Portal:Događaji/2019

Decembar

Decembar 2019.

Skupština Crne Gore donijela Zakon o slobodi vjeroispovjesti kojim se crnogorskim vlastima propisuje nacionalizacija nekretnina u vlasništvu Srpske pravoslavne crkve. U saobraćaj puštena železnička deonica Krimskog mosta, najdužeg mosta u Evropi. U prvom krugu izbora za predsjednika Republike Hrvatske najviše glasova osvojio kandidat Socijaldemokratske partije i bivši premijer Zoran Milanović, koji se kvalificirao zajedno sa trenutnom predsjednicom i kandidatkinjom HDZ-a Kolindom Grabar-Kitarović. Predstavnički dom američkog Kongresa, u kome većinu drži Demokratska stranka, izglasao opoziv, odnosno početak postupka smjene američkog predsjednika Donalda Trumpa (na slici), koga bi trebao potvrditi Senat u kome većinu drži predsjednikova Republikanska stranka. Na izvanrednim izborima za donji Dom britanskog Parlamenta apsolutnu većinu osvojila Konzervativna stranka čiji je vođa, premijer Boris Johnson , obećao kako će do kraja sprovesti izalazak Ujedinjenog Kraljevstva iz Europske unije. Svetska antidoping agencija (WADA) suspendovala je Rusiju na četiri godine zbog navodnog organizovanog dopinga njihovih sportista.

Novembar

Novembar 2019.

Muška teniska reprezentacija Španije osvojila je Dejvis kup pobedom nad Kanadom od 2 : 0. Klaus Johanis ponovo je izabran za predsednika Rumunije pobedom u drugom krugu predsedničkih izbora. Evo Morales podnio ostavku na mjesto predsjednika Bolivije nakon ultimatuma od strane vojske, kao i serije sve nasilnijih protesta izazvanih navodnom masovnim lažiranjem prethodnih izbora. Na izvanrednim parlamentarnim izborima u Španiji ponovno pobijedila vladajuća Socijalistička partija premijera Pedra Sancheza, ali uz znatno manji broj mandata i ponovno bez apsolutne većine; na izborima je teško poražena ljevičarska stranka Podemos koju je sa trećeg mjesta smijenila radikalno desna stranka VOX.

Oktobar

Oktobar 2019.

Na parlamentarnim izborima u Kanadi najviše mandata osvojila Liberalna stranka premijera Justina Trudeaua, ali je izgubila većinu te će biti prisiljena formirati manjinsku vladu.

Septembar

Septembar 2019.

Preminuo je Jacques Chirac, dvostruki premijer Francuske i peti predsjednik Pete Republike. Pobijedivši Argentinu 95:75, košarkaška reprezentacija Španije po drugi puta postala svjetski prvak. Ranije, Francuska je svladala Australiju i osvojila treće mjesto. Španski teniser Rafael Nadal je osvojio Otvoreno prvenstvo SAD u tenisu u muškoj, a kanadska teniserka Bianca Andreescu u ženskoj konkurenciji. Ženska odbojkaška reprezentacija Srbije osvojila je Evropsko prvenstvo pobedom u finalu protiv Turske sa 3:2.

August

August 2019.

Pet stručnjaka ruske nuklearne korporacije „Rosatom” je poginulo, a tri druge osobe su povređene u eksplozijama tokom ispitivanja tehničkih sposobnosti za raketni motor u regionu Arhangeljska.

Jul

Jul 2019.

Nakon što je većinom glasova članova britanske Konzervativne stranke izabran za njenog vođu, Boris Johnson istovremeno postao premijer Ujedinjenog Kraljevstva. Ricardo Rosello, guverner Portorika, objavio kako podnosi ostavku nakon skandala i masovnih demonstracija koje su izazvale njegove uvredljive poruke na društvenim mrežama. Ramush Haradinaj, premijer Republike Kosovo, podnio ostavku na svoj položaj nakon što je objavljeno da će ga Haški sud ispitati kao osumnjičenika u istrazi povodom zločina u Kosovskom ratu U namjerno podmetnutom požaru u japanskom studiju Kyoto Animation poginulo 33 ljudi, što predstavlja jedno od najvećih masovnih ubistava u modernoj historiji Japana. Evropski parlament izabrao Ursulu von der Leyen za novu predsjednicu Evropske komisije. Na teniskom turniru u Wimbledonu titulu prvaka u ženskoj konkurenciji je prvi put osvojila Simona Halep, a u muškoj konkurenciji obranio Novak Đoković. Ženska fudbalska reprezentacija SAD odbranila je titulu svetskog šampiona, pošto je u finalu Svetskog prvenstva u Lionu pobedila Holandiju sa 2:0. Na izborima za Helenski parlament najviše glasova i apsolutnu većinu zastupnika osvojila desničarska proevropska stranka Nova demokracija na čelu sa Kirijakosom Micotakisom, sinom bivšeg premijera Kostantina Micotakisa. 40 osoba je ubijeno, a 80 ranjeno u vazdušnom napadu na centar za ilegalne migrante u predgrađu Tripolija.

