Žitkovac

Žitkovac
Crkva svetog Arhanđela Gavrila
Grb
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Nišavski
Opština	Aleksinac
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	2680
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	160 m
Žitkovac Žitkovac (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	18210
Pozivni broj	018
Registarska oznaka	AL

Žitkovac je varošica, prigradsko naselje u opštini Aleksinac u Nišavskom okrugu. Prema popisu iz 2011. Žitkovac ima 2569 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 2.680 stanovnika, dok je prema onom iz 1991. bilo je 2.735). Zajedno sa susednim naseljima Moravcem i Prćilovicom čini jednu celinu kreirajući jedno od najvećih naselja na teritoriji opštine od oko 6.650 stanovnika.

Naselje se nalazi na 160 metara nadmorske visine sa zapadne strane Južne Morave udaljeno od Aleksinca 3 kilometra. Žitkovac nosi ime po žitnim poljima.

Istorija

Žitkovac se prvi put u pisanom izvoru spominje 1516. godine u popisu koga Turci sprovode na teritoriji porobljene Srbije. Zapisano je da je selo nosilo dva imena, Stojanovce ili Žitkovce i imalo je 48 srpskih hrišćanskih i 6 muslimanskih kuća. Nakon oslobođenja od Turaka 1833. godine, Žitkovac je imao 34 kuća. Granica sa Turskom se u to vreme nalazila kod sela Supovca, nekih 20 tak kilometara južno od Žitkovca.

Do 1965, godine je ovo naselje sedište Opštine Žitkovac koju su činila naseljena mesta: Bankovac, Belja, Česta, Čukurovac, Dašnica, Donja Peščanica, Donje Suhotno, Donji Adrovac, Donji Ljubeš, Golešnica, Gornja Peščanica, Gornje Suhotno, Gornji Adrovac, Gornji Ljubeš, Gredetin, Grejač, Jakovlje, Kamenica, Koprivnica, Korman, Krušje, Kulina, Loćika, Loznac, Lužane, Ljupten, Mali Drenovac, Moravac, Moravski Bujmir, Nozrina, Porodin, Prćilovica, Radevce, Srezovac, Stublina, Šurić, Tešica, Trnjane, Veliki Drenovac, Vitkovac, Vrćenovica, Vukanja, Žitkovac (sada u opštini Aleksinac), Sečanica i Supovac (pripojeni tadašnjoj opštini Niš, danas u niškoj gradskoj opštini Crveni Krst)

Infrastruktura i saobraćaj

• 
  Autoput E75 kod Aleksinca
• 
  Železnička stanica
• 
  Stari vodotoranj
• 
  Autobuska stanica

Prvi voz kroz Žitkovac prugom Beograd - Niš prošao je 1884. godine. Železnička stanica u Žitkovcu potiče upravo iz tog vremena kada je sagrađen i vodotoranj za potrebe železnice. Železnička stanica u Žitkovcu je zvanična stanica grada Aleksinca.

Žitkovac se nalazi na dvadesetak kilometara severno od Niša i isto toliko jugoistočno od Kruševca. Naselje je povezano autoputem Beograd - Niš E-75 kao i regionalnim putem Kruševac - Niš. Glavni autobuski prevoz, gradski, međugradski i seoski je Niš ekspres. Takođe saobraća i Sokoprevoz direktnom linijom Žitkovac - Sokobanja, koja je udaljena nekih tridesetak kilometara od varošice.

Osnovni problemi Žitkovca su nedovršena kanalizacija i odlaganje đubreta.

Privreda

Žitkovački pčelinjak

Trgovina

Žitkovac je raskrsnica puteva koji spaja grad Aleksinac sa svim naseljima aleksinačke opštine koja se nalaze sa leve strane toka Južne Morave. Zahvaljujući povoljnom geografskom položaju, Žitkovac se razvio u značajan trgovinski centar opštine Aleksinac

Poljoprivreda

Aleksinački kraj je jedan od najpoznatijih pčelarskih krajeva Srbije. Doktor Rodoljub Živadinović iz Žitkovca je predsednik Društva Pčelara Aleksinac kao i Saveza pčelarskih organizacija Srbije.

