Zoran Mušič

Zoran Mušič
Zoran Mušič
ekspresionizam, informel
	Portret Zorana Mušiča
Biografske informacije
Rođenje	selo Bukovica u Goriškoj, Austro-Ugarska, 12. februar 1909.
Smrt	Venecija, Italija, 25. maj 2005.
Opus
Polje	slikarstvo

Zoran Mušič (* selo Bukovica u Goriškoj, Austro-Ugarska 12. februar 1909 - † Venecija, 25. maj 2005.), je slovenački slikar i grafičar, koji je radio i živio u Veneciji i Parizu; đak Zagrebačke likovne Akademije.

Biografija[uredi | uredi kod]

Zoran Mušič (kršten je kao Anton Zoran Musič, u Italiji, Franciji i Španiji je upisivan kao Zoran Music) rođen je obitelji slovenskih učitelja, otac mu je bio upravitelj a majka učiteljica u selu Bukovica, kod Gorice. Kako je taj kraj uskoro postao prva linija fronta za Prvog svjetskog rata porodica je bila prisiljena pobjeći u selo Arnače kod Velenja, gdje je Zoran pohađao osnovnu školu.

Pri kraju rata vratili su se u Gorišku, ali su ubrzo protjerani od talijana, koji su taj kraj anektirali u Kraljevinu Italiju. Porodica se preselila u selo Grebinj u Korušku, ali ni tu se nisu uspjeli skrasiti za dugo, i odavdje su ih protjerali nakon provedenog referenduma u oktobru 1920. Ovaj put porodica se preselila pored Maribora, a Zoran u Maribor gdje je završio srednju školu 1928. Sve te silne selidbe u ranom djetinstvu izgleda da su ostavile dubokog traga na Zoranu, -čitav njegov život bio je stalno lutanje bez domovine.

Između 1930. i 1934. studirao je na Akademiji likovnih umjetnosti u Zagrebu u klasi Ljube Babića, Vladimira Becića i Tomislava Krizmana (grafika).

Nakon diplome 1934. Mušić se iako bez dinara, otisnuo na putovanja i skitanja. Od kraja marta do juna 1935 proveo je u Španjolskoj (Madrid, Toledo) te vjerno kopirao slike El Greca i Goye i pisao svoje utiske za novine u Jugoslaviji. Prije razbuktavanja španjolskog građanskog rata, vraća se u Maribor, ali i od tamo svako ljeto posjeti obalu i slika po Dalmaciji (Korčula njegova ljubav i dragi motiv). U tom periodu izlaže s kolegama u Zagrebu, Osijeku i Beogradu. Seli se u Ljubljanu 1940., tokom tog perioda slika u crkvama (Drežnica, Gradno, Grahovo) i pejzaže rodne Goriške, zajedno sa svojim prijateljem Avgustom Černigojem. U oktobru 1943. seli u Trst, odakle često putuje za Veneciju u kojoj prodaje gvaše i radi ilustracije za venecijanske časopise, zapravo živi na relaciji Trst- Gorica- Venecija.

U oktobru 1944. uhapšen je zbog potpore IS, i poslan u koncentracioni logor - Dachau. Mušiča ni to ne lomi, i tamo crta, napravio je 200 skicoznih crteža života i patnji iz logora, u maju 1945. godine, kad su ga oslobodili Amerikanci. Nakon oslobođenja se u junu 1945 vraća u Ljubljanu. Njemu se međutim život u poslijeratnom siromaštvu novoustanovljene socijalističke Jugoslavije ne sviđa, te se seli već krajem jula 1945. prvo u talijansku Goricu, a ubrzo nakon toga u oktobru 1945. u Veneciju.

Tu upoznaje svoju životnu partnericu, venecijansku slikaricu Idu Cadorin - Barbarigo s kojom se ženi 1949. godine. U Veneciji radi svašta; akvarelne vedute Venecije, slika dalmatinske pejzaže, radi grafičke listove ali i reklamne prospekte. Intenzivno izlaže; Venecija, Trst, Rim.

1950. izlaže na Venecijanskom bijenalu s tadašnjom jugoslavenskom likovnom reprezentacijom; Vanjom Radaušem, Vojinom Bakićom, Kostom Angeli Radovanijem. 1956 dobija i svoj prvi Grand Prix za izložene grafike. Za vreme uspjeha na bijenalima dobija nagradu i u Cortini - Prix de Paris (zajedno s talijanskim slikarom Antonijom Corporom) 1951. U Pariz se seli 1952. i živi jedno vrijeme na relaciji Pariz, Venecija. U Parizu se upoznaje s francuskom lirskom apstrakcijom - informel, koja ga osvaja. Nakon toga ponovno izlaže na Bijenalu 1956. u jugoslavenskom paviljonu s Vojinom Bakićom. Nagradu dobije i na Grafičkom bienalu u Ljubljani (1957). Na Venecijanskom Bijenalu izlaže i 1960. i osvaja UNESCO-vu nagradu. Veliki uspjeh postigao je sa svojom serijom iz 1970e Noi non siamo gli ultimi (Mi nismo posljednji) u kojoj se ponovno vraća na patnje iz logora Dachaua ali ovaj put nastoji to dovesti do univerzalne tragedije.

U mladosti je volio slikati magarce i krajolike, pred kraj života od 1980e venecijanske oronule fasade, bogate bojama i finom teksturom i autoportrete.

Za svoj rad dobio je 1984. najviše francusko odlikovanje za doprinos u kulturi i književosti Ordre des Arts et des Lettres (Commandeur). ^[1]

Mušić je rijetki slikar s prostora bivše Jugoslavije koji je uživao veliki ugled, i bio izuzetno cijenjen u svjetskim relacijama među likovnim kritičarima i kolekcionarima, 1995 priređena mu je velika retrospektivna izložba u pariškom Grand Palaisu (izložbu su otvorili predsjednici François Mitterrand i Milan Kučan).

U povodu stote godišnjice njegova rođenja njegova Venecija mu je priredila u decembru 2009. retrospektivnu izložu u Palači Franchetti, sjedištu Instituta za nauku, književnost i umjetnost (otvorena je bila do 3. marta 2010.).^[2] Slovenija je priredila veliku izložbu Mušiču u čast u Modernoj Galeriji Ljubljana (170 slika i crteža), izložba je bila otvorena do 28. marta 2010. Novu retrospektivu je priredio Museum Leopold u Beću.

Mušić je umro u dubokoj starosti (96. god) u Veneciji 2005. Pokopan je na venecijanskom groblju na otoku San Michele.