Glaciologija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu

Glaciologija je nauka koja spada u hidrologiju, koja ima za cilj proučavanje lednika, procesima njihovog nastajanja, kao i proučavanjem njihovog uticaja na životnu sredinu. Reč glečer dolazi od latinskog glacies što označava led ili mraz.

Glaciologija je interdisciplinarna geo nauka koja povezuje geologiju, klimatologiju, meterologiju, hidrologiju, biologiju i ekologiju. Disciplina takođe oblikuje deo fizičke geografije.

Pregled

[uredi | uredi kod]

Područja proučavanja unutar glaciologije uključuju glacijalnu istoriju i rekonstrukciju prošlih obrazaca glacijacije, uticaj lednika na klimu i obratno, dinamiku kretanja leda, doprinose lednika eroziji i geomorfologiji, životne oblike koji žive u ledu i tako dalje.

Glaciologija je očekivano jedna od ključnih područja podržanih polarnim istraživanjima.

Tipovi

[uredi | uredi kod]

Postoje dvije opšte kategorije glacijacije koje glaciolozi razlikuju: alpska glacijacija, akumulacije ili "reke leda" ograničene dolinama; i kontinentalna glacijacija, neograničene akumulacije koje su nekad pokrivale većinu severnih kontinenata.

  • Alpski - led se kreće niz doline planinskih područja i oblikuje gomile pokretnog leda na ravnima ispod sebe. Alpski lednici teže stvaraju neravne topografije.
  • Kontinentalni - ledena kapa koja se nalazi samo na višim geografskim širinama (Grenland/Antarktik), široka hiljade kvadratnih kilometara i debela hiljade metara.

Zone ledenjaka

[uredi | uredi kod]
  • Akumulacija
  • Rasipavanje

Pokreti

[uredi | uredi kod]
Ablacija
rasipavanje isparavanjem i topljenjem
Bergšrund
pukotina oblikovana na čelu lednika gdje se odlomljuje od planinske površine.
Fraktura (debljine 30-60m)
slabo lomljenje stvara pukotine zahvaljujući središnjem delu ledenjaka koji se kreće brže od strana/poda.
Tok
plastičan zahvaljujući ogromnom pritisku.
Otkidanje/Lomljenje
pokretni lednik uzima velike blokove stena i prenosi ih ponekad čak i do dva kilometra.
Cirkovi
kružno oblikovana depresija gde se ledenjak započeo otapati i na kraju se otopio.
Tarn
jezero koje se oblikuje na dnu cirka.
Rog
šiljak stene oblikovan prednjom erozijom prstena cirkova oko jedne planine

Glacijalne naslage

[uredi | uredi kod]

Slojevite

[uredi | uredi kod]
Isprani pesak/šljunak
na prednjoj strani lednika, pronalazi se na ravnima
Kotao
gromada stagnirajućeg leda ostavlja depresiju ili jamu
Eskeri
gomile šljunka/peska strmih stranica verojatno uzrokovanih tokovima koji se kreću ispod stagnirajućeg leda
Kamovi
slojevit nanos gradi brežuljke blagih padina
Varfovi
tanka sedimentna podloga (grubo isprekidana), leti nanosi više materijala dok zimi manje.

Neslojevite

[uredi | uredi kod]
Glina-nerazvrstana
(lednički pod od oblutaka) nanesen povlačećim/napredujućim lednicima, oblikujući morene
Morene
(Čeone ili terminalne) materijal nanesen na kraju; (Podinske ili temeljne) materijal nanesen dok se lednik otapa; (Bočne ili lateralne) materijal nanesen po stranama.