]].
[[Datoteka:Oslo Areas and barrier projection 2005.png|mini|150px|Zone Zapadne obale 2005.]]
* 28. 9. - U [[Taba|Tabi]] potpisan Prelazni sporazum o Zapadnoj obali i Pojasu Gaze, poznat kao Oslo II. Zapadna obala je podeljena tri zone, Palestinci 2013. imaju [[Palestinska samouprava|punu samoupravu]] u područjima A (18%) i podeljenu u B (22%), u vidu 165 nepovezanih enklava; ostatak je zona C pod izraelskom administracijom, s velikim [[Izraelska naselja|naseljavanjem Jevreja]].
* [[30. 9.]] - Zvaničnici EU i UN osuđuju nasilje prema Srbima u Hrvatskoj.
* septembar - U bivšoj Jugoslaviji ima 3,5 miliona izbeglica, uključujući 417.000 zbog ofanziva HV/HVO i ARBiH u RSK i BiH od letos.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/09/29/Yugoslav-refugees-swell-to-35-million/5428812347200/ Yugoslav refugees swell to 3.5 million]. upi.com Sept. 29, 1995</ref>

=== Oktobar/Listopad ===
* [[2. 10.]] - Prvi broj sarajevskih novina "[[Dnevni avaz]]".
* 2. 10. - [[Britpop]]: ''[[Oasis]]'' izdaju drugi album, ''(What's the Story) Morning Glory?'', koji će se globalno prodati u 22 miliona primeraka.
* 2. 10. - Makedonski predsednik Kiro Gligorov u poseti Beogradu.
* [[3. 10.]] - U Erdutu potpisan sporazum o Temeljnim načelima za pregovore.
* 3. 10. - "Suđenje stoleća": [[O.J. Simpson]] proglašen nedužnim na suđenju za [[ubistvo]] bivše supruge [[Nicole Brown]] i njenog prijatelja [[Ronald Goldman|Ronalda Goldmana]] (Simpson će u građanskoj parnici februara 1997. biti proglašen odgovornim za njihovu smrt).
* 3. 10. - Makedonski predsednik [[Kiro Gligorov]] teško ranjen u atentatu u [[Skoplje|Skoplju]].
* 3 - 6. 10. - Srpske snage potiskuju ARBiH od Mrkonjić grada, dolaze blizu Ključa - ali jedna brigada poslata na Ozren, dok je Sedmi korpus ARBiH pojačan i traži pomoć HV.
* 3 - 12. 10. - Borbe na [[Treskavica|Treskavici]]: ARBiH napreduje u dva navrata, ali ih VRS suzbija. Komandant 14. divizije [[Zaim Imamović (oficir)|Zaim Imamović]] je poginuo 9. 10. na Rogojskoj gredi.
* [[4. 10.]] - Avioni NATO gađali tri SAM položaja VRS kod Banjaluke, nakon što su ozračeni radarom.
* [[5. 10.]] - Predsednik SAD Bil Klinton najavio primirje u Bosni za [[10. 10.]] koje je dogovorio posrednik [[Ričard Holbruk]], pod uslovom da se Sarajevu vrate struja i gas. Najavljeni i razgovori tri strane u SAD, počevši "oko 25. oktobra" (pomereno zbog hrvatskih izbora).
* 5. 10. - Generalni sekretar UN najavio smanjenje UNPROFOR-a sa 30.500 na 21.000.
* 5 - 7. 10. - ARBiH zauzima još jedan pojas na Ozrenu, istočno od Maglaja.
[[Datoteka:1995 Croat and Bosniak Counteroffensives.jpg|mini|250px|Bošnjačka i hrvatska zauzeća u BiH od Oluje (svetlo zeleno i modro)]]
* [[6. 10.]] - ARBiH odbila ofanzivu VRS kod B. Krupe.
* 6. 10. - Objavljeno otkriće [[ekstrasolarna planeta|ekstrasolarne planete]] [[51 Pegasi b]], prve oko zvezde [[Glavni niz|glavnog niza]].
* [[8. 10.]] - Avioni VRS pogodili izbegličke kampove u [[Živinice|Živinicama]] i [[Tešanjka|Tešanjki]] - devet mrtvih, od čega sedmoro djece u naselju Karaula.<ref>[https://tuzla.info/npa-karaula28-godine-od-masakra-prognanika/ NPA Karaula:28 godine od masakra prognanika]. tuzla.info 07/10/2023</ref> UN izveštava o 3.500 proteranih iz Banja Luke i okolnih gradova i o zločinima.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/10/09/Bosnian-government-Cease-fire-delayed/9344813211200/ Bosnian government: Cease-fire delayed]. upi.com Oct. 9, 1995</ref>
* [[9. 10.]] - U granatiranju tuzlanskog aerodroma poginuo norveški mirovnjak. Avioni NATO uništili položaj VRS kod Tuzle.
* [[8.10.|8]] - [[12. 10.]] - [[Operacija Južni potez]]: Hrvatske snage zauzimaju [[Mrkonjić Grad]] (10.) i [[Hidroelektrana Bočac|HE Bočac]], ugrožena Banja Luka.
* [[10. 10.|10]] - [[13. 10.]] - [[Operacija Sana]]: [[ARBIH]] zauzima [[Sanski Most]] (10.). UN izveštava o oko 40.000 izbeglica koji idu u Prijedor i Banjaluku.
* [[12. 10.]] - Stupilo na snagu primirje u BiH - borbe, čarke i granatiranja se nastavljaju još nekoliko dana između Sanskog Mosta i Prijedora (do 20-tog), ali ovo je u principu '''kraj rata u Bosni i Hercegovini'''. [[FBiH]] kontroliše 51,6% zemlje.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/10/18/Sarajevo-Belgrade-to-swap-liaison-offices/6687813988800/ Sarajevo, Belgrade to swap liaison offices]. upi.com Oct. 18, 1995</ref>
* [[13. 10.]] - U Skoplju potpisan sporazum između [[Grčka|Grčke]] i BJR [[Republika Makedonija|Makedonije]]<ref>Europa Publications. ''Central and South-Eastern Europe 2004'', p. 418</ref> - Grčka sutradan ukida embargo, nakon što je ova prihvatila da promeni [[zastava Makedonije|zastavu]] ([[Datoteka:Flag of Macedonia (1992–1995).svg|60px]] → [[Datoteka:Flag of North Macedonia.svg|60px]]) i zvanično se obaveže da nema pretenzija na [[Makedonija (Grčka)|grčku teritoriju]].
* [[oktobar]] - Završen ''The Internet FreeCell Project'' : igra [[FreeCell (Windows)]] (tada sa 32.000 deljenja) ima samo jedno nerešivo deljenje: #11982.
* [[16. 10.]] - Odluka Skupštine RS: penzionisani Mladićevi saradnici, četiri generala VRS ([[Milan Gvero|Gvero]], [[Zdravko Tolimir|Tolimir]], Đukić, Borić) i ppuk. Milutinović.
* 16. 10. - "Marš milion ljudi" u Vašingtonu za prava crnaca.
* [[17. 10.]] - Francuskinja [[Jeanne Calment]] dostiže potvrđenu dob od 120 godina i 38 dana, postavši najstarija osoba koja je ikada živjela na svijetu.
* [[18. 10.]] - Beograd i Sarajevo su pristali na otvaranje kancelarija za vezu.
* 18 - 20. 10. - Samit nesvrstanih u [[Cartagena (Kolumbija)|Cartageni]], Kolumbija: Zimbabve i još dve afričke zemlje su blokirale prijem BiH.
* [[19. 10.]] - Predsednik Tuđman obećava da neće napadati Srbe u Istočnoj Slavoniji, dan nakon američkog upozorenja.
* [[20. 10.]] - Voda se vraća u Sarajevo.
* 20. 10 - Islamisti izveli [[teroristički napad u Rijeci]].
* 20. 10. - Generalni sekretar NATO [[Willy Claes]] podnosi ostavku zbog korupcije iz vremena kada je bio belgijski ministar.
* [[24. 10.]] - Poslanici pet opozicionih partija napustili skupštinu Srbije nakon ukidanja TV prenosa.
* 24. 10. - Put Sarajevo - Kiseljak je otvoren za humanitarne konvoje.
* [[26. 10.]] - Na Malti je ubijen [[Fathi Shaqaqi]], generalni sekretar [[Islamski džihad u Palestini|Islamskog džihada u Palestini]].
* [[28. 10.]] - Izbija požar u [[baku]]skom metrou, u kojem je poginulo 289 ljudi, a što je najveća nesreća u historiji [[podzemna željeznica|podzemnih željeznica]].
* [[29. 10.]] - [[Datoteka:Coat of arms of Croatia.svg|22px|Hrvatska]] [[Parlamentarni izbori u Hrvatskoj 1995]]: [[HDZ]] uzeo 75 od 127 mesta u Zastupničkom domu, ali izgubio većinu u [[Zagreb]]u (→ [[Zagrebačka kriza]]). Manja šteta od granatiranja u Dubrovniku.
* [[30. 10.]] - U [[Kanada|kanadskoj]] provinciji [[Quebeq]] održan [[referendum o nezavisnosti Kvebeka (1995)|ustavni referendum]] na kome je sa 50,58 prema 49,42% odbijen prijedlog o nezavisnosti od [[Kanada|Kanade]] (54.288 glasova razlike od 4.671.008 validnih i 86.501 nevažećih).
* [[31. 10.]] - Policija i specijalci rasturili neprijavljeni pankerski koncert u [[Samobor]]u, uz brutalno premlaćivanje i privođenje preko 100 osoba.

