Tadrart Akakus
| Tadrart Akakus | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
 Libija | |
| Registriran: | 2015. (9. zasjedanje) |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | iii |
| Ugroženost: | yes |
| Referenca: | UNESCO |
Tadrart Akakus (arapski: تدرارت أكاكوس, Tadrārt Akākūs što prevedeno sa tahagartskog znači Planina Akakus) je ime planinskog masiva na jugozapadu Libije u Okrugu Gat u pustinjskom Fezanu pored alžirske granice.
Masiv je poznat po brojnim pećinskim crtežima koji su 1985. pod istim imenom uvršteni na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Africi.[1]
Karakteristike[uredi | uredi kod]
Tadrart Akakus se nalazi nedaleko od alžirskog lokaliteta Tassili n'Ajjer koji se također nalazi na UNESCO-voj Listi. Po pećinama tog stjenovitog pmasiva pronađeno je hiljadu petroglifa u vrlo različitim stilovima, koji datiraju od gornjeg paleolita (12 000) do 100 naše ere. Oni dokumentiraju značajne promjene u flori i fauni, ali i različite načine života stanovnika koji su živjeli jedna za drugim na tom saharskom kraju.[2]
Najstarije slikarije spadaju u period Divlje faune (10. milenijum pne.|10 000. pne.]]-6000. pne.) to su velike ilustracije životinja poput žirafa, slonova, vodenjkonja i nosoroga. U to vrijeme taj kraj bio mnogo vlažniji i zeleniji nego što je danas.[1]
Nakon tog slijedio je Period okrugle glave (8000. pne.-6000. pne.). Taj period preklapa se sa prethodnimn na tim slikarijama pojavuljuju se čudne ljudske figure koje izgledaju kao da plutaju. Po nekim analitičarima te slikarije bliske su šamanizmnu, u to vrijeme ljudi još uvjek žive kao lovci.[1]
Nakon tog uslijedio je Pastoralni period (5500. pne.-2000. pne.), u to vrijeme se počinje prikazivati sjedilački i organiziraniji način života. U tom periodu pojavljuju se domaće životinje, a ljudske figure prikazaju se sa kopljima kako izvode neke ceremonije.[1]
Nakon tog perioda klima je postajala sve sušnija, pa je putovanje na veće udaljenosti postala prijeka potreba da se osigura egzistencija, pa je to je dovelo do Perioda konja (1000. pne.-1. godina Nove ere). Na tim petroglifima pored konja, pojavljuju se i zaprežna kola koja vuku konji. Ljudi su prikazani obučeni u složeniju odjeću i opremljeni boljim oružjem. Najnovije period zove se - Period deva a traje od 200. do danas, tako se zove zbog tih životinja koje su vrlo korisne u suhoj pustinjskoj klimi..[1]
U aprilu 2009. - vandali su sprejevima crne i srebrne boje oštetili 10 lokacija u Tadrart Acacusu, a još veći vandalizam dogodio se 2014. kad su vandali ne samo sprejem već i uklesavanjem inicijala ponovo oštetili te lokalitete. Zbog tog je UNESCO 2011. upozorio libijske vlasti i zatražio uklanjanje štete, a nakon tog je 2016. stavio na listu mjesta ugrožene baštine.[1]
Tokom vremenskog perioda od 14 milenija klima regije drastično se promijenila. Svaka promjena mijenjala je krajolik i tjerala njegove stanovnike da se prilagode. Prirodne sile koje su formirale taj kraj vidljive su u planinama.
Društvene promjene koje su uslijedile vidljive su na crtežima po stijenama. Priroda i ljudi stvorili su zadivljujuće mjesto u kojem se njihova historija može čitati poput knjige.[3]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Rock-Art Sites of Tadrart Acacus, Libya” (engleski). Archaeology at Michigan State University. Arhivirano iz originala na datum 2019-12-29. Pristupljeno 28.12. 2019.
- ↑ „Rock-Art Sites of Tadrart Acacus” (engleski). UNESCO. Pristupljeno 28.12. 2019.
- ↑ „Acacus Mountains” (engleski). Atlas Obscura. Pristupljeno 28.12. 2019.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Rock-Art Sites of Tadrart Acacus, Libya (na portalu Archaeology at Michigan State University) Arhivirano 2019-12-29 na Wayback Machine-u (en)
| Rimski arheološki lokalitet Kirena • Stari grad Gadames • Rimski arheološki lokalitet Leptis Magna • Rimski arheološki lokalitet Sabrata • Prahistorijske slike na stijenama Tadrart Akakusa |  | |
