Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država

Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država
(`en`) *Supreme Court of the United States*
Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država ; (en) Supreme Court of the United States
Sjedište	Washington, D.C.; Sjedinjene Države; 38°53′26″N, 77°00′16″W
Mandat	doživotan
Formiranje	24. 9. 1789. (235 god.)
Web	www.supremecourt.gov

Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država (engleski: Supreme Court of the United States), najviši je sud u SAD-u, nalazi se na čelu sudske vlasti SAD-a i predstavlja jedno od triju najviših tijela vlasti u zemlji.

Jedini je među američkim sudovima koji je ustanovljen u Ustavu SAD, za razliku od nižih sudova, ustanovljenih zakonima. Sud je ustanovljen na temelju članka III američkog ustava 1789. godine. Sjedište suda nalazi se u Washingtonu.

Djeluje kao žalbeni i, vrlo rijetko, prvostepeni sud u nizu sporova vezanih uz federalnu vlast. Mnogo je važnija njegova ovlast da sve akte zakonodavne i izvršne vlasti proglašava protuustavnim i time ih stavlja van snage, zbog čega ima daleko veću važnost nego slične institucije u drugim državama.

Suce Vrhovnog suda imenuje predsjednik SAD, a potvrđuje Senat. Mandat sudaca je doživotan. Iako formalno postoji procedura za opoziv sudaca Vrhovnog suda, niti jedan sudac u istoriji nije smijenjen sa položaja sudca Vrhovnog suda. Sudci Vrhovnog suda uobičajeno se u javnosti dijele na konzervativne, umjerene, liberalne tumače filozofije prava i pravne interpretacije. Svaki od sudaca ima po jedan glas pri donošenju odluka, i dok se mnoge odluke donose jednoglasno, u istaknutim slučajevima dolazi do ideoloških razmimoilaženja među sudcima.

Kolokvijalno, za sud se povremeno koristi skraćenica SCOTUS po analogiji skraćenice POTUS koja se koristi za predsjednika Sjedinjenih Američkih Država.

Istorija suda

Ratifikacijom Ustava Sjedinjenih Američkih Država 1789. godine, člankom III ustava osnovan je i Vrhovni sud. Ovlasti suda definirane su u spomenutom III članku ustava. Vrhovni je sud jedini sud u Sjedinjenim Državama osnovan ustavom dok su drugi sudovi na federalnoj razini osnovani odlukom Kongres Sjedinjenih Država dok su niži osnivani i odlukom nadležnih saveznih država. Prva sjedica SAD-a bila je 2. februara 1790. godine do kada je pet od šest sudaca bilo imenovano. Šesti sudac nije imenovan sve do 12. maja 1790. godine. Kako je sud u ovome periodu imao samo šest sudaca, svaka je odluka istovremeno donošena i većinskim i dvotrećinskim glasanjem. Ipak, Kongres je 1789. godine donio odluku da u tadašnjim okolnostima kvorum od četiri sudca može donositi odluke.

Članovi suda

U oktobru 2016. sud je imao 8 članova nakon što je 13. februara 2016. umro sudac Antonin Scalia na čije upražnjeno mjesto do tada nije imenovan novi sudac.

Ime i prezime	Datum i mjesto rođenja	Imenovao	Rezultat glavovanja u Senatu	Starost pri imenovanju
John Roberts	01955-01-27januar 27, 1955 (age &0000000000000070.00000070) Buffalo, New York	George W. Bush	78–22	50
Anthony Kennedy	01936-07-23juli 23, 1936 (age &0000000000000088.00000088) Sacramento, California	Ronald Reagan	97–0	51
Clarence Thomas	01948-06-23juni 23, 1948 (age &0000000000000076.00000076) Pin Point, Georgia	George H. W. Bush	52–48	43
Ruth Bader Ginsburg	01933-03-15mart 15, 1933 (age &0000000000000092.00000092) Brooklyn, New York	Bill Clinton	96–3	60
Stephen Breyer	01938-08-15august 15, 1938 (age &0000000000000086.00000086) San Francisco, California	Bill Clinton	87–9	55
Samuel Alito	01950-04-01april 1, 1950 (age &0000000000000075.00000075) Trenton, New Jersey	George W. Bush	58–42	55
Sonia Sotomayor	01954-06-25juni 25, 1954 (age &0000000000000070.00000070) The Bronx, New York	Barack Obama	68–31	55
Elena Kagan	01960-04-28april 28, 1960 (age &0000000000000065.00000065) New York, New York	Barack Obama	63–37	50
Upražnjeno mjesto

Demografija suda

U svom današnjem sastavu (oktobar 2016) sud ima 3 ženska i 5 muških sudaca. Jedan od sudaca je afroamerikanac, jedna je hispanoamerikanka dok su ostali nehispano bijelci. 5 sudaca su rimokatolici, a tri su jevreji. Svih osam sudaca studiralo je na nekom od univerziteta Ivy lige. Četiri dolaze iz savezne države New York, dva iz Kalifornije i po jedan iz New Jerseya i Džordžije.

