Treća bitka kod Luçona
Za ostale upotrebe, v. Bitka kod Luçona.| Bitka kod Luçona | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Rata u Vendéeu | |||||||
 Poraz Vandejaca pred Luçonom, gravira Toma Drakea. | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Republika Francuska |
 Katolička i kraljevska vojska | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Augustin Tuncq |
Maurice d'Elbée François-Athanase de Charette Louis de Lescure Henri de La Rochejaquelein Charles de Royrand Prince de Talmont Gaspard de Marigny Jean-Baptiste Joly | ||||||
| Snaga | |||||||
|
6000 ljudi 14 topova |
35000 ljudi 17 topova | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
|
100 mrtvih 400 ranjenih |
1500-2000 mrtvih 4000 ranjenih 32 zarobljena (naknadno strijeljanih) 17 izgubljenih topova | ||||||
Treća bitka kod Luçona se odigrala 14. augusta 1793. godine na zapadu Francuske za vrijeme Vandejskog rata između vandejskih kontrarevolucionarnih pobunjenika na jednoj, i snaga republikanske vlade na drugoj strani.
Uvod[uredi | uredi kod]
Do nje je došlo nakon Druge bitke kod Luçona, odnosno neuspjelog pokušaja pobunjenika da zauzmu mjesto Luçon, koje je bio branio republikanski garnizon pod generalom Augustinom Tuncqom. Prije bitke je održano vijeće pobunjeničkih vođa u dvorcu La Boulaye, u mjestu Châtillon-sur-Sèvre; tamo je Vincent de Tinténiac prvi put ostvario kontakt pobunjenika sa britanskom vladom, koja je sa republikanskom Francuskom bila vodila Rat Prve koalicije. Tinténiac je pobunjenicima donio pismo britanskog ministra rata Henryja Dundasa te predložio da sa svojim snagama iz Vandeje krenu na sjever Bretanje gdje bi zauzeli tamošnje luke te mogli primiti britansku pomoć u oružju, opremi i trupama. Pobunjenički vođe Bonchamps i Talmont su bili skloni toj zamisli, ali su Maurice d'Elbée i Lescure smatrali da su pobunjeničke snage previše iscrpljene nakon poraza u bitci kod Nantesa da bi mogli izvesti ambiciozan pohod sjeverno od rijeke Loire i svoje matične teritorije. Na kraju je odlučeno da se umjesto toga krene na jug i napadnu republikanski garnizoni koji su se smatrali slabijima, odnosno u Luçonu osveti poraz u prethodnim dvjema bitkama. Pobunjenicima su se nakon toga priključile Armija Centra pod Royrandom i Armija Bas-Poitoua pod Charetteom. Pobunjenici su tako stvorili vojsku koja je brojala oko 35.000 ljudi.
Na drugoj strani je Tuncq, usprkos pobjede u prethodnoj bitci, bio smijenjen po odluci generala Rossignola. Prije nego što je ona sprovedena, 13. augusta se doznalo da pobunjenici marširaju prema Luçonu, te je politički komesari Jean François Marie Goupilleau de Fontenay i François-Louis Bourdon dozvolili da Tuncq nastavi zapovijedati republikanskim trupama.
Bitka[uredi | uredi kod]
Pobunjenici su bili dobrog morala, uvjereni da će im njihova izrazita brojčana nadmoć, kao u nizu prethodnih bitaka donijeti pobjedu. U tome je prednjačio Charette, koji je neposredno prije same bitke izjavio da će "sam zauzeti grad".
Pobunjenici su rasporedili tako da su D'Elbée, Royrand i La Rochejaquelein držali lijevo krilo, Lescure i Marigny centar, a Charette i Joly desno krilo. Lescure je izradio plan čija je osnova bila da se republikanske snage istovremeno napadnu iz nekoliko različitih pravaca.
Tuncq je, pak, poučen iskustvima iz prethodne dvije bitke, nastojao maksimalno iskoristiti svoju prednost u oružju, ali je također razvio i taktiku sa kojom je namjeravao iznenaditi i poraziti napadače. Iako je bio bitno inferiorniji po broju ljudstva u odnosu na pobunjenike, odlučio je ratnim lukavstvima stvoriti dojam da ima još manje vojnika, pa je veliki broj njih sakrio po okolnim šumama i u klasju.
Bitka je počela u 5 sati. Pobunjenici su krenuli naprijed, prije nego što ih je iznenadila paljba dotada skrivenih pješadinaca, a potom bili izloženi artiljeriji čija je tanad izazvala veliku konfuziju u njihovim redovima. To je jedino izbjeglo desno krilo pod Charetteom, koji je uspio ostati neozlijeđen iako se našao izložen paljbi, te su njegovi ljudi sačuvali moral i nastaviti napredovati. U centru je, međutim, došlo do zastoja izazvanog slabom koordinacijom, dok se na lijevom krilu La Rochejaquelein počeo odvajati od ostatka vojske. Tuncq je, vidjevši to, rokirao svoje snage sa lijevog krila prema centru i započeo kontranapad, koji je izazvao paniku u pobunjeničkim redovima i doveo do sveopćeg povlačenja; Charette, iako je sačuvao koheziju svojih ljudi, se našao izoliran, te je također zapovijedio povlačenje. Pobunjeničke snage su se na kraju povukle prema Chantonnayu.
Posljedice[uredi | uredi kod]
Broj žrtava na pobunjeničkoj strani je predmet različitih procjena; republikanski izvori su govorili o 5000-6000 mrtvih, a što historičari smatraju pretjeranim, te su skloniji navodima od 1500-2000 mrtvih iz kasnijih memoara pobunjeničkih vođa. U svakom slučaju, bitka kod Luçona je predstavljala strahoviti poraz za pobunjenike, najveći od samog početka ustanka.
To se odrazilo i na njihovo vodstvo, gdje je među vođama došlo do žestoke svađe, u kojoj je D'Elbée optužio Lescurea za loše napravljen plan bitke, a Charette optužio svoje kolege što su ga bili ostavili na bojištu. Pobunjenički vođe su se razišli duboko posvađani, a što će imati značajan uticaj na dalji tok i konačni ishod sukoba.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Jean Tabeur, Paris contre la Province, les guerres de l'Ouest, éditions Economica, 2008, p.119-121.
- Yves Gras, La Guerre de Vendée, éditions Economica, 1994, p.57-58.
- Smith, D. The Greenhill Napoleonic Wars Data Book. Greenhill Books, 1998.
- Auguste Billaud, (1903-1970), La Guerre de Vendée, Fontenay-Le-Comte, 1972, impr. Lussaud.