Jun

Jun 2019.

Na Otvorenom prvenstvu Francuske u tenisu titule pobjednika osvojili Rafael Nadal u muškoj i Ashleigh Barty u ženskoj konkurenciji.

Maj

Maj 2019.

Austrijski kancelar Sebastian Kurz iz desničarske Narodne stranke prisiljen napustiti dužnost nakon što mu je austrijski Parlament izglasao nepvjerenje, pri čemu se socijaldemokratskoj i liberalnoj opoziciji priključili njegovi bivši koalicijski partneri iz radikalno desne Slobodarske stranke. Održani izbori za Evropski parlament na kome su podršku izgubile dotada etablirane stranke lijevog i desnog centra, a podršku povećali euroskeptični populisti, radikalna desnica, zeleni i liberali; najjača pojedinačna stranka u Parlamentu je euroskeptična Brexit stranka koju vodi britanski političar Nigel Farage Google objavio kako po nalogu američke vlade raskida suradnju sa kineskom kompanijom Huawei, te da njeni budući uređaji više neće moći koristiti Googleove proizvode. Na parlamentarnim izborima u Indiji većinu osvojila vladajuća desničarska koalicija okupljena oko Indijske narodne stranke (BJP) premijera Narendre Modija. Predstavnik Nizozemske, Duncan Laurence, pobijedio je, s pjesmom "Arcade", na Eurosongu 2019. godine u izraelskom Tel Avivu, postavši tako prvi nizozemski pobjednik još od 1975. godine. Na parlamentarnim izborima u Australiji, usprkos predizbornih anketa koje su najavljivale pobjedu opozicijske Laburističke stranke, pobjedu odnosi vladajuća desničarska Koalicija čime je premijer Scott Morrison osigurao još jedan mandat. Kandidat Socijaldemokratskog saveza Makedonije Stevo Pendarovski pobedio je u drugom krugu izbora za predsednika Severne Makedonije.

April

April 2019.

Japanski car Akihito je abdicirao u korist svog sina Naruhita. Na parlamentarnim izborima u Španiji najviše glasova osvojila Socijalistička partija premijera Pedra Sancheza, ali ne i apsolutnu većinu, te se pretpostavlja kako će, kao i dosad, sastaviti manjinsku vladu. Vladimir Zelenski izabran je za predsednika Ukrajine, nakon što je u drugom krugu ubedljivo pobedio dosadašnjeg predsednika Petra Porošenka. U seriji eksplozija koje su potresle crkve i luksuzne hotele u Šri Lanki, poginulo je više od 200 ljudi, a ranjeno 560. Kanadski psiholog Jordan Peterson i slovenski filozof Slavoj Žižek održali debatu u kojoj su raspravljali o prednostima i manama kapitalizma i marksizma. Veliki požar izbio je u srednjovekovnoj katedrali Notr Dam u centru Pariza, a od vatre se srušio i jedan toranj na crkvi. Vojska Sudana izvela državni udar i uhapsila predsednika države Omara el Bašira. Tvorac Vikiliksa, Džulijan Asanž, uhapšen je u Londonu nakon što mu je Ekvador ukinuo azil posle sedam godina. Naučnici okupljeni oko globalne grupe teleskopa Event Horizon Telescope objavili su prvu direktnu fotografiju masivne crne rupe u galaksiji Messier 87 nazvanu „Strelac A”. U blizini Tripolija izbili su sukobi između provladinih i pobunjeničkih snaga sa istoka Libije, koje predvodi komandant Kalifa Haftar.

Mart

Mart 2019.