=== Novembar/Studeni ===
[[Datoteka:Assassination of Prime Minister Yitzhak Rabin, 1995 II Dan Hadani Archive.jpg|mini|Miting pristalica Sporazuma iz Osla, na kojem je ubijen [[Yitzhak Rabin]]]]
* [[1. 11.]] - U bazi [[Wright-Patterson Air Force Base, Ohio|Wright-Patterson]] kod Daytona počinju pregovori o mirovnom rešenju za BiH i o istočnoj Slavoniji. U Sarajevu otvoren most "Bratstvo-jedinstvo".
* [[3. 11.]] - Srpski fudbalski trener [[Gojko Zec]] ubijen od pljačkaša u svojoj kući u [[Luanda|Luandi]], [[Angola]].
* [[4. 11.]] - [[Izrael]]ski premijer [[Yitzhak Rabin]] ubijen na mirovnom skupu u Tel Avivu. Novi premijer je [[Shimon Peres]] (do juna).
[[Datoteka:Zlatko Mateša.jpg|mini|[[Zlatko Mateša]]]]
* 4. 11. - [[Zlatko Mateša]] je novi hrvatski premijer umjesto [[Nikica Valentić|Nikice Valentića]] (do 2000).
* [[5. 11.]] - [[Živorad Minović]], direktor kompanije "[[Politika (novine)|Politika]]", priveden u policiju i za to vreme smenjen - naslediće ga [[Hadži Dragan Antić]].
* [[6. 11.]] - Američki novinar [[David S. Rohde]] osuđen na 15 dana zbog neovlašćenog ulaska u Republiku Srpsku (istraživao je Srebrenicu); pušten je nakon pritiska.
* [[7. 11.]] - Vlada BiH odlučila da [[njemačka marka]] bude zvanična valuta pored [[Bosanskohercegovački dinar|bh. dinara]] ([[KM]] dolazi 1998).
* 7. 11. - U Beogradu je izmereno 39 cm snega, oboren rekord iz 1921; sledi duga i hladna zima, sa košavom i ledenim kišama, snega će biti i u aprilu.<ref>[https://www.meteologos.rs/izuzetno-duga-i-nezgodna-zima-19951996/ Izuzetno duga i nezgodna zima 1995/1996]. meteologos.rs 3. april 2011.</ref>
* 7. 11. - Tajfun Angela pustoši na Filipinima, odnosi 882 života.
* [[9. 11.]] - [[Rezolucija 1019 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|Rezolucija Saveta bezbednosti UN 1019]]: o kršenju humanitarnog prava u Republici Srpskoj i Hrvatskoj.
* 9. 11. - [[Haški tribunal]]: optužnice protiv "Vukovarske trojke" oficira bivše JNA u vezi [[Masakr na Ovčari|Ovčare]] ([[Mile Mrkšić|Mrkšić]], zatvoren 2002-2015, do smrti; [[Veselin Šljivančanin|Šljivančanin]] 2003-2011, pušten; [[Miroslav Radić|Radić]], 2003-2007, oslobođen).
* 9. 11. - [[Severna Makedonija|BJR Makedonija]] postaje članica [[Savet Evrope|Saveta Evrope]].
* [[10. 11.]] - Tuđman i Izetbegović potpisali sporazum u Deytonu o funkcioniranju FBiH, ujedinjenju Mostara, povratku izbeglica u nekoliko mesta.
* [[12. 11.]] - [[Erdutski sporazum]] određuje prelaznu upravu UN u Istočnoj Slavoniji, Baranji i Zapadnom Srijemu na 12 (+12) meseci, demilitarizaciju, povratak izbeglica. [[Mirna reintegracija hrvatskoga Podunavlja]] postignuta početkom 1998.
* [[15. 11.]] - Haške optužnice protiv petorice bosanskih Hrvata zbog [[Etničko čišćenje u Lašvanskoj dolini|zločina u Lašvanskoj dolini]]: [[Dario Kordić]] (zatvoren 1997-2014), [[Tihomir Blaškić]] (1996-2004), [[Mario Čerkez]] (1997-2004), Ivan Šantić, Pero Skopljak (ova dvojica kratko 1997, povučena optužnica) i Zlatko Aleksovski (1996-2001). Blaškić unapređen u glavnog inspektora [[Hrvatska vojska|Hrvatske vojske]].
* novembar - Bombaju je ime zvanično promenjeno u [[Mumbaj]].
* [[16. 11.]] - Potpisana Deklaracija o principima tolerancije (kasnije Međunarodni dan tolerancije).
* 16. 11. - Karadžiću i Mladiću proširena optužnica pred [[ICTY]]: optuženi i za genocid u Srebrenici.
* [[18. 11.]] - Miss World 1995 u Južnoj Africi: [[Anica Kovač|Anica Martinović]] iz Hrvatske je prva pratilja.
* [[20. 11.]] - U BBC-jevoj "Panorami" prikazan intervju sa [[Diana, princeza od Walesa|lady Dianom]], o njenim teškoćama i bračnim problemima.
[[Datoteka:DaytonAgreement.jpg|thumb|220px|[[Dejtonski sporazum]]]]
* [[21. 11.]] - Nakon trotjedne [[Daytonska mirovna konferencija|konferencije]] u američkom gradu [[Dayton]]u postignut '''[[Daytonski mirovni sporazum]]''', kojim je završen [[rat u BiH]] te ustanovljeno dalje ustavnopravno uređenje [[BiH|Bosne i Hercegovine]] (potpisan u Parizu 14. 12.).
** BiH je jedinstvena zemlja sa dva entiteta, sa centralnim predsedništvom, vladom, parlamentom i ustavnim sudom. Predsedništvo i parlament će biti izabrani, optuženi za ratne zločine ne mogu učestvovati. Sloboda kretanja i povratka izbeglica. Sarajevo će biti glavni i ujedinjen grad, pitanje Brčkog, sada u RS, ostavljeno je za arbitražu (→ [[Brčko distrikt]] 1999/2000).
* [[22. 11.]] - Rezolucije SB UN: [[Rezolucija 1021 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|1021]] o rasporedu ukidanja embarga na oružje bivšoj Jugoslaviji (uvedenog septembra [[1991]]); [[Rezolucija 1022 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|1022]]: suspendovane sankcije [[SRJ|SR Jugoslaviji]] (uvedene maja [[1992]].); [[Rezolucija 1023 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|1023]] o [[Erdutski sporazum|Erdutskom sporazumu]].
* 22. 11. - Prikazana ''[[Toy Story]]'', prvi ''[[Pixar]]''-ov film i prvi dugometražni animirani film urađen [[Kompjuterska animacija|kompjuterskom animacijom]].
* [[24. 11.]] - Pripadnici HVO pale kuće u Mrkonjić Gradu i Šipovu, koji se prema mirovnom planu vraćaju RS.
* 24. 11. - Počinju veliki štrajkovi u Francuskoj, odgovor na Žipeov plan kresanja socijalnih davanja radi smanjenja deficita i najveći protesti od 1968.
* 24. 11. - Poslednji signal sa [[Pionir 11|Pionira 11]], pet godina nakon izlaska iz Sunčevog sistema.
* [[25. 11.]] - Srbi protestuju u predgrađima Sarajeva a pripadnici HVO pale i pljačkaju u delu Bosanske krajine koji će se vratiti Republici Srpskoj.
* [[26. 11.]] - Zvanična devalvacija [[jugoslovenski dinar|dinara]]: sa 1 na 3,3 za nemačku marku.
* 26. 11. - U Srbiji formirana Demokratska alijansa ([[DS]], [[Demokratska stranka Srbije|DSS]], [[Saborna narodna stranka]], [[Srpska liberalna stranka]]).
* [[27. 11.]] - Clinton se obratio naciji povodom slanja američkih trupa u mirovnu misiju u BiH<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/11/27/Good-evening-Last-week-the-warring-factions-in/2399817448400/ Good evening. Last week, the warring factions in...]. upi.com Nov. 27, 1995</ref> (20 od 60 hiljada pripadnika).
* [[28. 11.]] - Glavni odbor [[SPS]]: [[Borisav Jović]], [[Mihajlo Marković]] i [[Milorad Vučelić]] su razrešeni funkcija.
* 28. 11. - Barcelonskom deklaracijom nastaje Euro-mediteransko partnerstvo, od 2008. [[Unija za Mediteran]], međuvladina organizacija.
* [[30. 11.]] - [[Slovenija]] priznala SR Jugoslaviju.
* 30. 11. - Rezolucije SB UN: [[Rezolucija 1025 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|1025]]: kraj mandata [[UNCRO]] [[15. 1.]] [[1996]]; [[Rezolucija 1026 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|1026]]: mandat [[UNPROFOR]] produžen do [[31. 1.]] 1996.; [[Rezolucija 1027 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija|1027]]: mandat [[UNPREDEP]] u Makedoniji produžen do [[30. 5.]] 1996.

