Yogyakarta

Kosmološka osa Jogjakarte i njene istorijske znamenitosti
Svjetska baština UNESCO-a
	Indonezija
Registriran	2023.
Vrsta	Kulturna
Mjerilo	ii,iii
Ugroženost	no
Referenca	UNESCO

Jogjakarta
id. *Yogyakarta*
Jogjakarta; id. Yogyakarta
	; Malioboro, najpoznatija ulica u Jogjakarti
	; Zastava
Osnovni podaci
Država	Indonezija
Provincija	Jogjakarta
Stanovništvo
Stanovništvo (2010)	388.088
Gustina stanovništva	15.601 st./km²
Geografija
Koordinate	7°48′S 110°20′E / 7.8°S 110.34°E
Površina	32,8 km²
	; Jogjakarta Jogjakarta na karti Indonezije
Ostali podaci
Pozivni broj	0274
Web-stranica	www.jogja.go.id/

Jogjakarta (id. Kota Yogyakarta, Yogya) grad je u istoimenom posebnom regionu na indonežanskom ostrvu Java.

Grad je stecište javanske kulture (batik, ples, gamelan, vajang) i značajan turistički i univerzitetski centar. Tokom rata za nezavisnost Indonezije (1945–1949) Jogjakarta je bila njen glavni grad.

Svjetska baština

U Jogjakarti se nalazi kompleks sastavljen od vladarske palače (Kraton) i niza povezanih znamenitosti, spomenika i prostora duž šest kilometara duge ose jug-sjever poznatih pod nazivom Kosmološka osa Jogjakarte (Keraton). To je sjedište vladajućeg sultana i njegove porodice, kao jedina službeno priznata monarhija unutar Indonezije. Kompleks je centar javanske kulture i sadrži muzej koji prikazuje kraljevske artefakte.

Lokaciju grada i palače odabrao je sultan Mangkubumi 1755. godine kako bi se uskladio sa javanskim kosmološkim vjerovanjima, gdje se glavni grad kraljevstva smatra minijaturom svemira prema hindu-budističkim konceptima fizičkog, metafizičkog i duhovnog univerzuma. Ovi koncepti oblikovani su kroz istoriju Jave od prije 1. vijeka.

Palača i sporedna zgrada stoje uz dvorište prekrivenoo pijeskom sa morske obale obale. Međusobno su odvojene posebno izrađenim i dekorisanim zidom. Iza (ili ispred) kapije u javanskoj arhitekturi obično se nalazi izolacioni zid (Renteng ili Baturono), ponekad sa prepoznatljivim, tradicionalnim ornamentom. Drvene zgrade kompleksa imaju tradicionalni javanski arhitektonski stil, ukrašene motivima flore, faune ili prirode. Vrata palače su od debele tikovine. Strani uticaji (portugalski, holandski i kineski) takođe se vide. Zgrade su joglo gradnje.

Osa sjever-jug duga šest kilometara pozicionirana je tako da povezuje planinu Merapi i Indijski okean, s Kratonom (palatom) u njegovom središtu, i ključnim kulturnim spomenicima koji se nalaze na osi. Osa predstavlja ključna vjerovanja o kosmosu u javanskoj kulturi, uključujući obilježavanje ciklusa života.

Ona simbolizira konačno jedinstvo kreatora (Khalika) i njegovih podanika. Kapija Donopratoro (kapija u kvart Kedaton) predstavlja "dobru osobu koja je velikodušna i zna kako da kontroliše svoju požudu", a dvije Dwarapala statue (Balabuta i Cinkarabala) predstavljaju dobro i zlo. Vjeruje se da artefakti palače imaju moć da odbiju zlo. Svaki element u kompleksu sadrži i nematerijalne aspekte koji se odnose na dijelove ciklusa života (rođenje, brak i smrt), kao i poštovanje predaka, krunisanja, sahrane, islamske dane, i na kraju povezanost makrokosmičkog i ovozemaljskog.

Kosmološka osovina Jogjakarte proglašena je Svjetskom baštinom na zasjedanju komiteta UNESCO-a 2024. god.^[1]^[2]