Banatsko Karađorđevo

Za ostale upotrebe, v. Karađorđevo (razvrstavanje).

Banatsko Karađorđevo
Nova, Pravoslavna crkva u Banatskom Karađorđevu
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Srednjobanatski
Opština	Žitište
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	2091
Gustina stanovništva	42 st./km²
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	74 m
Površina	59,1 km²
Banatsko Karađorđevo Banatsko Karađorđevo (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	23216
Pozivni broj	023
Registarska oznaka	ZR

Banatsko Karađorđevo je naselje u Srbiji u opštini Žitište u Srednjobanatskom upravnom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 2091 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 2508 stanovnika). Nastalo od 1920. godine naseljavanjem dobrovoljaca iz Prvog svetskog rata, poreklom iz Like, Bosne, Crne Gore i Banije.

Geografske odlike

Banatsko Karađorđevo se nalazi 11 kilometara severoistočno od Žitišta (32 od Zrenjanina), na međunarodnom putu Zrenjanin-Srpska Crnja-Temišvar. Izgrađen je na nadmorskoj visini od 79-80 metara.

Istorija

Banatsko Karađorđevo dolazi u red najmlađih naselja u Vojvodini. Gradnja naselja počela je 1920. godine na imanju grofa Čekonića. Nastalo je naseljavanjem ratnih veterana Prvog svetskog rata, prvenstveno dobrovoljaca solunaca, njih je bilo 67% od svih ukupno naseljenih. Najviše ih je poreklom iz Like, Bosne, Crne Gore i Banije. Među njima je pet nosioca Karađorđeve zvezde, dvadeset i pet nosioca Albanske spomenice. Većinu je rat zatekao u SAD, na radu, u pečalbi. Đorđe Đojanović (Đorđina) i Petar Pustinja (Tremušnjak, 1892. — Banatsko Karađorđevo, 1962.), su prvi doselili u susedno nemačko selo Čestereg, u jesen 1920. godine. Nastavljeno je masovnije doseljavanje, 1921. godine. Pre i u toku gradnje naselja, doseljenici su živeli u kolonijama, smeštenim na bivšim imanjima Andrije Čekonića. Prvo doseljeničko rođeno dete u Banatskom Karađorđevu je Sima Pustinja, 13 novembra 1920. godine (Banatsko Karađorđevo, 1920. — 1984).

U Karađorđevu se naselilo 691 dobrovoljac, sa porodicama. Odluka da se gradi naselje je doneta krajem 1923. godine. Iste godine je otpočeta gradnja na Čekonićevom imanju Paul majuru, na površini od 550 katastarskih jutara. Na molbu kralja Aleksandra, dvojica francuskih oficira-arhitekata, solunaca su projektovali plan sela 1920. godine. Karađorđevo je dobilo ime po Karađorđu. Zvanično je proglašeno naseljem 15. januara 1925. godine. Pred sam Drugi svetski rat Karađorđevo je imalo 5.000 stanovnika, u proseku između 5 i 6 po domaćinstvu. U Aprilskom ratu je zarobljeno i sprovedeno u Nemačku 152 vojnika, rodom iz Karađorđeva. U toku Drugog svetskog rata, od 1941. do 1945. godine, poginulo je 279 stanovnika Banatskog Karađorđeva. Šef gradske policije u Velikom Bečkereku (sada Zrenjaninu), Juraj Špiler, je bio izuzetno represivan prema Karađorđevčanima.

Doseljenici, dobrovoljci su dugo zadržali svoju međusobnu povezanost i organizovanost, stečenu u pečalbi i u zajedničkom ratnom životu. Organizovali su lovačko društvo 24. marta 1923. godine, a sokolsko 1936. godine. Prvi Predsednik lovačkog društva je bio Vlaisavljević Ilija Papo, prvi sekretar Uzelac Miloš, a upravitelj lova Dautović Ilija. Zadržala se tradicija lovačkog društva i danas, sačinjavaju ga preko 100 registrovanih lovaca. Lovačko društvo se zove Papo, po svome osnivaču i prvom Predsedniku.

Sport

Naselje je sedište fudbalskog kluba Jedinstvo.

Demografija

U naselju Banatsko Karađorđevo živi 2.020 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,1 godina (41,1 kod muškaraca i 43,2 kod žena). U naselju ima 885 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,83. Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

График промене броја становника током 20. века

Demografija Godina Stanovnika 1948. {{{p1948}}} 1953. {{{p1953}}} 1961. {{{p1961}}} 1971. {{{p1971}}} 1981. {{{p1981}}} 1991. {{{p1991}}} {{{p1991n}}} 2002. {{{p2002s}}} {{{p2002}}}

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			2398	95.61%
Crnogorci			18	0.71%
Mađari			18	0.71%
Jugosloveni			16	0.63%
Hrvati			5	0.19%
Rumuni			4	0.15%
Albanci			3	0.11%
Ukrajinci			1	0.03%
Rusi			1	0.03%
Goranci			1	0.03%
Bunjevci			1	0.03%
Bošnjaci			1	0.03%
nepoznato			10	0.39%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	0			3
80	21			32
75-79	39			62
70-74	88			120
65-69	87			96
60-64	79			111
55-59	38			53
50-54	62			51
45-49	119			67
40-44	110			91
35-39	103			102
30-34	81			73
25-29	61			64
20-24	68			61
15-19	86			90
10-14	89			78
5-9	68			71
0-4	34			50
prosek	41.1			43.2

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 853 932 931 905 887 849 885

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 215 229 134 173 80 39 13 2 - - 2.83

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1042 342 623 58 18 1 1076

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 206 609 237 23 1

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	629	330	-	24	122	4	53	24	5	22
Ženski	423	226	-	-	85	3	4	34	11	3
Oba	1052	556	-	24	207	7	57	58	16	25
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	3	4	16	5	6	8	1	-	2
Ženski	4	1	3	21	14	10	1	-	3
Oba	7	5	19	26	20	18	2	-	5

Galerija

• 
  Spomenik žrtvama Drugog svetskog rata.
• 
  Osnovna škola
  „Nikola Tesla“
• 
  Završen kružni lov na zeca.

Povezano

• Vojvodina u Narodnooslobodilačkoj borbi
• Banat pod nemačkom okupacijom

Spoljašnje veze

Banatsko Karađorđevo na Wikimedijinoj ostavi

• Хералдичка и симболичка анализа грба Месне Заједнице Банатско Карађорђево Arhivirano 2016-03-07 na Wayback Machine-u
• Мапе, аеродроми и временска ситуација локација (Fallingrain)
• Сателитска мапа (Wikimapia)
• Гугл сателитска мапа (Maplandia)
• План насеља на мапи (Mapquest)

Literatura

• Iskušenje-živeti u koloniji, Banatsko Karađorđevo, 2008. godine, Milan Micić
• Banat u Narodnooslobodilačkom ratu, Beograd, 1977. godine, Đorđe Momčilović
• Pod jednom zastavom, Novi Sad, 1968. godine, Đorđe Momčilović
• Gut baj Brodvej, elo Vrans (Zbogom Brodvej, alo Vrancuska), Zrenjanin, 1996. godine, Ljubomir Kokotović