Deset umjerenih godina

Deset umjerenih godina ili Umjerena dekada (španski: Década moderada) je izraz kojim se u historiji Španije označava period od 1843. do 1854. godine kada su tom zemljom upravljale konzervativne vlade iz Umjerene stranke.

Umjerenu stranku na čelu sa generalom Ramonom Marijom Narvaezom su činili nekadašnji liberali koji su zajedno sa Naprednom strankom bili saveznici u borbi protiv reakcionarnih karlista. Umjerenjaci su se sa naprednjacima počeli razilaziti po pitanju radikalnosti liberalnih reformi, ali i spremnosti na kompromis sa karlistima poraženim u krvavom i iscrpljujućem Prvom karlističkom ratu. Narvaezovi pristaše su 1843. uspjele nadvladati naprednjake i uspostavili režim koji će vladati sljedećih deset godina.

Glavna značajka unutrašnje politike Umjerene stranke u tom periodu je bilo inzistiranje na političkoj stabilnosti, odnosno uvođenju i očuvanju reda i zakona, što se odrazilo na raspuštanje milicija, čvrstu centralizaciju te novi Ustav Španije 1845. godine, koji je značajno ograničio ljudska i građanska prava. Umjerena stranka je uvela restriktivan izborni zakon temeljen na imovinskom cenzusu, koji je u praksi doveo da izborno pravo uživa samo 1 % stanovništva. Na ekonomskom planu se nastojalo provesti postepenu industrijalizaciju i modernizaciju zemlje, te su se počele graditi željezničke pruge i osnivati moderne banke. Režim je također želio popraviti javne financije, ali se odustalo u neposrednog poreza na prihod, i umjesto toga su se uveli posredni porezi na promet robe, koji su najteže pogodili najsiromašnje slojeve. Tako se akumuliralo nezadovoljstvo koje će 1854. eskalirati uslijed poskupljenja živežnih namirnica izazvanih prekidom isporuke žita iz carske Rusije uslije Krimskog rata. Vojnička pobuna na čelu sa Leopoldom O'Donnellom je na vlast dovela naprednjačkog vođu Espartera kojim je okončan umjerenjački režim i uspostvaljen liberalni režim zvan Dvije naprednjačke godine.

Literatura

• José Luis Comellas García-Llera, Los moderados en el poder, 1844-1854, Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1970. ISBN 84-00-01958-X.
• Carlos Seco Serrano, "La década moderada", in La ingeniería del agua en España en el siglo XIX : ciclo de conferencias, Fundación Canal de Isabel II, 2002, p. 19-38.