Operacija Bergwind
Operacija Planinski vetar (nem. Bergwind) je bila združena operacija Vermahta i snaga NDH protiv NOVJ u oblasti Moslavine. Vođena je od 8. do 17. marta 1945. godine.
Istovremeno je tekla velika nemačka ofanziva Frühlingserwachen u južnoj Mađarskoj, u čijem sklopu su bile borbe 3. armije JA na Bolmanskom mostobranu, na Dravi (Operacija Waldteufel).
Pozadina[uredi | uredi kod]
Nakon likvidacije virovitičkog mostobrana i završetka borbi u Podravini i Slavoniji, okupator je u Bjelovaru i duž pruge Dugo Selo — Banova Jaruga počeo ponovo koncentrirati snage za ofenzivne operacije u Moslavini. U vreme dok su se jedinice 10. korpusa JA prebacivale za Podravinu, neprijatelj je otpočeo ofanzivu na Moslavinu operacijom „Planinski vetar" (Bergwind) koja je, između ostalog, imala i zadatak nove mobilizacije za jedinice NDH.[1]
Komandant Korpusa general Helge Auleb zahtijeva od glavnoga poglavnikovog stožera da se od ustaško-domobranskih snaga formira jedna operativno-taktička grupa. Naredbom od 5. februara 1945. god. stvara se Poglavnikov tjelesni sbor (PTS) sastava: 1. tjelesna divizija, 1. hrvatska udarna divizija, 5. hrvatska udarna divizija i, od 5. marta, Brzi zdrug. Za ovu operaciju formirana su, od jedinica PTS-a, četiri borbene grupe (skupine): »Bjelovar«, »Gregurić«, »Schlasher« i jedna manja borbena grupa.[2]
Tok operacije[uredi | uredi kod]
Neprijatelj je imao više od 10.000 vojnika i veći broj artiljerije i minobacača. Glavne neprijateljske snage prešle su preko rijeke Česme na odsjeku D. Narta—Siščani i produžile nadirati općim pravcem: Ivanjska—Berek—Garešnica; pomoćne snage nadirale su pravcem: Ivanić-Grad—Čazma—Bosiljevo, gdje su forsirale Česmu, i iz Popovače krenule prema Podgariću. Iz pravca Banove Jaruge djelovala je borbena skupina »Brehner« prema Garešnici i Kaniškoj Ivi.
U početku neprijateljskog napada u Moslavini su se nalazile dvije brigade 32. divizije (u rajonu Narte i Garešnice) i dva partizanska odreda (Moslavački i Zagrebački), korpusna vojna oblast i komanda područja. Iznenađenje koje je postigao i njegova nadmoćnost osigurali su neprijatelju početne uspjehe i dublji prodor na slobodni teritorij. Od tog trenutka neprijatelj je nametnuo jedinicama 32. divizije iscrpljujuće obrambene borbe u vrlo nepovoljnim uvjetima.[2]
Od početka borbi Vermaht je držao inicijativu sve do povlačenja jedinica 32. i 33. divizije iz Moslavine i izbijanja njegovih snaga na liniju: N. Ploščica—V. Trnovitica—V. Pašijan—Garešnica. Odbacivši jedinice 10. korpusa iz Moslavine, okupator je počeo detaljno pretraživati teritorij. Otkrivao je partizanske bunkere hrane i municije, rekvirirao stoku, pljačkao što stigne i hvatao vojne obveznike. Istovremeno je popalio sve objekte i bolnice u Podgariću, stambene i ostale zgrade u selu Podgariću, Novom Selu i okolici.[2]