=== Decembar/Prosinac ===
=== Decembar/Prosinac ===
* [[2. 12.]] - Lansirana Solarna i heliosferska opservatorija, SOHO.
* [[2. 12.]] - Lansirana Solarna i heliosferska opservatorija, SOHO.
* [[4. 12.]] - [[EU]] suspendovala sankcije [[SRJ]]. Prve jedinice prethodnice NATO stižu u Hrvatsku i BiH.
* [[4. 12.]] - [[EU]] suspendovala sankcije [[SRJ]]. Prve jedinice prethodnice NATO stižu u Hrvatsku i BiH.
* [[5. 12.]] - [[Javier Solana]] imenovan za generalnog sekretara [[NATO]]-a (do 1999). Francuska objavljuje povratak u vojni komitet organizacije, skoro tri decenije nakon De Golovog povlačenja iz vojnih struktura.
* [[5. 12.]] - [[Javier Solana]] imenovan za generalnog sekretara [[NATO]]-a (do 1999). Francuska objavljuje povratak u vojni komitet organizacije, skoro tri decenije nakon De Golovog povlačenja iz vojnih struktura.
* [[6. 12.]] - Bundestag je odobrio slanje 4.000 trupa u Hrvatsku, za podršku IFOR-u u BiH.
* [[6. 12.]] - Bundestag je odobrio slanje 4.000 trupa u Hrvatsku, za podršku IFOR-u u BiH (prva jedinica stiže u Split 22-og).
* [[7. 12.]] - [[NASA|NASA-ina]] letjelica [[Galileo (svemirska letjelica)|Galileo]] stiže nakon šest godina u [[Jupiter (planet)|Jupiterovu]] orbitu, ispuštena je sonda za ispitivanje atmosfere.
* [[7. 12.]] - [[NASA|NASA-ina]] letjelica [[Galileo (svemirska letjelica)|Galileo]] stiže nakon šest godina u [[Jupiter (planet)|Jupiterovu]] orbitu, ispuštena je sonda za ispitivanje atmosfere.
* 7. 12. - Veliki miting Srba u [[Grbavica (Sarajevo)|Grbavici]] protiv dejtonskog razgraničenja (okupljanja traju od 3. 12.?).
* 7. 12. - Veliki miting Srba u [[Grbavica (Sarajevo)|Grbavici]] protiv dejtonskog razgraničenja (okupljanja traju od 3. 12.?).
* [[8. 12.]] - Holbruk u Sarajevu: obećano mu je da će mudžahedini napustiti region (bilo je konfrontacija sa Britancima u centralnoj Bosni).
* [[8. 12.]] - Holbruk u Sarajevu: obećano mu je da će mudžahedini napustiti region (bilo je konfrontacija sa Britancima u centralnoj Bosni). Počinju dnevni letova USAF između Nemačke i aerodroma Tuzla.<ref>[https://www.washingtonpost.com/archive/national/1995/12/09/us-jets-start-shuttle-to-tuzla/cc4a257f-6bd5-4c04-9901-3f447a7cc69e/ U.S. JETS START SHUTTLE TO TUZLA]. washingtonpost.com December 9, 1995</ref>, dolasci su usporeni mećavama i maglom.
* 8. 12. - ''[[Prodigy]]'' održao koncert u [[Beograd]]u.
* 8. 12. - ''[[Prodigy]]'' održao koncert u [[Beograd]]u.
* [[8. 12.|8]] - [[9. 12.]] - Konferencija u Londonu o sprovođenju Dejtonskog sporazuma i rekonstrukciji BiH: osnovan [[Savjet za sprovođenje mira]]. U radu Konferencije učestvovali su ministri inostranih poslova 40 zemalja i predstavnici brojnih međunarodnih organizacija. Pregovarač EU [[Carl Bildt]] imenovan je za Visokog predstavnika međunarodne zajednice u [[BiH]].
* [[8. 12.|8]] - [[9. 12.]] - Konferencija u Londonu o sprovođenju Dejtonskog sporazuma i rekonstrukciji BiH: osnovan [[Savjet za sprovođenje mira]]. U radu Konferencije učestvovali su ministri inostranih poslova 40 zemalja i predstavnici brojnih međunarodnih organizacija. Pregovarač EU [[Carl Bildt]] imenovan je za Visokog predstavnika međunarodne zajednice u [[BiH]].
Red 460: Red 20:
* 15. 12. - Francuska vlada odustaje od reformi čiji je predlog izazvao velike štrajkove i proteste.
* 15. 12. - Francuska vlada odustaje od reformi čiji je predlog izazvao velike štrajkove i proteste.
* 15 - 16. 12. - Samit Evropskog saveta u Madridu: stupanj 3 Ekonomske i monetarne unije (obračunski poslovi) počinje 1. januara 1999; novčanice i kovanice ulaze u opticaj najkasnije 1. januara 2002; ime valute, koja se sada označava sa ''ECU'', biti će ''euro''.<ref>[https://www.europarl.europa.eu/summits/mad1_en.htm#emu Madrid European Council (12/95): Conclusions]. europarl.europa.eu</ref>
* 15 - 16. 12. - Samit Evropskog saveta u Madridu: stupanj 3 Ekonomske i monetarne unije (obračunski poslovi) počinje 1. januara 1999; novčanice i kovanice ulaze u opticaj najkasnije 1. januara 2002; ime valute, koja se sada označava sa ''ECU'', biti će ''euro''.<ref>[https://www.europarl.europa.eu/summits/mad1_en.htm#emu Madrid European Council (12/95): Conclusions]. europarl.europa.eu</ref>
