Zdravac
| Zdravac | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | Plantae |
| Divizija: | Magnoliophyta |
| Razred: | Magnoliopsida |
| Red: | Geraniales |
| Porodica: | Geraniaceae |
| Rod: | Geranium |
| Vrsta: | Geranium macrorrhizum |
Zdravac (pitomi zdravac) ili lat. Geranium macrorrhizum je biljka iz porodice zdravaca (Geraniaceae). Prirodni areal zdravca su jugoistočni Alpi i Balkan.[1]
Opis biljke[uredi | uredi kod]
Zeljasta, višegodišnja biljka uspravnog stabla visokog do 40 cm. Listovi su na dugačkim drškama i sa liskama izdeljenim na krupne režnjeve. Cvetovi jasno uočljivi sa crvenim do tamnocrvenim kruničnim i šiljatim, jajastog oblika čašičnim listićima. Rizom je dobro razvijen, krupan (macros= krupan) dužine 10-15 cm, sa ljuspastim zaliscima i koso postavljen.
Hemijski sastav droge[uredi | uredi kod]
Rizom (Geranii macrorrhizi) i nadzemni deo (G. herba) biljke su najčešće u upotrebi kao droga. Rizom sadrži:
- najviše tanina (i do 20%),
- flavonoide,
- pektine, gume,
- etarsko ulje itd.
Etarsko ulje se prilikom sušenja biljke brzo gubi pa je zato najbolje upotrbljavati svežu biljku. Ima specifičan, jak i prijatan miris koji podseća na neku mešavinu ruže i muskatne žalfije. Zbog toga se etarsko ulje sve češće koristi u kozmetici. Gaji se kao ukrasna biljka u vrtovima i baštama.
Lekovito dejstvo i upotreba[uredi | uredi kod]
Zdravac se pre svega koristi u narodnoj medicinii to za smirivanje upale kože i sluzokože upravo zahvaljujući prisustvu visokog sadržaja tanina. Pomaže kod nesanice tako što usporava aktivnosti i produžava sam san. Kao blago umirujuće sredstvo deluje na nervni sistem i smiruje nervozu srca.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Gostuški, R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
- Grlić, LJ: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
- Djuk, A, DŽ: Zelena apoteka, Politika, Beograd, 2005.
- Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
- Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
- Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
- Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
- Lakušić, D: Vodič kroz floru nacionalnog parka Kopaonik, JP Nacionalni park Kopaonik, Kopaonik, 1995.
- Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
- Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
- Mišić LJ, Lakušić R: Livadske biljke, ZUNS Sarajevo, ZUNS Beograd, IP Svjetlost, 1990
- Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
- Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.
Spoljašnje veze[uredi | uredi kod]
- Geraniaceae: Ground Cover Geraniums Arhivirano 2015-05-27 na Wayback Machine-u
- Paghat's Garden: Ingwersen's Bigroot Geranium
- ↑ „RHS A-Z encyclopedia of garden plants”. (2008). str. 1136.