Humska eparhija

Humska eparhija je nekadašnja eparhija Srpske pravoslavne crkve.

Episkopi

Humsku eparhiju je osnovao Sveti Sava za Humsku oblast i Trebinje (današnju Hercegovinu) 1219, sa sjedištem u manastiru Sv. Bogorodice u Stonu, u dubrovačkom primorju. Prvi episkop Humske eparhije bio je Ilarion, a od njegovih nasljednika poznati su:

• Sava, sin kralja Stefana Prvovenčanog (do 1264),
• Jevstatije (oko 1300),
• Jovan (oko 1305) i
• Danilo (1316—1324), hagiograf i potonji arhiepiskop pećki.

Arondacija

Poslije smrti kralja Milutina (1321), za vrijeme borbe između Stefana Dečanskog i Konstantina oko prestola, uspio je bosanski ban da zavlada Humom, te je Danilo izbjegao iz Stona i nastanio se u manastiru Sv. Apostola, zvanom Petrov manastir, kod današnjeg Bijelog Polja na Limu, gdje je dobio i potrebne zemlje za izdržavanje. Poslije Danila postavljen je za episkopa humskog Stefan (1324), ali on nije mogao zauzeti svoj presto u Stonu, koji je ostao u bosanskim rukama. Stoga je njemu kralj Stefan Dečanski ustupio na uživanje Petrov manastir na Limu, gdje je osnovana Limska episkopija kasnije nazvana i Petrovskom. Za prvog bosanskog kralja Tvrtka I, kada je i manastir Mileševo došao pod bosansku vlast, osnovana je za Hum i Bosnu posebna mitropolija u Mileševu, kojoj je neko vrijeme pripadala i Dabarska episkopija.

U 15. vijeku, kada je Stefan Vukčić Kosača dobio naziv „hercega od Svetog Save“ i Hum je dobio ime Hercegovina, od tada se i ova eparhija naziva Hercegovačka. Prije pada Hercegovine pod tursku vlast, poznata su imena dva humska (mileševska) episkopa. Prvi je onaj što je 1377. godine krunisao Tvrtka I u Mileševi, a drugi je David koji se pominje 1466. i 1471. godine.

Vidi još

• Eparhija zahumsko-hercegovačka i primorska
• Episkop humski

Literatura

• Narodna enciklopedija (1927 g.), članak Radoslava Grujića