* [[decembar]] - [[Dragoljub Mićunović]] napustio Demokratsku stranku.
* [[17. 12.]] - Bosanski Srbi uslovno prihvatili Dejtonski sporazum, uz 10 prigovora.
* [[17. 12.]] - Bosanski Srbi uslovno prihvatili Dejtonski sporazum, uz 10 prigovora.
* 17. 12. - Izbori za Državnu dumu Rusije: [[Komunistička partija Ruske Federacije|komunisti]] 157 mandata (+115), [[Naš dom – Rusija]], nova stranka premijera Černomirdina, 55 mandata.
* 17. 12. - Izbori za Državnu dumu Rusije: [[Komunistička partija Ruske Federacije|komunisti]] 157 mandata (+115), [[Naš dom – Rusija]], nova stranka premijera Černomirdina, 55 mandata.
* 17/[[18. 12.]] - Naoružani ljudi upali u beogradski "Bel Pagette" ([[Bogoljub Karić]] preuzima firmu za [[pejdžer]]e)<ref>[http://www.mail-archive.com/sim@antic.org/msg03616.html Kariće čerupaju za još 700.000 maraka], antic.org</ref>.
* 17/[[18. 12.]] - Naoružani ljudi upali u beogradski "Bel Pagette" ([[Bogoljub Karić]] preuzima firmu za [[pejdžer]]e)<ref>[http://www.mail-archive.com/sim@antic.org/msg03616.html Kariće čerupaju za još 700.000 maraka], antic.org</ref>.
* [[18. 12.]] - Ambasador SRJ pri UN [[Vladislav Jovanović]] optužuje Muslimane za masakr u Srebrenici.
* [[18. 12.]] - Ambasador SRJ pri UN [[Vladislav Jovanović]] pripisuje masakr u Srebrenici sukobima između Muslimana.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/12/19/US-lashes-at-Serb-on-Muslim-massacre/4446819349200/ U.S. lashes at Serb on Muslim massacre]. upi.com Dec. 19, 1995</ref>
* 18. 12. - Stari kongoanski avion Lockheed Electra je pao u Angoli, stradala je 141 osoba.
* 18. 12. - Stari kongoanski avion Lockheed Electra je pao u Angoli, stradala je 141 osoba.
* 18 - 28. 12. - ''[[Hubble Deep Field]]'': [[Hubbleov svemirski teleskop]] snima "prazni" delić neba u Velikom medvedu i registruje skoro 3.000 galaksija (objavljeno sledećeg meseca).
* 18 - 28. 12. - ''[[Hubble Deep Field]]'': [[Hubbleov svemirski teleskop]] snima "prazni" delić neba u Velikom medvedu i registruje skoro 3.000 galaksija (objavljeno sledećeg meseca).
Red 475: Red 36:
* [[22. 12.]] - Strane u BiH počinju povlačenje na 2 km od linija, izveštava se da Srbi odlaze iz delova Sarajeva, neki i sa ostacima iz grobova.
* [[22. 12.]] - Strane u BiH počinju povlačenje na 2 km od linija, izveštava se da Srbi odlaze iz delova Sarajeva, neki i sa ostacima iz grobova.
* [[23. 12.]] - Požar na školskoj ceremoniji u dvorani u indijskoj državi [[Harjana]], stradalo je najmanje 442 osoba.
* [[23. 12.]] - Požar na školskoj ceremoniji u dvorani u indijskoj državi [[Harjana]], stradalo je najmanje 442 osoba.
* [[24. 12.]] - Na parlamentarnim izborima u [[Turska|Turskoj]] najviše glasova osvojila islamistička Partija prosperiteta (lider [[Necmettin Erbakan]]), što je bila prva izborna pobeda islamista u 72-godišnjoj istoriji [[sekularizam|sekularne]] Turske.
* [[24. 12.]] - Na parlamentarnim izborima u [[Turska|Turskoj]] najviše glasova osvojila islamistička Partija prosperiteta [[Necmettin Erbakan|Necmettina Erbakana]], što je prva izborna pobeda islamista u 72-godišnjoj istoriji [[sekularizam|sekularne]] Turske.
* [[27. 12.]] - ARBiH i VRS napuštaju pozicije u Sarajevu, zonom separacije od sutra patrolira IFOR. Nabujale Sava i Neretva prave probleme IFOR-ovcima.<ref>[https://www.upi.com/Archives/1995/12/28/Serbs-Muslims-meet-Sarajevo-deadline/1701820126800/ Serbs, Muslims meet Sarajevo deadline]. upi.com Dec. 28, 1995</ref>
* [[27. 12.]] - Puštena u rad mobilna telefonija u Srbiji - Karićev Mobtel.
* 27. 12. - Mobilna telefonija u Srbiji - Karićev Mobtel je prvi operater (1994?).
* [[28. 12.]] - SAD suspenduju sankcije protiv SRJ.
* [[28. 12.]] - SAD suspenduju sankcije protiv SRJ. Na surčinski aerodrom su sletela četiri aviona sa američkim vojnicima i opremom na putu za Bosnu.
* [[decembar]] - [[Dragoljub Mićunović]] napustio Demokratsku stranku.
* [[31. 12.]] - Amerikanci postavili pontonski most (''ribbon bridge'') na nabujaloj Savi između Županje i Orašja.

