Zgrada Jozefa Zadika Danona
Zgrada Jozefa Zadika Danona u Sarajevu nalazi se na uglu ulica Mula Mustafe Bašeskije i Kaptol u opštini Centar u Sarajevu, Bosna i Hercegovina. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj 26. oktobra 2010. godine, donijela je odluku da se zgrada proglasi za nacionalni spomenik BiH.[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo.
Historija[uredi | uredi kod]
Zgrada Jozefa Zadika Danona na uglu ulica Mula Mustafe Bašeskije i Kaptol u Sarajevu predstavlja jedan od najreprezentativnijih primjera najamne stambene zgrade iz prvog perioda stvaralaštva u doba austrougarske vlasti u Sarajevu kada se pretežno gradilo u duhu historicizma. Josip Vancaš, kao već dokazani projektant na području Sarajeva, projektuje stambenu zgradu u neorenesansnom stilu, koji je u Sarajevu primjenjivan kod objekata posebnog značaja. Objekat je građen najkvalitetnijim građevinskim materijalima iz tog perioda, po propisima novog Građevinskog reda za zemaljski glavni grad Sarajevo iz 1893. godine.[2].
Novim propisima razrađeni su propisi po kojima se primjenjuju građevinski materijali do tančina i donesene su precizne norme u pogledu dimenzioniranja novih objekata, odnosno način izvođenja temelja, zidova, ploča, dimnjaka i slično. Sve zgrade, javne bezuslovno, a privatne po pravilu, morale su se graditi od kvalitetne pečene cigle ili kamena, pokrivati vatrootpornim materijalom, a stepeništa su morala biti građena od kamena ili nekog drugog vatrootpornog materijala. Zgrade za stanovanje su, pored prizemlja mogle da imaju još najviše dva sprata, dok se u ulicama I klase (širina ulice od 15,00m), izuzetno mogao dopustiti i treći sprat, uz usklađivanje sa susjednim zgradama. Građevinskim redom je propisana i širina ulica, ali i trotoara prema objektima. Pored toga, propisano je da se građevinski zahvati mogu vršiti samo uz dozvolu nadležne uprave, kojoj je neophodno dostaviti projekte u odgovarajućem mjerilu. To je uticalo i na davanje značajne uloge školovanim arhitektima koji su u istom periodu izveli građevine po kojima su centralni dijelovi Sarajeva danas prepoznatljivi.
Nakon toga zgrada je nekoliko puta mijenjala vlasnika. Od izgradnje do danas nisu vršene bitne izmjene na objektu, a tokom ratova u XX vijeku nije došlo do značajnijih oštećenja.
Opis[uredi | uredi kod]
Zgrada spada u red stambeno-poslovnih najamnih zgrada u nizu, nastalih kao interpolacija u prethodno izgrađenom području. Građena je u neorenesansnom stilu. Predstavlja izduženu uglovnicu približno pravougaone tlocrtne osnove dimenzija 9,00 m x 32,00 m. Spratnost objekta iznosi S+P+2+Potkrovlje, a visina do sljemena krova iznosi 17,20 m, dok visina do strehe iznosi 14,00m.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Alija Bejtić -Ulice i trgovi Sarajeva. Sarajevo: Muzej grada Sarajeva 1973. Godine
- Ibrahim Krzović - Arhitektura secesije u Bosni i Hercegovini, Kulturno naslijeđe, Sarajevo
- Nedžad Kurto - Sarajevo 1492-1992, Oko, Sarajevo.
- B. Zlatar, M. Ganibegović, Š. Gavraović, V. Žujo - Sarajevo, ulice, trgovi, mostovi, parkovi i spomenici – općina Centar. Sarajevo: “Mediapress”, 2007.
- Jela Božić, -Arhitekt Josip pl. Vancaš, Značaj i doprinos arhitekturi Sarajeva u periodu austrougarske uprave, doktorska disertacija, Sarajevo, 1989.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ „Zgrada Jozefa Zadika Danona u Sarajevu”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 9. 2016.[mrtav link]
- ↑ „Borislav Spasojević: Arhitektura stambenih palata austrougarskog perioda u Sarajevu.”. Sarajevo: Svjetlost, 1988.. Pristupljeno 9. 2. 2017.
