Ćukovac (Zemun)

Ćukovac
Ćukovac
Grad	Beograd
Opština	Zemun
Ćukovac Ćukovac (Beograda)

Ćukovac je gradsko naselje u Beogradu, koje se nalazi na teritoriji opštine Zemun.

Lokacija

Ćukovac je jedno od nekoliko malih naselja koje čine centar Zemuna, nekadašnjeg grada, a danas gradske opštine. Ćukovac se graniči sa naseljima Gardoš i Muhar na severu, Donji Grad na jugoistoku, Kalvarija na jugozapadu, Sava Kovačević na zapadu i Gornji Grad na severozapadu. Ograničeno je ulicama Cara Dušana, Trgom Branka Radičevića Cetinjska, Uginovačka i Novogradska. Naselje je ispresecano sledećim ulicama: Ćukovački rub, Ćukovačka, Ćukovački put, Bregovita, Stevana Dukića, Pinkijeva, Žarka Zrenjanina i Vasilija Vasiljevića.

Karakteristike

Zgrada nekadašnje kafane „Beli medved"

Ćukovac se nalazi na istoimenom brdu, jednom od tri brda na kojima je razvijeno staro gradsko jezgro Zemuna. Druga dva brda su Gardoš, koji se prostire ka severu, i Kalvarija, koja se prostire ka jugu, stvarajući brdovite formacije u obliku polumeseca. Ćukovac je potpuno stambeno naselje i poznato je po svojim kratkim i uskim ulicama. Naselje je dobilo ime po ptici Ćuk, verovatno zato, što se ova ptica gnezdila u glinovitom brdu na kome se naselje nalazi.

U podzemlju brda nalazi se mreža podzemnih laguma, koja datira iz perioda austrijske vladavine u Zemunu. Ovi lagumi povezuju Ćukovac, Muhar i Gardoš. Nakon Drugog svetskog rata, stanovnici su počeli da grade Ćukovac, potpuno nesvesni laguma koji se nalaze ispod brda i koji pokrivaju površinu od 450 kvadratnih metara. Kako u to vreme nije postojao kanalizacioni sistem, oni su izgradili septičke jame i sakupljali kišnicu, što je decenijama kasnije zemljište pretvorilo u mokro. Na kraju su zidovi i kuće postale nestabilne, i mnoge fasade i zidovi su se urušavali. 1988. godine, gradske vlasti su konačno intervenisale, jer su kuće u tri ulice počele da tonu. Bušene su rupe da bi se površina povezala sa najvećim lagumiom. Kroz 23 bušotine su sipane velike količine betona u lagum, koji je tom prilikom uništen. Lagum su punili betonom sve dok površina tla nije postala stabilna.

Znamenitosti

U samom podnožju brda i naselja Ćukovac na početku ulice Vasilija Vasiljevića se nalazi kuća u kojoj je svojevremeno bila smeštena kafana „Beli medved“. Ova kuća je sagrađena u balkanskom stilu i verovatno je poslednja kuća u ovom stilu koja se nalazi u starom jezgru Zemuna. Inače kuća je veoma stara, nalazi se u najstarijim sačuvanim planovima Zemuna i procenjuje se da je stara preko 320 godina i ime nosi epitet najstarija kuća u Zemunu. U literaturi sa spominje kao mesto u kome je sa svojim štabom odseo austrijski vojskovođa Eugen Savojski (1663-1736) za vreme opsade Beograda 1717. godine.

Kuća je jednospratnica u prizemlju je poslovni prostor (lokali) a na spratu su prostorije za stanovanje. Ispod „Belog medveda“ je iskopan dvokraki lagum ozidan opekom. Zgrada se i danas koristi za stanovanje, u jako lošem je stanju i neophodna joj je detaljna restauracija.

Galerija

• 
  ulica V.Vasiljevića
• 
  Ćukovaćki rub
• 
  Staza
• 
  Bregovita ulica
• 
  Ćukovačka ulica
• 
  Stepenište
• 
  Ulica Ž.Zrenjanina
• 
  Ulica Stevana Dukića
• 
  Ćukovaćka kišna kanalizacija
• 
  Ulaz u jedan od mnogobrojnih laguma
• 
  Pogled na Zemun sa Ćukovca
• 
  Pogled na Dunav i Gardoš sa Ćukovca

Vidi još

• Spisak ulica Zemuna
• Muhar
• Trg Branka Radičevića
• Ulica Glavna (Zemun)
• Zemun
• Gardoš
• Eugen Savojski

Literatura

1. Petar St. Marković, Zemun od najstarijih vremena do danas, Štamparija Jove Karamate, Zemun, 1896. god.,
2. Gojko Desnica, Zemun i prvi ustanak (1804-1813), Književni klub „Zemun“, Zemun, 1975.,
3. Željko Škalamera, Staro jezgro Zemuna, tom 5., Zavod za zaštitu spomenika kulture grada, 1966., god.,

Spoljašnje veze

• Kratka istorija zemuna Arhivirano 2012-11-18 na Wayback Machine-u
• Plan Grada-Donji Grad Zemun
• Ćukovac - Zemun Arhivirano 2012-06-24 na Wayback Machine-u
• Upoznajte zemun Arhivirano 2012-10-02 na Wayback Machine-u
• Zemun - Cukovac