Crkva sv. Petra i Pavla u Kozarcu

Stara i nova crkva sv. Petra i Pavla u Kozarcu

Crkva sv. Petra i Pavla u Kozarcu nalazi se u Kozarcu, u opštini Prijedor, Bosna i Hercegovina. Pripada Srpskoj pravoslavnoj crkvi, i Eparhiji banjalučkoj.

Historija

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Kozarcu u potpunosti se podudara sa tipskim projektom za grkokatoličke crkve u Građevinskom odsjeku Zemaljske vlade u Sarajevu koji su izradili J. Kellner i Hans Niemeczek. Na projektu je zabilježen datum izrade – 12. juli 1884. Sagrađena je 1886, a osvećena 1887. godine. Dva zvonika na zapadnoj fasadi se u arhitekturi pravoslavnih crkava 1887–1914. godine u BiH sreću, osim u Kozarcu, samo na crkvi u Brodcu iz 1884. godine.

U staroj crkvi Svetog Petra i Pavla samo se jednom godišnje vrši bogosluženje, a 2006. godine je u porti izgrađena nova crkva posvećena istim svetiteljima.

Opis stare crkve

Crkva je sa trobrodnim konceptom prostora u unutrašnjosti i dimenzija 18 x 10 metara. Visina zidova je preko 5 metara, do sljemena krova crkva je visoka 10 metara, a u tom nivou se završava i zidani dio zvonika, na koji su postavljene izdužene barokne kape od pocinčanog lima. Zvonici tako dosežu do otprilike 20 metara.

Ikonostas je jednostavna drvena pregrada sa troje dveri, ukrašena profilisanim vijencem koji dijeli zonu sokla, nešto bogatije profilisanim završnim vijencem i stubićima koji ga raščlanjuju po vertikali. Carske dveri završene su jednostavnim lukom. Bočne dveri su pravougaona vrata sa apliciranim lukom nad kojim je jednostavan vijenac. Imaju skroman ukras od po dva pravougaona polja u donjoj zoni.

Ikone u crkvi u Kozarcu su pretežno serijski radovi, nabavljene iz novosadskih radionica koje su snabdijevale pravoslavne crkve na širokom prostoru Habzburške monarhije. Sve ikone su rađene u duhu akademskog slikarstva i uglavnom su nevelikih slikarskih vrijednosti. Nedavno je otkriveno da je jednu ikonu poklonio vladika Nikolaj Velimirović.

Literatura

• Aleksandar Kadijević - Jedan vek traženja nacionalnog stila u srpskoj arhitekturi (sredina XIX – sredina XX veka), Građevinska knjiga Beograd, 1997.

Vanjske veze

• Ikona poklon Nikolaja Velimirovića Arhivirano 2018-01-07 na Wayback Machine-u
• Crkva sv. Petra i Pavla