Zelena linija (Armijska grupa F)

Zelena linija je nova glavna linija odbrane na koju je Druga oklopna armija dobila naređenje da se povuče 10. oktobra 1944. Linija se protezala od ušća Zrmanje do Durmitora, i dalje na istok. Bila je posednuta metodom utvrđenih tačaka, sa ključnim utvrđenim oblastima Knina i Mostara. S obzirom na odvijanje Beogradske operacije i prodor Crvene armije preko Velike Morave, nemačka Vrhovna komanda je 20. oktobra donela odluku da se glavna linija odbrane, Zelena linija, umesto na Durmitor i dalje na istok, postavi od Gacka na sever, na reku Drinu. Ta linija odbrane, od Velebita do ušća Drine i dalje u Srem, iako na više mesta narušena od snaga NOVJ, važila je kao zapovest za snage Jugoistoka do početka aprila 1945.

S obzirom na napredovanje Crvene armije u Banatu i istočnoj Srbiji, imajući u vidu neuspeh Armijske grupe E iz Grčke da se probije u tu oblast, bilo je neophodno preusmeravanje snaga. Nemačka Vrhovna komanda (nem. Oberkommando der Wehrmacht, OKW) 10. oktobra 1944. odobrila je plan Druge oklopne armije da povuče svoju glavnu odbrambenu liniju sa jadranske obale na planinsku liniju od ušća Zrmanje do Durmitora. Prema planu, to je trebalo omogućiti uštedu trupa i prebacivanje 118. lovačke i 264. pešadijske divizije u Panoniju.

Zbivanja u Mađarskoj, prodor Crvene armije preko Velike Morave 10. oktobra 1944. i neuspeh Armijske grupe E da se probije na sever preko Vranja, naveli su nemačku Vrhovnu komandu da naredi snagama Jugoistoka da postave novu glavnu liniju odbrane, od Dunava, preko Srema, rekom Drinom, na Gacko. Time je stavljeno van snage važenje prethodne, Plave linije (Đerdap - Skoplje - Skadar) i potpuno definisana Zelena linija.

Sa savezničke strane, Zelena linija bila je u odgovornosti snaga NOVJ.

Nemačka Komanda Jugoistoka imala je dva glavna problema u izvršavanju ovog naređenja: s jedne strane, Zelena linija je na više mesta bila narušena nastupanjem delova NOVJ. S druge strane, oko polovine snaga Jugoistoka (Armijska grupa E) nalazila se izvan ove linije, izolovana i sprečena da se na očekivani način uključi u ratni napor na jugu i jugoistoku. Njen 21. armijski korpus bio je blokiran na jugu Crne Gore, 22, 91, prethodnica Šojerlen i druge armijske jedinice između Novog Pazara i Soluna, a Korpus Miler (kasnije 34. AK) na Kraljevačkom mostobranu, štiteći njihovo izvlačenje.

Plan Druga oklopna armija o povlačenju na Zelenu liniju i ostvarivanju rezerve koja bi bila upućena u Panoniju, takođe je ometen. Deveta divizija NOVJ zauzela je Livno 10. oktobra 1944. Na južnom krilu, 369. divizija, koja je trebalo da preuzme zonu 118. lovačke divizije, pretrpela je teške poraze i bila je ozbiljno uzdrmana, pa su od cele divizije početkom oktobra transportovana za Beograd samo dva bataljona 750. puka. Na severnom krilu, Osmi korpus NOVJ svojim pritiskom nije dozvolio odvajanje 264. divizije, tako da je transportovano svega nekoliko četa. Glavnina ove divizije, zajedno sa delovima 373, uništeni su u Kninskoj operaciji početkom decembra 1944. Tako je nastao "150 km širok otvor na frontu Knin - Mostar", koji je zabrinjavao Nemce.

Snage NOVJ držale su Tuzlu (od 17. septembra) i Travnik (od 22. oktobra 1944). Za liniju Drine između Višegrada i ušća, vođene su neprekidne promenljive borbe.

Uprkos tome što je Zelena linija bila na mnogo mesta kompromitovana, nemačka Vrhovna komanda insistirala je na njoj, jer je njena odbrana igala važnu ulogu u planiranoj protivofanzivi u južnoj Mađarskoj sa ciljem ponovnog izbijanja na Dunav (Frilingservahen). Stoga je u januaru 1945. nemačka 22. divizija upućena na Drinu, sa zadatkom da ponovo uspostavi odbranu na njoj. Ovaj pokušaj završen je neuspehom (borbe na Drini februara 1945), a sredinom februara snage NOVJ (JA) zauzele su celu oblast Mostara (Mostarska operacija).

Time je Zelena linija praktično postala irelevantna. početkom aprila, Vrhovna komanda odobrola je evakuaciju Sarajeva, a nedugo zatim, nastao je opšti slom nemačkih snaga.