Zuzana Čaputova pobedila je u drugom krugu predsedničkih izbora u Slovačkoj, postavši tako prvom ženom na funkciji predsednika u toj zemlji. Radovan Karadžić drugostepenom presudom pred Haškim tribunalom osuđen na kaznu doživotnog zatvora po optužbi za genocid i druge ratne zločine tokom rata u BiH. Nursultan Nazarbajev podneo ostavku na funkciji predsednika Kazahstana nakon 30 godina provedenih na mestu „šefa države”. Nedugo potom kazahstanske vlasti su njemu u počast ime glavnog grada promenile od Astana u Nursultan. Najmanje 49 osoba je ubijeno a desetine ranjeno u pucnjavama u dve džamije na Novom Zelandu, u gradu Krajstčerču. Putnički avion „Boing 737 MAX” sa 157 osoba srušio se na letu od Adis Abebe do Najrobija.

Februar

Februar 2019.

Muhamadu Buhari je reizabran na mesto predsednika Nigerije. U Los Angelesu je održana 91. dodjela Oscara, na kojoj je najboljim filmom proglašen film Green Book. Nagradu za najbolju režiju i fotografiju dobio je Alfonso Cuarón, čija je Roma proglašena i najboljim stranim filmom. Glumačke nagrade odnijeli su Rami Malek, Mahershala Ali, Olivia Colman i Regina King. Najviše nagrada, njih četiri, osvojio je Bohemian Rhapsody. Predsednik SAD Donald Tramp proglasio je vanredno stanje kako bi dobio pristup milijardama dolara za izgradnju zida duž američko-meksičke granice. Najmanje 15 osoba poginulo je u saobraćajnoj nesreći na putu Skoplje—Tetovo, kod mesta Laskarci u Severnoj Makedoniji. NASA je objavila zvanično okončanje istraživačke misije „Oportjuniti” na Marsu.

Januar

Januar 2019.

Novak Đoković i Naomi Osaka su pobednici Otvorenog prvenstva Australije u tenisu u pojedinačnoj konkurenciji. Poslanici grčkog parlamenta većinom glasova, ratifikovali su Prespanski sporazum, čime je okončan spor Atine i Skoplja oko imena Makedonije. Predsednik Narodne skupštine Venecuele Huan Gvaido položio je zakletvu kao „prelazni predsednik” države, nakon što je skupština proglasila nelegitimnim aktuelnog predsednika Nikolasa Madura. Najmanje 14 članova posade stradalo je u požaru koji je u Kerčkom moreuzu zahvatio tanzanijske brodove „Kandi” i „Maestro”. Najmanje 66 osoba je poginulo, a 76 je povređeno u eksploziji naftovoda kod Sijudad Meksika. Švedski Riksdag za premijera ponovno izabran vođa socijaldemokrata Stefan Lötven čime su okončani višemjesečni pregovori o stvaranju vladajuće koalicije nakon izbora koji nisu imali jasnog pobjednika; nova vlada, koju čine socijaldemokrati i zeleni će biti manjinska, a njen izbor su omogućile dvije centrističke stranke. U eksploziji automobila bombe ispred zgrade policijske akademije u Bogoti poginula 21 osoba. Britanski Parlament tijesnom većinom izglasao povjerenje premijerki Theresi May dan nakon što je uvjerljivom većinom odbacio sporazum o primjeni odluke o izlasku iz EU koga je bila postigla sa čelnicima EU. Laurent Gbagbo, bivši predsjednik Obale Slonovače, na Međunarodnom krivičnom sudu oslobođen optužbi za zločine protiv čovječnosti. Pawel Adamowicz, liberalni dugogodišnji gradonačelnik Gdanjska, ubijen u prvom politički motiviranom atentatu u historiji Poljske nakon pada komunizma. Sobranje Republike Makedonije izglasalo amandmane na Ustav kojim Republika Makedonija menja ime u Republika Severna Makedonija, a što će formalno stupiti na snagu na proleće. Japanski ski skakač Rjoju Kobajaši pobedio je u generalnom plasmanu turneje Četiri skakaonice. Vaseljenski patrijarh Vartolomej I potpisao tomos o autokefalnosti Ukrajinske pravoslavne crkve. Kineska svemirska sonda Chang'e 4 postaje prva koja je samostalno uspjela sletjeti na tamnu stranu Mjeseca. U Srbiji stupila na snagu zabrana uzgoja životinja radi proizvodnje krzna. SAD i Izrael istupili iz članstva u Unesko-u. Katar istupio iz članstva u OPEK-u.