Spomenik na Makljenu

Spomenik na Makljenu (2024)

Spomenik na Makljenu je izgrađen 1978. godine, opština Prozor (BiH) Posvećen je Bici za ranjenike koja se dogodila 1943. godine. Predstavlja vrhunsko skulptorsko djelo u regionalnom ali i internacionalnom kontekstu. Monumentalna skulptura, djelo bosanskohercegovačkog umjetnika Boška Kućanskog stvoreno je da svjedoči važan trenutak antifašističke narodnooslobodilačke borbe. Proglašen je za nacionalni spomenik BiH.

Lokacija

Graditeljska cjelina se nalazi uz cestu Prozor - Gornji Vakuf, na vrhu planine Makljen (1123 m/m). Od grada Prozora je udaljen 6,5 km vazdušne linije. Spomeniku se pristupa sa sjeverozapada, kamenim stazama i stepenicama.

Historijski podaci

Danas, više od dvadeset godina od raspada Jugoslavije, na Makljenu su ostale samo betonske konstrukcije od spomenika, tragovi izletišta, zarasle staze, gdje su se svakog 4.jula okupljali narodi Jugoslavije i veselili uz pjesmu. Danas je taj planinski prevoj koji se nalazi između Gornjeg Vakufa i Prozora zaboravljen. Spomenik miniran je 2000 godine i za taj čin niko nije odgovarao.

Opis spomenika

Spomenik pod imenom Pesnica zamišljen je kao nezadrživa snaga poleta partizanskih brigada koje su se trebale probiti kroz obruč i preći u oslobođenu teritoriju, preko Neretve.

Skulptura spomeničkog kompleksa na Makljenu je amorfna sintetička forma - vještački kamen bijele boje dimenzija 12,40 x 16 x 11,20 m. U pogledu dinamike i izvora oblikovanja, skulpture Boška Kućanskog baštine tradiciju vorticizama. Sasatavljena je od više formi koje tvore jedinstven, pokrenut i energiziran, skulptorski organizam.

Konstruktivni sistem spomenika osmišljen je tako da glavni nosivi sistem predstavljaju unutarnji armirnobetonski okviri (skelet od stubova i greda sa međuspratnom armiranobetonskom pločom). U sredini objekta postavljena su dva ukrštena betonska platna za prijem horizontalnih sila uslijed vjetra i seizmičkih uticaja. Na armaturnobetonske okvire vezuje se plašt objekta koji se sastoji od dva sloja - unutrašnji, armiranobetonski sloj minimalne debljine 12 cm i vanjski, bez armature debljine 8 cm. Armatura je u vanjskom sloju plašta izbjegnuta jer je na njemu naknadnim zahvatima postignuta sekundarna plastika. Prije razaranja unutrašnjost spomenika je bila razdijeljena u dva nivoa sa ulazom na zapadnoj strani.

Vanjske veze

• Sjećanje na Makljen
• Spomenik preživio rat, ali ne i mir Arhivirano 2014-04-17 na Wayback Machine-u