Kino Centar u Tuzli

Kino Centar u Tuzli nalazi u centralnom gradskom jezgru Tuzle, u zoni “Korza“. Na sjednici Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika održanoj od 4. do 6. novembra 2015. godine, kino proglašeno je za Nacionalni spomenik BiH. Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo (predsjedavajuća). Do Drugog svjetskog rata, Tuzla je imala dva kina: "Bristol" i "Gradsko kino" (kasnije nazvano kino Centar). Dva kina imala su oko 800 sjedišta, a Tuzla je u tom periodu imala 17.000 stanovnika.

Historija

Po projektu Nike Mitrovića, u periodu 1906 - 1912. godine, izgrađen je stambeno-poslovni objekat, čije prizemlje i dio sprata su korišteni za prikazivanje filmova. Kino je nosilo ime “Koloseum” i bilo je jedno od prvih u Bosni i Hercegovini. Objekat je izgrađena za potrebe imućne trgovačke porodice Jovanović, koja je bila pokretač društvenog života u Tuzli tokom XIX i tokom prve dvije dekade XX vijeka.

Kao član Mlade Bosne, vlasnik kina Mihajlo Jovanović učestvovao je u Sarajevskom atentatu i osuđen na smrt. Pogubljen je 1915. godine. Vlasti su kino zatvorile, da bi ga kasnije iznajmila porodica Dilni koja je posao vodila do 1935. godine, nakon čega je kino pretvoreno u robnu kuću “Granap”.

Godine 1949., u objektu kina, na spratu, počinje raditi Državna niža muzička škola, koja je nastavila sa radom na drugoj lokaciji od 1951. godine. Od 1953. godine, kino “Koloseum“, je preimenovano u kino “Proleter”, a od 1970. u kino “Centar“. Početkom rata u BiH 1992. godine u Tuzli je u funkciji bilo samo kino “Centar”, s tim što je ubrzo obustavilo aktivnost, a objekat je napušten.

Opis

Objekat je približno pravougaone osnove dimenzija 29,70 m x 12,75 m, a spratnost iznosi Sut + P + 2+ potkrovlje. U njemu su poslovne, stambene i prostorije kina.

Kino je imalo parter, dvije lože i polukružni balkon. Na spratu su bila i dva petosobna stana.

Južna i zapadna fasada nose dekorativni program koji odražava duh secesije. Dekoracija je diskretna, ali značajna u urbanom kontekstu grada Tuzle. Odlike secesije uočljive su u rasporedu vizuelne težine, organizaciji otvora i floralnoj dekoraciji koja je do danas sačuvana u tragovima, a nalazi se u kasetno uvučenim poljima iznad prozora. Pravougaona polja iznad prozora prvoga sprata u cijelosti su ispunjena šestolistom, dok su polja iznad prozora drugoga sprata ispunjena prepletom vinove loze.

U periodu eksploatacije, objekat je bio izložen dugotrajnom utjecaju slijeganja zbog čega je konstruktivno teže oštećen u centralnom dijelu, a nakon toga došlo je i do značajnog slijeganja stropnih ploča prvog i drugog sprata. Objekat je napušten, okružen skelama i nije moguć pristup. Fasade, prozori, vrata i balkoni su vidno oštećeni, a na krovu objekta, kao i na balkonu prisutna je bujna samonikla vegetacija.

Literatura

• Buljugić, Suad, Nihad (2010). Tuzla, sjećanja na bisere gradske jezgre. Geografsko društovo TK, JU Arhiv TK. 

Vanjske veze

• Nacionalni spomenici na prostoru Tuzle
• Tuzlanska kina Arhivirano 2017-09-14 na Wayback Machine-u
• Zgrada kina opasnost za prolaznike