Karavan-saraj Sangi-Aliabad

35°7′9″N 50°59′21″E / 35.11917°N 50.98917°E / 35.11917; 50.98917

Sangi-Aliabad

Karavan-saraj Sangi-Aliabad na karti Irana

Karavan-saraj Sangi-Aliabad (perz. کاروانسرای سنگی علی‌آباد, dosl. kameni karavan-saraj kod Aliabada) nalazi se u Komskoj pokrajini u Iranu, oko 2 km jugoistočno od sela Aliabada odnosno suvremene autoceste između Teherana i Koma. Karavan-saraj je geografski zaštićen planinama Aliabad, Šur-Češme i Gudag, a bio je jednom od stanica na historijskom putu koji je spajao Raj s Komom, Kašanom i Isfahanom na jugu. Stotinjak metara od građevine nalazi se maleno selo Kale-je Sangi sa samo 15 stanovnika. U maju 2001. godine karavan-saraj Sangi-Aliabad uvršten je na popis iranske kulturne baštine.

Karavan-saraj je izgrađen od kamenih blokova i datira se u seldžučki period (11. − 12. v.), no ostaci opeka na svodovima odnosno pri vrhovima kula svjedoče o mogućoj rekonstrukciji tijekom vladavine safavidske dinastije (16. − 18. v.). Građevina je kvadratičnog tlocrnog oblika i približne dimenzije su joj 60 x 60 m, a opasana je s četiri kružne kule na uglovima odnosno tri polukružne kule na sredini sjevernog, istočnog i zapadnog bedema. Na jugu se nalazi monumentalni ulazni portal, dok ajvan nije očuvan. Glavna os koja prolazi kroz ulaz blago je nakošena prema istoku odnosno klancu s pogledom na farmu Darbandak i presušeno slano jezero Hovz-e Soltan. Kroz klanac i uz zapadni bedem protječe sezonski potok koji je igrao važnu ulogu u vodoopskrbi karavan-saraja i okolice. Oko 500-1000 m istočno od građevine nalazi se niz arheoloških nalazišta koji uključuju brdsku tvrđavu, groblje, kanate, te toranj Sangi-Aliabad.