U XIX vijeku svi sudci Vrhovnog suda bili su evropskog, uobičajeno sjevernoevropskog porijekla i gotovo isključivo protestanti. U tom se periodu pažnja posvećivala ujednačenoj regionalnoj zastupljenosti sudaca iz raznih dijelova zemlje, umejsto na vjersku, etničku i rodnu ravnopravnost.

Najveći broj sudaca bili su protestanti, uključujući 39 episkopalaca, 19 prezbiterijanaca, 10 unitarijanaca, 5 metodista i 3 baptista.^[1]^[2] Prvi sudac katolik imenovan je 1836. godine, a prvi jevrej 1916. godine. Od tada je više katolika i jevreja imenovano na položaj sudaca, da bi se u posljednjim godinama trend promijenio i nakon penzionisanja sudca John Paul Stevensa 2010. godine sud je prvi put u istoriji bio bez i jednog protestanta.^[3]

Prvi sudac afroamerikanac bio je Thurgood Marshall 1967. godine, a prva žena Sandra Day O'Connor 1981. godine. Prvi sudac italijanskog porekla bio je konzervativac Antonin Scalia imenovan 1986. godine. Prva hispanoamerikanka u istoriji suda je Sonia Sotomayor imenovana od strane predsjednika Obame 2010. godine.

Plate sudaca

U periodu od 2009. do 2012. plate sudaca suradnika (engleski: associate justices) iznosile su $213,900 dok su plate predsjedavajućih sudaca (engleski: chief justice) iznosile $223,500. Članak III, stavka 1 američkog ustavazabranjuje Kongresu da umanjuje plate sudaca koji su već započeli svoju službu. Kada sudac dosegne određenu starosnu granicu on može, ali nije obavezan, otići u mirovinu. Mirovina se određuje po uobičajenoj proceduri za federalne službenike, ali ne može biti niža od iznosa plate pri umirovljenju. Isto se pravilo o mirovinama odnosi i na druge sudce na federalnim sudovima.

Svjetonazor

Iako su sudci nominirani od strane predsjednika na vlasti, oni ne predstavljaju njegovu stranku niti od stranaka primaju podršku pri kandidaturi i u radu. Sudci se bez obzira na to neformalno dijele na konzervativce, umjerenjake i liberale. Kandidature za položaj sudaca podržane su od strane političara kao pojedinaca.

Povezano

Izvori

↑ „Religion of the Supreme Court”. adherents.com. January 31, 2006. Arhivirano iz originala na datum 2019-08-09. Pristupljeno July 9, 2010.
↑ Segal, Jeffrey A.; Spaeth, Harold J. (2002). The Supreme Court and the Attitudinal Model Revisited. Cambridge Univ. Press.. str. 183. ISBN 0-521-78971-0.
↑ Gibson, David (May 10, 2010). „No Protestants: A New Order in the Supreme Court”. Politics Daily. Arhivirano iz originala na datum May 13, 2010. Pristupljeno July 8, 2010.

Vanjske veze

Supreme Court of the United States

Nedovršeni članak Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država je u začetku. Možete pomoći Wikipediji tako da ga proširite.

[1] „Religion of the Supreme Court”. adherents.com. January 31, 2006. Arhivirano iz originala na datum 2019-08-09. Pristupljeno July 9, 2010.

[2] Segal, Jeffrey A.; Spaeth, Harold J. (2002). The Supreme Court and the Attitudinal Model Revisited. Cambridge Univ. Press.. str. 183. ISBN 0-521-78971-0.

[Gibson-3] Gibson, David (May 10, 2010). „No Protestants: A New Order in the Supreme Court”. Politics Daily. Arhivirano iz originala na datum May 13, 2010. Pristupljeno July 8, 2010.

[1]

[2]

[3]