Industrija, mala privreda, zanatstvo i ugostiteljstvo

Godine 1885 zbog velikih poljoprivrednih potencijala ovdašnjeg kraja u Žitkovcu i Moravcu osnovan je Monopol za preradu i otkup duvana. U kraju se proizvodio duvan tipa prilep, poznat još i kao "žitkovački". Fabrika je bila samostalna sve do devedesetih godina kada ulazi u sastav „Duvanske Industrije Niš“, kako bi nakon privatizacije postala deo Filip Morisa.

Žitkovac, zajedno sa Moravcem poseduje nekoliko privatnih konfekcijskih radnji od kojih je najveća "Novitet". Devedesetih godina počinje sa radom lokalna Pivara Junior koja zbog jake konkurencije nije opstala na tržištu i menja delatnost u ugostiteljstvo. Mlekara Žitkovac je takođe imala sličnu sudbinu.

Kao lokalni centar, Žitkovac poseduje veliki broj kafića i dva velika podrumska prostora koje koriste diskoteke.

• 
  Mlekara
• 
  restoran Junior
• 
  Bazeni Akvarijus
• 
  Benzinska pumpa

Sport

FK Morava je fudbalski klub iz Žitkovca, Moravca i Prćilovice koji se takmiči u centralnoj srpskoj fudbalskoj ligi (Zona Centar). Osnovan je 1930. godine kao matični klub tadašnjeg sela Žitkovca. Uskoro se ujedinio sa FK Mladost, matičnim klubom sela Moravca i tako je nastao novi klub fk Morava. Današnji stadion koji se nalazi u varošici Žitkovac klub je dobio 1938. godine.

Demografija

U naselju Žitkovac živi 2.161 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,0 godina (39,4 kod muškaraca i 40,5 kod žena). U naselju ima 854 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,14.

Ovo naselje je drugo po veličini u opštini i najveće na zapadnoj strani Južne Morave, a stanovništvo u njemu čine skoro u potpunosti Srbi (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1124 1953. 1237 1961. 1754 1971. 2255 1981. 2464 1991. 2735 2671 2002. 2796 2680

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			2527	94.29%
Romi			94	3.50%
Makedonci			9	0.33%
Hrvati			5	0.18%
Albanci			4	0.14%
Jugosloveni			4	0.14%
Bugari			2	0.07%
Česi			1	0.03%
Crnogorci			1	0.03%
Slovenci			1	0.03%
Rusi			1	0.03%
Muslimani			1	0.03%
nepoznato			17	0.63%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	12			11
80+	20			25
75-79	39			50
70-74	56			67
65-69	74			97
60-64	67			94
55-59	69			59
50-54	109			123
45-49	113			100
40-44	85			92
35-39	78			82
30-34	92			88
25-29	85			91
20-24	104			106
15-19	82			93
10-14	77			88
5-9	68			68
0-4	55			61
prosek	39.4			40.5

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 332 351 531 692 777 823 854

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 165 181 143 186 111 57 9 - - 2 3.14

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1085 298 710 55 20 2 1178

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 223 720 185 50 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	501	33	-	3	132	6	112	47	13	43
Ženski	244	24	-	-	53	2	5	46	8	8
Oba	745	57	-	3	185	8	117	93	21	51
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	7	24	14	10	21	-	-	35
Ženski	2	4	10	26	32	8	1	-	15
Oba	3	11	34	40	42	29	1	-	50

Poznate ličnosti

U Žitkovcu je 1926. godine rođena poznata srpska glumica Branka Mitić.

Vanjske veze

Žitkovac na Wikimedijinoj ostavi

• Žitkovac na internetu Arhivirano 2007-10-26 na Wayback Machine-u
• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)
• Mapa sa putnom mrežom (MultiMap)