Pad Elama
| Fall of Elam | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Ratovi Neo-asirskog Carstva | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Asirija | Elam | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Kralj Esarhaddon, kasnije Assurbanipal od Asirije | Kralj Teumann od Elama (do smrti 655. pne.) | ||||||
| Snage | |||||||
| nepoznato | nepoznato, pretpostavlja se jednake prije slabljenja | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| nepoznato | Kralj Teumann, mnogi civili i vojnici | ||||||
Pad Elama je izraz koji se odnosi na događaje koji su doveli do osvajanja i uništenja Elamskog Kraljevstva na području današnjeg zapadnog Irana 639. pne.
Pozadina[uredi | uredi kod]
Povremeni sukobi Asirskog i Elamskog Carstva su se intenzivirali nakon asirskog osvajanja Babilonije s obzirom da su oba carstva nastojala ostvariti kontrolu nad Mezopotamijom. Elamci su često koristili babilonske pobune protiv Asiraca, pa je tako 721. pne. jedna takva intervencija dovela do prvog većeg zabilježenog sukoba Asiraca i Elamaca. Ti su sukobi s vremenom eskalirali, pogotovo za vrijeme vladavine Sanheriba kada je od elamske ruke 694. pne. stradao Sanheribov sin i nominalni babilonski kralj. Nastojanje Sanheriba da se osveti dovelo je do niza krvavih bitaka, kao što je bitka na Dijali. Iako su obje strane pretrpjele teške gubitke, Asirci su uspjeli održati svoju vlast nad Mezopotamijom i tako stvoriti uvjete za konačni obračun, koji će započeti posljednji veliki asirski kralj Asurbanipal.
Pohod na Susu[uredi | uredi kod]
Povod za rat je bio upad elamskog princa-uzurpatora na teritoriju Mezopotamije 655. pne. Asurbanipalova prividna nevoljkost da Elam kazni vojnim pohodom je od strane Asurbanipalovog brata i babilonskog kralja Šamaš-šum-ukina shvaćena kao znak slabosti. On se, uz elamsku pomoć, pobunio protiv brata. Slijedila je četvorogodišnja asirska opsada Babilona nakon čijeg uspješnog završetka se Asurbanipal mogao posvetiti svojim neprijateljima.
648. pne. je pokrenut veliki pohod na Elam, koji je sljedeće godine doveo do potpunog uništenja Suse, glavnog grada Elama. Asurbanipal je osim toga potpuno opustošio okolna područja, nastojeći spriječiti Elam da se oporavi i pokrene nove pohode na Mezopotamiju.
Konačno uništenje[uredi | uredi kod]
Deset godina kasnije, Elam se, osim posljedica Asurbanipalovog pohoda, morao nositi i s građanskim ratom, ali i sve većim udarima Perzijanaca sa sjevera. U takvim uvjetima je asirski kralj Asurbanipal smatrao da je došao trenutak da se zada konačni udarac omrznutom neprijatelju. Godine 639. pne. je pokrenuo još jedan veliki pohod te osvojio i razorio elamske gradove, narod odveo u roblje, te, kako sam kaže na svojoj pobjedničkoj steli, uništio čak i divljač u Elamu.
Asurbanipalov posljednji veliki pohod je doveo do nestanka elamske države, čiju su teritoriju za nekoliko decenija apsorbirali perzijski vladari iz dinastije Ahemenida.
Međutim, i sama je Asirija bila iscrpljena tim ratovima, te je nakon Asurbanipalove smrti 627. pne. vrlo brzo došlo do naglog slabljenja, a potom i uništenja carstva.