Surinam (engleska kolonija)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Engleska kolonija Surinam (engleski: Colony of Surinam ili Willoughbyland) bila je od 1650. do 1667 kolonija Kraljevine Engleske u južnoameričkom Surinamu.
Historija[uredi | uredi kod]
Prvi Evropljani koji su stigli do tadašnje Divlje obale (današnji Surinam), bili su avanturisti koji su tražili mitski El Dorado.[1]
Prvi pokušaj engleskih kolonista da osnuju naselje na Rijeci Surinam zbio se između 1630-ih-1640-ih. Tad je kapetan Marshall poveo grupu od šesdesetak kolonista sa Barbadosa koji su pokušali uzgajati tada vrlo traženi duhan. Naselje je napušteno oko 1645. zbog sukoba sa Indijancima i loše prodaje.[1]
Drugi uspješni pokušaj izvršio je 1652. dotadašnji guverner Barbadosa -Francis Willoughby, koji je sa sobom poveo oko 300 kolonista da sade u to vrijeme vrlo cijenjenu šećernu trsku.[1]
Willoughby je bio umjereni rojalist kom se nije dopala pojačana kontrola Cromwellovog Commonwealtha nad karipskim kolonijama i zabrana trgovanja sa Nizozemskom Republikom, zbog tog se dosjetio da bi kolonija u Surinamu mogla izbjeći ta ograničenja.[1]
Francis Willoughby se vratio se u Englesku da pokuša vratiti oduzeta imanja na Barbadosu i pronađe nove koloniste, ponudivši im za ono vrijeme vrlo dobre uvjete.[1] Zbog tog je njegova mala kolonija stalno rasla - protežući se sve dalje uz rijeku Surinam, tako da su se do 1656. plantaže protezale 60 milja uzvodno. Rastu kolonije doprinio je i nenadani priljev doseljenika koji su protjerani iz Portugalskog Brazila među kojima je bilo dosta Židova i Nizozemaca.[1]
Francis Willoughby se zadržao u Londonu, jer se tad rasplamsala parlamentarna debata o njegovom vlasništvu nad tom kolonijom U njegovom odsustvu su kolonisti u Surinamu formirali vlastiti sistem vlasti, osnovavši skupštinu od 21 člana, koja je birala guvernera i izvršno vijće od šest članova, ali je biračko pravo bilo ograničeno imovinskim censusom praktički samo na plantažere.[1]
Visoke cijene šećera i restauracija monarhije sa kraljem sa Charlesom II, naizgled je izgledala sjajno za budućnost kolonije. U stvarnosti je dovela do nevolja, jer se kralj kao akcionar Royal African Company koja se bavila trgovinom robova iz Zapadne Afrike, sve više sukobljavao sa Nizozemcima koji su dotad vodili glavnu riječ u tom poslu. To je nakraju dovelo do Drugog englesko-nizozemskog rata za kojeg je nizozemska flota zauzela je tu koloniju u februaru 1667.[1]
Kolonija koja dotad i nije imala puno afričkih robova, odjednom je postala sjajno tržište za kraljevu kompaniju. Njihov velik broj doveo je do pobuna i revolta, na što su plantažeri odgovorili surovim kaznama bičevanjem i vješanjem. Sve je to opisala Aphra Behn u svom romanu Oroonoko, ili Kraljevski rob.[1]
Izvori[uredi | uredi kod]
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Brief History (en)