=== Kroz godinu ===
* [[Klaus Schmidt]] počinje iskopavanje lokaliteta [[Göbekli Tepe]] u jugoistočnoj Turskoj, starosti od [[10. milenijum pne.|10.]] do [[8. milenijum pne.|8. milenijuma pne.]].
* Osnovana EMEA ([[European Medicines Agency]]), evropska agencija za odobravanje medicinskih proizvoda.
* ''[[Beanie Babies]]'', lutke punjene peletima, postaju valjda prva internet senzacija, preprodaju se i do deset puta skuplje.

== Rođenja ==
{{glavni članak|:Kategorija:Rođeni 1995.}}
* [[9. 1.]] - [[Dominik Livaković]], nogometni vratar
* [[29. 1.]] - [[Milena Radulović]], glumica
* [[19. 2.]] - [[Nikola Jokić]], košarkaš
* [[25. 2.]] - [[Mario Hezonja]], košarkaš
* [[27. 2.]] - [[Sergej Milinković-Savić]], fudbaler
* [[13. 3.]] - [[Mikaela Shiffrin]], američka skijašica
* [[6. 5.]] - [[Marko Pjaca]], nogometaš
* [[10. 5.]] - [[Missy Franklin]], američka plivačica
* [[7. 6.]] - [[Nika Turković]], hrvatska pjevačica
* [[22. 6.]] - [[Sara Kolak]], hrvatska atletičarka, koplje
* [[4. 7.]] - [[Post Malone]], američki kantautor
* [[22. 8.]] - [[Dua Lipa]], englesko-kosovska kantautorka
* [[20. 9.]] - [[Laura Dekker]], samostalno oplovila planetu sa 16 godina
* [[22. 9.]] - [[Aleksandra Prijović]], pevačica
* 22. 9. - [[Jorge Jurado]], "Kuro" iz "Porodice Serano"
* [[21. 10.]] - [[Doja Cat]], pjevačica
* [[27. 10.]] - Vladica Babić, crnogorska teniserka
* [[31. 10.]] - Predrag Rajković, golman
* [[3. 11.]] - [[Kendall Jenner]], model, član porodice Jenner-Kardashian
* [[28. 11.]] - [[Tin Jedvaj]], hrvatski nogometaš
* [[9. 12.]] - [[McKayla Maroney]], gimnastičarka, tema internet-meme
* [[24. 12.]] - [[Anett Kontaveit]], estonska tenisačica
* [[27. 12.]] - [[Timothée Chalamet]], američki glumac

== Smrti ==
{{glavni članak|:Kategorija:Umrli 1995.}}
=== Januar/Siječanj ===
* [[1. 1.]] - [[Eugene Wigner]], fizičar, nobelovac (* [[1902]])
* 1. 1. - [[Eugen Verber]], srpski glumac, prevodilac, književnik (* [[1923]])
* [[2. 1.]] - [[Siad Barre]], bivši predsednik Somalije (* [[1919]])
* [[18. 1.]] - [[Adolf Butenandt]], njemački kemičar, nobelovac (* [[1904]].)
* [[20. 1.]] - [[Milan Erak]], glumac (* [[1950]])
* [[22. 1.]] - [[Rose Kennedy]], matrijarh familije Kennedy (* [[1890]])

=== Februar/Veljača ===
* [[2. 2.]] - [[Donald Pleasence]], glumac (* [[1919]])
* [[4. 2.]] - [[Patricia Highsmith]], američka spisateljica (* [[1921]].)
* [[9. 2.]] - [[Olga Skovran]], koreograf, pedagog, osnivač ansambla "Kolo" (* [[1908]])
* [[10. 2.]] - [[Miloš Bajić]], slikar i profesor (* [[1915]])
* [[14. 2.]] - [[U Nu]], prvi premijer Burme (* [[1907]])
* [[15. 2.]] - [[Radenko Mišević]], slikar, profesor, dekan FLU u Bg. (* [[1920]])
* [[18. 2.]] - [[Ratomir Ivković]], filmski reditelj (* [[1917]])
* [[20. 2.]] - [[Branko Žeželj]], građevinski inženjer, akademik (* [[1910]])
* [[28. 2.]] - [[Ksenija Divjak]], slikarka (* [[1924]])

=== Mart/Ožujak ===
* [[1. 3.]] - [[Vladislav Listjev]], ruski novinar (* [[1956]])
* [[2. 3.]] - [[Leposava Lulik]] rođ. Stanković, model za Predićevu "Kosovku devojku" (* [[1899]])
* [[9. 3.]] - [[Ljubica Ravasi]], glumica (* [[1916]])
* 9. 3. - [[Edward Bernays]], pionir [[Odnosi s javnošću|PR]]-a (* [[1891]])
* [[12. 3.]] - [[Mija Aleksić]], srpski glumac (* [[1923]])
* [[17. 3.]] - Ronald [[Braća Kray|Kray]], gangster (* [[1933]])
* 17. 3. - [[Rick Aviles]], glumac (* [[1952]])
* [[27. 3.]] - [[Maurizio Gucci]], bivši šef kompanije ''Gucci'' (* [[1948]])
* [[28. 3.]] - [[Frano Šimunović]], slikar (* [[1908]])
* [[29. 3.]] - [[Jimmy McShane]], frontmen grupe ''Baltimora'' (* [[1957]])
* [[30. 3.]] - Milan Cmelić, slikar (* [[1925]])
* [[31. 3.]] - [[Selena Quintanilla]], američka pevačica (* [[1971]])

