Srbi u Sarajevu

Srba u Sarajevu, po popisu iz 1991. godine, je bilo 157.526 (~30% stanovništva) u deset gradskih i prigradskih sarajevskih opština, među ostalim Istočno Sarajevo, Pale, Istočna Ilidža, Istočni Stari Grad, Trnovo. Danas, posle rata u Bosni i Hercegovini, većina se odselila, ili u inostranstvo, ili prebivaju u gradu Istočnom Sarajevu (Republika Srpska).

Prema procenama, u sarajevskim gradskim opštinama Centar, Stari Grad, Novo Sarajevo i Novi Grad živi oko dvadesetak hiljada Srba. Treba napomenuti da delovi opština Stari Grad, Novo Sarajevo i Novi Grad pripadaju danasnjem gradu Istočno Sarajevo.

Opsada Sarajeva

Na početku rata, neki Srbi su ostali u Sarajevu, dok su neki prešli u okolna naselja pod kontrolom Vojske Republike Srpske. Tokom rata je veliki broj sarajevskih Srba koji su se borili u redovima Armije BiH bilo prijavljeno ili raspoređeno u 102. motorizovanoj brigadi, koja je u narodu iz zafrkancije prozvana – „Sto druga slavna pravoslavna.“

Mnogi Srbi su tokom opsade Sarajeva stradali od granata ispaljenih sa položaja Vojske Republike Srpske. Preko 11.000 stanovnika Sarajeva poginulo, a nacionalna struktura poginulih je približno proporcionalna sastavu stanovništva u toku rata u opkoljenom Sarajevu. Predsjednik Srpskog građanskog vijeća Mirko Pejanović procenjuje da su "među 12.000 stradalih Sarajlija, koliko je zabeleženo u minulom ratu, najmanje jedna četvrtina bili pripadnici srpskog naroda ili onih koji su imali etničko srpsko poreklo". Takođe, neki su ubijeni od strane jedinica Armije BiH u gradu, a protiv nekih od zločinaca su još tokom opsade preduzete zakonske mere. Predsednik Republike Srpske Milorad Dodik tvrdi da je "početak rata u Sarajevu 6. aprila 1992. godine bio početak progona Srba i najvećeg etničkog čišćenja iz jednog grada u Evropi od Drugog svjetskog rata". Jovan Divjak se suprotstavio propagandi u manipuliranju srpskim žrtvama u Sarajevu, odbivši navode o masovnom stradanju Srba, ističući da su Srbi u Sarajevu pretežno stradali od srpskih granata, a da nad Srbima nije vršen planski ili sistematski zločin.

Veliki broj sarajevskih Srba se iselio tokom opsade Sarajeva 1992-96, a najviše ih je otišlo nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma, krajem 1995. godine, kada su sarajevska naselja naseljena Srbima: Grbavica, Nedžarići, Ilidža, dio Dobrinje, Rajlovac, Vogošća, Nahorevo… pripala Federaciji BiH. Radovan Karadžić i Momčilo Krajišnik su tada sarajevskim Srbima naložili da ne ostaju u “Alijinoj državi”, dajući im instrukcije:

Napuštajte i prelazite u Republiku Srpsku. Ako je moja kuća u Zabrđu pripala Federaciji, šta ćete vi tu?

– Momčilo Krajišnik

Pravoslavne crkve

Saborna crkva u Sarajevu

Dve najznačajnije srpske pravoslavne crkve u gradu su Stara pravoslavna crkva (crkva Svetih arhangela Mihaila i Gavrila) iz 16. veka, i Saborna crkva iz 1860-ih.

Znamenite ličnosti

• Sima Milutinović
• Emir Kusturica
• Duško Trifunović
• Nenad Janković (alias Nele Karajlić)
• Zdravko Čolić
• Goran Bregović
• Vladimir Perić "Valter"
• Slobodan Princip Seljo
• Gligorije Jeftanović
• Dragan Đokanović
• Boris Tadić
• Vojislav Šešelj
• Nenad Kecmanović
• Dragan Kalinić
• Ognjen Tadić
• Jovan Divjak

Galerija Srba iz Sarajeva

• 
  Zdravko Čolić
• 
  Goran Bregović
• 
  Jovan Divjak

Povezano

• Despića kuća
• Srbi u Bosni i Hercegovini

Spoljašnje veze

• Manjina prvog reda Arhivirano 2013-05-22 na Wayback Machine-u (sh)
• Radio-televizija Republike Srpske: Mandić: Izetbegović, Komšić i Behmen nisu predstavnici Srba u Sarajevu, 7. 4. 2012. (sh)
• Radio-televizija Republike Srpske: 6. april 1992. - početak progona Srba u Sarajevu, 6. 4. 2012. (sh)