Tamoksifen
| |||
| |||
| (IUPAC) ime | |||
|---|---|---|---|
| (Z)-2-[4-(1,2-diphenylbut-1-enyl)phenoxy]-N,N-dimethyl-ethanamine | |||
| Klinički podaci | |||
| Identifikatori | |||
| CAS broj | 10540-29-1 | ||
| ATC kod | L02BA01 | ||
| PubChem[1][2] | 2733526 | ||
| DrugBank | APRD00123 | ||
| ChemSpider[3] | 2015313 | ||
| UNII | 094ZI81Y45 
| ||
| KEGG[4] | D08559
| ||
| ChEMBL[5] | CHEMBL83
| ||
| Hemijski podaci | |||
| Formula | C26H29NO | ||
| Mol. masa | 371.515 g/mol 563.638 g/mol (citratna so) | ||
| SMILES | eMolekuli & PubHem | ||
| |||
| Farmakokinetički podaci | |||
| Metabolizam | Hepatički (CYP3A4, 2C9 i 2D6) | ||
| Poluvreme eliminacije | 5–7 dana | ||
| Izlučivanje | Fekalno | ||
| Farmakoinformacioni podaci | |||
| Trudnoća | ? | ||
| Pravni status | POM (UK) ℞-only (SAD) | ||
| Način primene | Oralno | ||
Tamoksifen je antagonist estrogenskog receptora u tkivu dojki putem njegovog aktivnog metabolita, hidroksitamoksifena. U drugim tkivima kao što je endometrijum, on dejstvuje kao agonist, iz kog razloga se tamoksifen može karakterisati kao mešoviti agonist/antagonist. On se koristi kao standardna endokrina (antiestrogenska) terapija za hormonski receptor-pozitivni rani rak dojke kod pre-menopoznih žena, kao alternativa inhibitorima aromatoze.[6]
Nekim ćelijama raka dojke ze neophodan estrogen za rast. Estrogen se vezuje za i aktivira estrogenski receptor tih ćelija. Tamoksifen se metabolizuje u jedinjenja koja se takođe vezuju za estrogenski receptor, ali ga ne aktiviraju. Zbog tog kompetitivnog antagonizma, tamoksifen deluje kao slomljeni ključ u bravi koji sprečava ulaz drugih ključeva, i time se sprečava vezivanje estrogena za receptor. Na taj način se blokira rast raka dojke.
Tamoksifen je otkriven u kompaniji ICI Farmaceutikal[7] (sada AstraZeneca) i prodaje se pod imenima Nolvadex, Istubal, i Valodex. Međutim, ovaj lek je i pre isteka patenta bio, i još uvek jeste, široko poznat po svom generičkom imenu „tamoksifen“.
Lečenje raka dojke[uredi | uredi kod]
Tamoksifen se koristi za lečenje ranog i razvijenog ER+ (estrogenski receptor pozitivnog) raka dojke kod pre- i post-menopoznih žena.[8] Pored toga, on se često koristi u hormonskom lečenju raka dojke muškaraca.[9] On je takođe odobren od strane FDA za prevenciju raka dojke kod žena sa rizikom razvijanja bolesti.[10] On je još bio odobren za redukciju kontralateralnog (nasuprot dojke) karcinoma.
Komparativne studije[uredi | uredi kod]
Velika STAR klinička studija iz 2006 je došla do zaključka da je raloksifen jednako efektivan u umanjenju učestalosti raka dojke, ali da je nakon u proseku 4-godine praćenja bilo 36% manje raka materice i 29% manje ugrušavanja krvi kod žena koje su uzimale raloksifen nego kod žena na tamoksifenu, mada ove razlike nisu statistički značajne.[11][12][13]
Literatura[uredi | uredi kod]
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ Joanne Wixon, Douglas Kell (2000). „Website Review: The Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes — KEGG”. Yeast 17 (1): 48–55. DOI:10.1002/(SICI)1097-0061(200004)17:1<48::AID-YEA2>3.0.CO;2-H.
- ↑ Gaulton A, Bellis LJ, Bento AP, Chambers J, Davies M, Hersey A, Light Y, McGlinchey S, Michalovich D, Al-Lazikani B, Overington JP. (2012). „ChEMBL: a large-scale bioactivity database for drug discovery”. Nucleic Acids Res 40 (Database issue): D1100-7. DOI:10.1093/nar/gkr777. PMID 21948594.
- ↑ Letrozole Therapy Alone or in Sequence with Tamoxifen in Women with Breast Cancer, The BIG 1-98 Collaborative Group, N Engl J Med, 361:766 Aug. 20, 2009
- ↑ Jordan VC (2006). „Tamoxifen (ICI46,474) as a targeted therapy to treat and prevent breast cancer”. Br J Pharmacol 147 (Suppl 1): S269–76. DOI:10.1038/sj.bjp.0706399. PMC 1760730. PMID 16402113.
- ↑ Jordan VC (1993). „Fourteenth Gaddum Memorial Lecture. A current view of tamoxifen for the treatment and prevention of breast cancer”. Br J Pharmacol 110 (2): 507–17. PMC 2175926. PMID 8242225.
- ↑ „Breast cancer in men”. CancerHelp UK. Cancer Research UK. 28. 09. 2007.. Pristupljeno 22. 03. 2009.
- ↑ Center for Drug Evaluation and Research (03/08/2005). „Tamoxifen Information: reducing the incidence of breast cancer in women at high risk”. U.S. Food and Drug Administration. Arhivirano iz originala na datum 2007-06-19. Pristupljeno 3. 07. 2007.
- ↑ National Cancer Institute (2006-04-26). „Study of Tamoxifen and Raloxifene (STAR) Trial”. U.S. National Institutes of Health. Arhivirano iz originala na datum 2007-07-04. Pristupljeno 3. 07. 2007.
- ↑ University of Pittsburgh. „STAR Study of Tamoxifen and Raloxifen”. Arhivirano iz originala na datum 2007-06-11. Pristupljeno 3. 07. 2007.
- ↑ Susan Love (22. 04. 2006.). „Study Finds New Use for Raloxifene: Reducing Breast Cancer in High-Risk Postmenopausal Women”. Arhivirano iz originala na datum 2009-08-02. Pristupljeno 19. 03. 2009.