=== April/Travanj ===
* [[2. 4.]] - [[Dragoslav Mitrinović]], matematičar, profesor ETF BU (* [[1908]])
* [[4. 4.]] - [[Priscilla Lane]], glumica (* [[1915]])
* 4. 4. - [[Slavko Puljek]], kipar i slikar (* [[1924]])
* 4. 4. - [[Zoran Miščević]], pevač Silueta (* [[1945]])
* [[6. 4.]] - [[Novak Novak]], srpski pisac i TV-scenarist (* [[1928]].)
* [[10. 4.]] - [[Morarji Desai]], bivši premijer Indije (* [[1896]])
* [[14. 4.]] - [[Burl Ives]], pevač, glumac (* [[1909]])
* [[16. 4.]] - [[Cy Endfield]], filmski radnik, mađioničar, pronalazač (* [[1914]])
* [[20. 4.]] - [[Milovan Đilas]], književnik, filozof, visoki funkcioner pa disident (* [[1911]])
* [[24. 4.]] - [[Zlatko Mejaški]], bojnik HRZ (* [[1958]])
* [[25. 4.]] - [[Ginger Rogers]], glumica, plesačica, pevačica (* [[1911]])
* 25. 4. - [[Andrea Fortunato]], fudbaler (* [[1971]])

=== Svibanj/Maj ===
* [[2. 5.]] - [[Rudolf Perešin]], stožerni brigadir HRZ (* [[1958]])
* [[5. 5.]] - [[Mihail Botvinik]], šahovski velemajstor (* [[1911]])
* [[11. 5.]] - [[Dobrivoje Ćilerdžić]], ljotićevac, sveštenik SPC (* [[1920]])
* [[14. 5.]] - [[Zlatko Madunić]], hrvatski kazališni i filmski glumac (* [[1930]])
* [[18. 5.]] - [[Aleksandar Godunov]], plesač i glumac (* [[1949]])
* [[24. 5.]] - [[Harold Wilson]], bivši premijer UK (* [[1916]])
* [[25. 5.]] - [[Krešimir Ćosić]], hrvatski košarkaš i trener (* [[1948]])
* [[26. 5.]] - [[Friz Freleng]], animator (* [[1906]])
* [[28. 5.]] - [[Irfan Ljubijankić]], bosanskohercegovački političar (* [[1952]])
* [[30. 5.]] - [[Jovan Hadži-Kostić]], novinar i humorista (*[[1933]])
* [[maj]] - Marko Borak - Mali Mare (ubijen), dorćolski momak sa asfalta (* [[1976]])

=== Jun/Juni/Lipanj ===
* [[3. 6.]] - [[Dušan Bulajić]], srpski glumac (* [[1932]])
* [[14. 6.]] - [[Roger Zelazny]], pisac fantazije (* [[1937]])
* [[20. 6.]] - [[Émil Cioran]], francuski pisac i filozof rumunskog porijekla (* [[1911]])
* [[23. 6.]] - [[Jonas Salk]], virolog, otkrio vakcinu za polio (* [[1914]])
* [[24. 6.]] - [[Marjorie Cameron]], umetnica, okultista (* [[1922]])
* [[25. 6.]] - [[Ernest Walton]], fizičar, nobelovac (* [[1903]])
* [[26. 6.]] - [[Žarko Broz]], sin Josipa Broza (*[[1924]])
* [[29. 6.]] - [[Lana Turner]], glumica (* [[1921]])

=== Jul/Juli/Srpanj ===
* [[1. 7.]] - [[Wolfman Jack]], disk džokej (* [[1938]])
* [[2. 7.]] - [[Darko Kraljević]], starješina HVO (* [[1966]])
* [[4. 7.]] - [[Arsen Diklić]], književnik i scenarista (* [[1922]])
* [[11. 7.]] - [[Gojko Nikoliš]], učesnik Španskog rata i NOB, general-pukovnik JNA, narodni heroj, lekar, književnik, diplomata, akademik (* [[1911]])
* [[15. 7.]] - [[Ivana Vujnović]], učenica, eponim fonda (* [[1979]])
* [[17. 7.]] - [[Juan Manuel Fangio]], petostruki svetski šampion Formule-1 (* [[1911]])
* 17. 7. - Dragan Popović - Dadilja (ubijen), srpski gangster
* [[18. 7.]] - Goran Marjanović - Goksi Bombaš (ubijen), srpski kriminalac
* [[21. 7.]] - [[Pavle Šovljanski]], bokser (* [[1926]])
* [[24. 7.]] - [[Ivo Kalina]], hrvatski slikar (* [[1925]].)
* [[27. 7.]] - [[Miklós Rózsa]], kompozitor (* [[1907]])

=== Avgust/August/Kolovoz ===
* [[1. 8.]] - [[Mirko Božić]], hrvatski književnik (* [[1919]].)
* [[3. 8.]] - [[Ida Lupino]], glumica, rediteljka (* [[1918]])
* 4. 8. - [[J. Howard Marshall]], američki milijarder (* [[1905]])
* [[5. 8.]] - [[Izet Nanić]], starješina ARBiH (* [[1965]])
* [[7. 8.]] - [[Brigid Brophy]], britanska spisateljica (* [[1929]])
* [[9. 8.]] - [[Jerry Garcia]], gitarista ''Grateful Dead''-a (* [[1942]])
* [[13. 8.]] - [[Karim Zaimović]], novinar, pisac (* [[1971]])
* 13. 8. - [[Mickey Mantle]], igrač bejzbola (* [[1931]])
* [[20. 8.]] - [[Hugo Pratt]], italijanski strip autor (* [[1927]])
* [[21. 8.]] - [[Subrahmanyan Chandrasekhar]], astrofizičar, nobelovac (* [[1910]])
* [[23. 8.]] - [[Alfred Eisenstaedt]], fotograf (* [[1898]])
* [[28. 8.]] - [[Michael Ende]], nemački pisac (* [[1929]])

=== Septembar/Rujan ===
* [[5. 9.]]? - [[Avdo Palić]], pukovnik ARBiH (* [[1958]])
* [[6. 9.]] - [[Ksenija Kantoci]], kiparica (* [[1909]])
* [[7. 9.]] - [[Radivoje Lola Đukić]], srpski filmski i TV-reditelj (* [[1923]].)
* [[11. 9.]] - [[Ratko Ilić]], TV reditelj (* [[1944]])
* [[12. 9.]] - [[Jeremy Brett]], engleski glumac (* [[1933]])
* [[22. 9.]] - [[Nasiha Kapidžić-Hadžić]], bh. književnica i urednica (* [[1932]])
* [[29. 9.]] - [[Madalyn Murray O'Hair]], osnivačica ''American Atheists'' (* [[1919]])

