Stevns Klint

Stevens Klint
Stevens Klint
Svjetska baština – UNESCO
	Danska
Registriran:	2014.
Vrsta:	Prirodno dobro
Mjerilo:	viii
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

Stevns Klint je obalna litica 6 km od grada Store Heddingea, južno od Kopenhagena, Danska. Poznata je po činjenici da od svih mjesta na svijetu najjasnije prikazuje granicu između geoloških era mezozoika i kenozoika, tačnije između njihovih perioda krede i paleogena (K-PG). Na lokalitetu je vidljiv izuzetan fosilni zapis, koji pokazuje potpuni niz faune i mikrofaune koji ucrtava oporavak nakon masovnog izumiranja. ^[1]

Geološka istorija[uredi | uredi kod]

Lokalitet pruža dokaze o udaru asteroida koji se dogodio na kraju perioda krede, prije oko 66 miliona godina, na meksičkom poluostrvu Jukatanu, kod današnjeg sela Chixulub gdje se nalazi krater. Po nazivu sela, krater i asteroid su nazvani Chixulub. Procjenjuje se da krater ima 180 kilometara u prečniku i 20 kilometara u dubinu. To je druga najveća potvrđena udarna struktura na Zemlji, i jedina čiji je vršni prsten netaknut i direktno dostupan za naučna istraživanja.

Krater su otkrili Antonio Camargo i Glen Penfield, geofizičari koji su tražili naftu na poluostrvu Jukatanu tokom kasnih 1970-ih. Kroz kontakt sa Alanom R. Hildebrandom 1990. godine, Penfield je dobio uzorke koji su ukazivali da se radi o osobini udarca. Dokazi o porijeklu kratera uključuju šokirani kvarc, anomaliju gravitacije i tektite u okolnim područjima, na osnovu čega je geolog Alvarez postavio tezu o izumiranju dinosaura.

Datum udara poklapa se sa granicom krede-paleogena (obično poznata kao granica K–Pg ili K–T). U maju 2010. grupa od 41 naučnika, je nakon 20 godina rada, objavila u časopisu Science Journalu, da je objašnjenje za masovno izumiranje 50% biljnih i životinjskih vrsta na Zemlji, među njima i dinosaura, katastrofa nastala nakon udara golemog asteroida Chicxulub.

Svjetska baština[uredi | uredi kod]

Stevens Klint, zbog svojih izuzetnih fosilnih zapisa, je 2012. godine upisan na UNESCO-ov popis mjesta svjetske baštine.^[2] Litica je duga 14,5 km, nepravilne obalne topografije. Postoji prekid duž litice, na kojem se nalazi aktivni kamenolom, zbog čega je lokacija serijsko vlasništvo. Litice su izložene prirodnim procesima erozije mora, a na plažama su erodirani i srušeni blokovi. Dio litice prema kopnu nije ugroženo.^[3]

Dio baštine su i dva napuštena kamenoloma i tuneli koji su se koristili u vojne svrhe, što baštinu čini raznovrsnijom. Stevns Klint je veoma značajan u smislu svog prošlog, sadašnjeg i budućeg doprinosa nauci i čini ove vrijednosti dostupnim široj globalnoj zajednici u cjelini.