Ustav SAP Kosova (1974)

Ustav SAP Kosova iz 1974 godine usvojen je 28. februara 1974. od strane Skupštine Kosova i Skupštine Jugoslavije. Navedeni ustav je imao za cilj da se sve etničke grupe Kosova ujedine pod narodnom socijalističkom revolucijom i komunističkom partijom na njenom čelu, protiv klasnog rata i dalje klasne nejednakosti. Ovo je prvi ustav Kosova koji je integrisan u ustav SFR Jugoslavije od 28. februara 1974.

Istorija

U aprilu 1973. godine izrađen je nacrt novog Ustava SFRJ, kao i nacrt republičkih i pokrajinskih ustava. Javne rasprave o njima trajale su više od pola godine, odnosno do 21. februara 1974. godine, kada je Savezna skupština SFRJ usvojila novi Ustav SFRJ. Predsjednik Skupštine Kosova je Ustav SAP Kosova potpisao 28. februara 1974. čime je istog dana i usvojen.

Donošenjem Ustava SFRJ nastavljen je proces unapređenja položaja ustava Kosova u okviru jugoslovenske federacije. Kosovo je odredbama ovog Ustava definisano kao autonomna teritorijalna politička jedinica i kao konstitutivni element federacije. Ustavni položaj Kosova prema Ustavu SFRJ iz 1974. godine u mnogim sferama bio je sličan položaju republika, čak je i po ovom ustavu Kosovo bilo nezavisna federalna jedinica i konstitutivni element, što znači da mu je dato pravo na novo statusno samoopredeljenje, nakon raspada SFRJ.

Prema Ustavu SFR Jugoslavije iz 1974. godine, Kosovo je imalo Ustav, Zakonodavnu Skupštinu, Predsedništvo kao nosioca suvereniteta, Vladu, sve nivoe sudova, uključujući Vrhovni sud i Ustavni sud, zatim je imalo finansijsku nezavisnost, itd. Isto tako, prema ovom Ustavu, Kosovo je imalo svoje teritorijalne granice, koje su imale kvalitet državnih granica. O njihovoj promeni mogli su da odlučuju samo ljudi Kosova i legitimni organi Kosova.

Bez obzira na mane i nedostatke Ustava SFR Jugoslavije iz 1974. godine, on predstavlja veoma važan momenat, jer je SAP Kosovu stvorio nove prostore za daljnju evoluciju njenog statusa. Ustavom iz 1974. Kosovo napušta "kandže" Srbije, kao sastavni deo Jugoslavije. Ustav o kome je reč bio je prilično napredan za razliku od drugih prethodnih ustava (1946, 1963).

Važnost

Pet tačaka u nastavku objašnjava glavne razloge važnosti i postojanja Ustava Kosova iz 1974. godine:

• Od 1944. godine pa nadalje, učešće Kosova u federalnoj Jugoslaviji bilo je uglavnom kao i druge federalne jedinice.
• Od 1944. godine, a posebno prema Ustavu SFRJ iz 1974. godine, Kosovo je imalo značajan stepen autonomije. U svim oblastima, socijalna, ekonomska i nacionalna politike.
• Prema Ustavu iz 1974. godine, šest republika zajedno sa Vojvodinom i Kosovom imalo je sličan ustavni položaj, glavna razlika je bila u tome što su republike (Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Makedonija, Slovenija, Srbija i Crna Gora) imale pravo na otcjepljenje, dok su Kosovo i Vojvodina nisu.
• Kosovo je imalo istu zaštitu koju su imale republike u sporovima između Srbije i Kosova, uključujući i Savezni ustavni sud. Ovo je uklonjeno 1989–1990 god. i nije moglo biti vraćeno nakon raspada SFRJ.
• Stav Kosova prema Ustavu iz 1974. godine poništile su savezne vlasti Srbije 1989–1990.

Povezano

• Ustav Kosova
• Socijalistička Autonomna Pokrajina Kosovo

Eksterni linkovi

• Ustav SAP Kosova - 1974