=== Oktobar/Listopad ===
* [[7. 10.]] - [[Gérard de Vaucouleurs]], astronom (* [[1918]])
* [[9. 10.]] - [[Alec Douglas-Home]], bivši premijer UK (* [[1903]])
* 9. 10. - [[Zaim Imamović (komandant)|Zaim Imamović]], starješina ARBiH (* [[1961]])
* [[15. 10.]] - [[Velimir Terzić (političar)|Velimir Terzić]], hrvatski političar (* [[1929]])
* [[22. 10.]] - [[Kingsley Amis]], književnik (* [[1922]])
* [[24. 10.]] - [[Ramiz Sekić]], glumac (* [[1934]])
* [[25. 10.]] - [[Miljenko Smoje]], dalmatinski novinar, kroničar i satiričar (* [[1923]].)
* [[27. 10.]] - [[Slobodan Selenić]], književnik (* [[1933]])

=== Novembar/Studeni ===
* [[3. 11.]] - [[Bojan Adamič]], kompozitor (* [[1912]])
* 3. 11. - [[Gojko Zec]], srpski fudbalski trener (* [[1935]])
* [[4. 11.]] - [[Yitzhak Rabin]], premijer Izraela, nobelovac za mir (* [[1922]])
* 4. 11. - [[Gilles Deleuze]], filozof (* [[1925]])
* 4. 11. - [[Paul Eddington]], glumac (* [[1927]])
* [[13. 11.]] - Milorad Zečević (ubijen), dir. beogradske Coca-Cole
* [[16. 11.]] - [[Petre Prličko]], glumac (* [[1907]])
* [[23. 11.]] - [[Louis Malle]], filmski režiser (* [[1932]])
* [[24. 11.]] - [[Lazar Vujaklija]], slikar (* [[1914]])
* [[30. 11.]] - [[Aleksandar I. Spasić]], prevodilac, novinar i urednik RTS (* [[1937]])

=== Decembar/Prosinac ===
* [[2. 12.]] - [[Đorđe Mano Zisi]], muzeolog (* [[1901]])
* [[10. 12.]] - [[Saša Božović]], učesnica NOB, književnica (* [[1912]])
* [[11. 12.]] - [[Miko Tripalo]], hrvatski političar, "proljećar" (* [[1926]].)
* [[15. 12.]] - [[Miloš I. Bandić]], književni kritičar (* [[1930]])
* [[17. 12.]] - Miodrag Batričević, direktor bg. hotela Mažestik
* [[18. 12.]] - [[Konrad Zuse]], pionir kompjutera (* [[1910]])
* [[23. 12.]] - [[Vladimir Popović (pjesnik)]], akademik HAZU (* [[1910]])
* 23. 12. - Zlatica Baltić, spikerka Radio Beograda (* [[1911]])
* [[25. 12.]] - [[Dean Martin]], pevač, glumac, zabavljač (* [[1917]])
* [[30. 12.]] - [[Bogoljub Petrović]], glumac (* [[1942]])

=== Kroz godinu ===
* [[Miloš Bajić (slikar)|Miloš Bajić]], slikar (* [[1915]])
* [[Ksenija Divjak]], slikarka (* [[1924]])
* [[Enes Čengić]], novinar (* [[1926]])
* [[Stevan Knežević]], slikar (* [[1940]])

== Nobelova nagrada za 1995. godinu ==
* [[Nobelova nagrada za fiziku|'''Fizika''']]: pionirski eksperimentalni doprinosi fizici [[lepton]]a i to [[Martin L. Perl]] (otkriće [[tauon|tau leptona]]) i [[Frederick Reines]] (detekcija [[Neutrino|neutrina]])
* [[Nobelova nagrada za kemiju|'''Kemija''']]: [[Paul J. Crutzen]], [[Mario J. Molina]] i [[Frank Sherwood Rowland]] (rad u atmosferskoj hemiji, naročito stvaranje i razlaganje [[ozon]]a)
* [[Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu|'''Fiziologija i medicina''']]: [[Edward B. Lewis]], [[Christiane Nüsslein-Volhard]] i [[Eric F. Wieschaus]] (otkrića u vezi genetske kontrole ranog [[Embriogeneza|razvoja embriona]])
* [[Nobelova nagrada za književnost|'''Književnost''']]: [[Seamus Heaney]] (za dela lirske lepote i etičke dubine, koji uzdižu svakodnevna čuda i prošli život)
* [[Nobelova nagrada za mir|'''Mir''']]: [[Joseph Rotblat]] i [[Pugwashke konferencije o znanosti i svjetskim poslovima]] (napori da se smanji uloga koju nuklearno oružje igra u međunarodnoj politici i, na duži rok, eliminacija takvog oružja)
* [[Nobelova nagrada za ekonomiju|'''Ekonomija''']]: [[Robert E. Lucas]] (razvoj i primena hipoteze [[racionalna očekivanja|racionalnih očekivanja]] čime je preobrazio makroekonomsku analizu i produbio naše razumevanje ekonomske politike)

== Reference ==
{{reference}}

== Literatura/Spoljne veze ==
* [http://www.vreme.com/arhiva_html/460/10.html Deset Miloševićevih godina u deset slika (6)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081205081528/http://www.vreme.com/arhiva_html/460/10.html |date=2008-12-05 }}, časopis "Vreme"
* {{en}} ''Yugoslavia Events Chronology (University of Texas at Arlington)'': [http://www.uta.edu/cpsees/yec-195.txt January-April '95] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120119112604/http://www.uta.edu/cpsees/yec-195.txt |date=2012-01-19 }}, [http://www.uta.edu/cpsees/yec-295.txt May-August '95] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120402072021/http://www.uta.edu/cpsees/yec-295.txt |date=2012-04-02 }} & [http://www.uta.edu/cpsees/yec-395.txt September-December 1995] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120119141304/http://www.uta.edu/cpsees/yec-395.txt |date=2012-01-19 }} (pokriva ex-Yu prostor).
* {{en}} [http://www.scc.rutgers.edu/serbian_digest/ Vreme News Digest Agency] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080607101515/http://www.scc.rutgers.edu/serbian_digest/ |date=2008-06-07 }}
* [http://www.srpskapolitika.com/krajina/hronoligija-7.html Hronologija RSK] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120107071043/http://www.srpskapolitika.com/krajina/hronoligija-7.html |date=2012-01-07 }}

{{commonscat|1995}}

[[Kategorija:1995]]

