Inflamacija (antropologija)

Inflamacija je jedan od naziva za sepulkralni obred spaljivanje pokojnika, osim koga se upotrebljava i incineracija, kao i termini bustuarija i bustuarijalno sahranjivanje (od lat. bustum - mesto na kome su spaljivani i sahranjivani pokojnici, kasnije je dobilo značenje i grob, spomenik). Termin kremacija kojim se danas označava spaljivanje pokojnika nije pogodan zbog povezivanja sa društvenim pokretom za kremaciju koji je nastao u Italiji u 19. veku, a zatim se preneo i u druge zemlje.

Praistorija

Kultura polja sa urnama

Antičke urne

Prvi tragovi spaljivanja na centralnom Balkanu su iz mezolitskog perioda, koji su otkriveni na lokalitetu Vlasac u Đerdapu. Incineracija se ustalila tek početkom metalnog doba u badenskoj, vučedolskoj i kostolačkoj kulturi. U ranom Halštatu su ovako uglavnom sahranjivane odrasle individue.

Antika

Tokom atičkog perioda spaljivanje je bilo rasprostranjeno zajedno sa inhumacijom. U geometrijskom periodu incineraciju je obično pratilo sekundarno sahranjivanje: pepeo je polagan u urne koje su postavljane u grobne jame. U Staroj Grčkoj, tokom arhajskog perioda spaljivanje je najčešće vršeno u samim grobovima koji su imali oblik prostrane jame sa ventilacionim otvorima, tokom klasičnog perioda grobovi su jednostavniji, a urne su mnogo češći nalaz. Tokom helenističkog perioda inhumacija je mnogo češća.

Incineracija je praktikovana uporedo sa skeletnim sahranjivanjem u starom Rimu. Na lokalitetima Viminacijum, Karataš, Androva, kao i kod Beograda otkriveni su rimski grobovi sa keramičkim urnama, na nalazištima Skupi i Kutina - kameni sanduci, a takoće su otkrivene i amfore, metalne urne i grobovi od opeke. Tokom atnike u oblastima koje su naseljavali Gali i Germani, takođe je bilo uobičajeno spaljivanje.

U Starom Egiptu inflamacija je bila poznata. Kod sarih Jevreja po pravilu mrtvi nisu spaljivani.

Srednji vek

Prilikom opsade Carigrada 626. godine postoje zapisi da su stari Sloveni spaljivali svoje mrtve. Među pokrštenim Slovenima zadržale su se i inflamacija i inhumacija duži vremenski period. Hrišćanska crkva je spaljivanje smatrala paganskim običajem, pa je tako Karlo Veliki 785. godine ovaj običaj zabranio. Tokom srednjeg veka u zapadnoj Evropi spaljivanje je bilo kazna za jeretike, a pošto su krupne kosti ipak ostajale cele, ostaci bi po sudskom nalogu usitnjavane i razbacivane.

Inflamacija na Dalekom istoku

U Budizmu se smatra da je za pokojnika najbolje da bude inflamiran, mada ima primera i inhumacije. U velikom delu Japana sačuvan je običaj da se urne postavljaju na groblja koja se ne posećuju, a da se u bilizi mesta stanovanja podigne spomenik. U Indiji, pripadnici Brahamske kaste svoje umrle spaljuju i posle deset dana polažu u urnu. U ovoj zemlji je inflamacija javni čin kome pristustvuje veliki broj ljudi, a ceo postupak se odvija prema strogom ritualu.

Vidi još

• Inhumacija
• Sepulkralni obred

Literatura

• Marija Đurić Srejić, Uvod u fizičku antropologiju drevnih populacija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1995.