Verzija na datum 17 april 2024 u 22:22

Decembar/Prosinac

  • 2. 12. - Lansirana Solarna i heliosferska opservatorija, SOHO.
  • 4. 12. - EU suspendovala sankcije SRJ. Prve jedinice prethodnice NATO stižu u Hrvatsku i BiH.
  • 5. 12. - Javier Solana imenovan za generalnog sekretara NATO-a (do 1999). Francuska objavljuje povratak u vojni komitet organizacije, skoro tri decenije nakon De Golovog povlačenja iz vojnih struktura.
  • 6. 12. - Bundestag je odobrio slanje 4.000 trupa u Hrvatsku, za podršku IFOR-u u BiH (prva jedinica stiže u Split 22-og).
  • 7. 12. - NASA-ina letjelica Galileo stiže nakon šest godina u Jupiterovu orbitu, ispuštena je sonda za ispitivanje atmosfere.
  • 7. 12. - Veliki miting Srba u Grbavici protiv dejtonskog razgraničenja (okupljanja traju od 3. 12.?).
  • 8. 12. - Holbruk u Sarajevu: obećano mu je da će mudžahedini napustiti region (bilo je konfrontacija sa Britancima u centralnoj Bosni). Počinju dnevni letova USAF između Nemačke i aerodroma Tuzla.[1], dolasci su usporeni mećavama i maglom.
  • 8. 12. - Prodigy održao koncert u Beogradu.
  • 8 - 9. 12. - Konferencija u Londonu o sprovođenju Dejtonskog sporazuma i rekonstrukciji BiH: osnovan Savjet za sprovođenje mira. U radu Konferencije učestvovali su ministri inostranih poslova 40 zemalja i predstavnici brojnih međunarodnih organizacija. Pregovarač EU Carl Bildt imenovan je za Visokog predstavnika međunarodne zajednice u BiH.
  • 12. 12. - Vojska RS preko SRJ oslobodila dvojicu francuskih pilota oborenih 30. 8..
  • 12. 12. - Referendum u srpskom delu Sarajeva protiv Dejtonskog sporazuma; skupština BiH prihvata sporazum.
  • 13. 12. - Državni sekretar Warren Christopher upozorava BiH da bi SAD mogle zadržati 600 miliona dolara pomoći ako oko 1.000 "islamskih plaćenika" ne bude proterano u roku od 30 dana.
  • 13. 12. - Grupa pojedinaca objavila da obnavlja "privremenu vladu" Republike Teksas.
Potpis u Parizu
  • 14. 12. - U Parizu, u Elizejskoj palači, potpisan je mirovni sporazum u BiH. U Sarajevu eksplozije kod Holidej ina i Jevrejskog groblja.
  • 14. 12. - SRJ i BiH su se međusobno priznale i uspostavile diplomatske odnose. INA i Jugopetrol potpisali sporazum o obnovi dopreme nafte SR Jugoslaviji. Zbog Prevlake još nema sporazuma o normalizaciji odnosa Hrvatske i SRJ.
  • 15. 12. - Rezolucija SB UN 1031 o prenosu mandata sa UNPROFOR-a na IFOR (Implementation Force) u BiH.
  • 15. 12. - "Bosmanovo pravilo": Evropski sud pravde donosi presudu kojom su profesionalni fudbaleri - državljani članica EU stekli pravo da se bez ikakvih ograničenja zapošljavaju u državama Unije.
  • 15. 12. - Francuska vlada odustaje od reformi čiji je predlog izazvao velike štrajkove i proteste.
  • 15 - 16. 12. - Samit Evropskog saveta u Madridu: stupanj 3 Ekonomske i monetarne unije (obračunski poslovi) počinje 1. januara 1999; novčanice i kovanice ulaze u opticaj najkasnije 1. januara 2002; ime valute, koja se sada označava sa ECU, biti će euro.[2]
  • decembar - Dragoljub Mićunović napustio Demokratsku stranku.
  • 17. 12. - Bosanski Srbi uslovno prihvatili Dejtonski sporazum, uz 10 prigovora.
  • 17. 12. - Izbori za Državnu dumu Rusije: komunisti 157 mandata (+115), Naš dom – Rusija, nova stranka premijera Černomirdina, 55 mandata.
  • 17/18. 12. - Naoružani ljudi upali u beogradski "Bel Pagette" (Bogoljub Karić preuzima firmu za pejdžere)[3].
  • 18. 12. - Ambasador SRJ pri UN Vladislav Jovanović pripisuje masakr u Srebrenici sukobima između Muslimana.[4]
  • 18. 12. - Stari kongoanski avion Lockheed Electra je pao u Angoli, stradala je 141 osoba.
  • 18 - 28. 12. - Hubble Deep Field: Hubbleov svemirski teleskop snima "prazni" delić neba u Velikom medvedu i registruje skoro 3.000 galaksija (objavljeno sledećeg meseca).
Oznaka IFOR
  • 20. 12. - Operacija Joint Endeavour: NATO-ove Implementacione snage IFOR preuzimaju od UNPROFOR-a mirovnu misiju u BiH. Prvi komandant je adm. Leighton W. Smith, Jr..
  • 20. 12. - BiH je članica MMF (nasledstvo članstva SFRJ).
  • 20. 12. - American Airlines Flight 965: američki avion "boing 757" sa 164 putnika i člana posade, koji je leteo od Majamija ka kolumbijskom gradu Kali, srušio se u planinama jugozapadne Kolumbije. Nesreću preživelo četvoro ljudi i jedan pas.
  • 21. 12. - Rezolucija SB UN 1034: osuđena kršenja humanitarnog prava od strane bosanskih Srba, od jula do oktobra (naročito Srebrenica), kao i pljačke i uništavanje imovine od strane hrvatskih snaga u Mrkonjić Gradu i Šipovu;
  • 21. 12. - Rezolucija SB UN 1035: ustanovljenje IPTF (International Police Task Force) u BiH.
  • 21. 12. - Obnovljene telefonske veze između Srbije i Hrvatske.
  • 22. 12. - Strane u BiH počinju povlačenje na 2 km od linija, izveštava se da Srbi odlaze iz delova Sarajeva, neki i sa ostacima iz grobova.
  • 23. 12. - Požar na školskoj ceremoniji u dvorani u indijskoj državi Harjana, stradalo je najmanje 442 osoba.
  • 24. 12. - Na parlamentarnim izborima u Turskoj najviše glasova osvojila islamistička Partija prosperiteta Necmettina Erbakana, što je prva izborna pobeda islamista u 72-godišnjoj istoriji sekularne Turske.
  • 27. 12. - ARBiH i VRS napuštaju pozicije u Sarajevu, zonom separacije od sutra patrolira IFOR. Nabujale Sava i Neretva prave probleme IFOR-ovcima.[5]
  • 27. 12. - Mobilna telefonija u Srbiji - Karićev Mobtel je prvi operater (1994?).
  • 28. 12. - SAD suspenduju sankcije protiv SRJ. Na surčinski aerodrom su sletela četiri aviona sa američkim vojnicima i opremom na putu za Bosnu.
  • 31. 12. - Amerikanci postavili pontonski most (ribbon bridge) na nabujaloj Savi između Županje i Orašja.
  1. ↑ U.S. JETS START SHUTTLE TO TUZLA. washingtonpost.com December 9, 1995
  2. ↑ Madrid European Council (12/95): Conclusions. europarl.europa.eu
  3. ↑ Kariće čerupaju za još 700.000 maraka, antic.org
  4. ↑ U.S. lashes at Serb on Muslim massacre. upi.com Dec. 19, 1995
  5. ↑ Serbs, Muslims meet Sarajevo deadline. upi.com Dec. 28, 1995
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1995&oldid=41864166