Savezničko bombardovanje Wehrmachta u Jugoslaviji
Savezničko bombardovanje Vermahta u Jugoslaviji je operacija vazdušnih udara savezničke avijacije po položajima Vermahta u okupiranoj Jugoslaviji tokom 1943. i posebno tokom 1944. godine.
Bombarderi su izbacivali tovar sa velikih visina i gađanje je bilo krajnje neprecizno. Pored gubitaka nanetih nemačkim snagama i njihovim komunikacijama, bombardovanje je izazvalo i teške civilne žrtve među stanovništvom bombardovanih gradova, uključujući Beograd, Podgoricu, Zadar, Zagreb, Sarajevo, Leskovac, Split, Kraljevo, Slavonski Brod i druge gradove.
Još 1942. godine, četnički vođa general Draža Mihailović je tražio bombardovanje nemačkih položaja u Srbiji i Beogradu, ali tada još nije bilo uslova za takva saveznička dejstva.[1] 27. 5. 1943. i Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito je tražio da se pošalju saveznički oficiri za vezu i da se bombarduju neprijateljske koncentracije u gradovima Crne Gore.[2]
Saveznici su tokom 1944. godine pokrenuli veliku kampanju strateškog bombardovanja ciljeva Vermahta po Evropi za koju su dodeljene znatne vazduhoplovne snage, i koja je obuhvatala i teritoriju Jugoslavije. Tokom 1944. saradnja NOVJ i zapadnih saveznika je uznapredovala. Osim snabdevanja oružjem i ratnim materijalom, te evakuacije i zbrinjavanja ranjenika, sve više se nametala potreba i za raznim vidovima borbenog sadejstva partizanske vojske i savezničkog vazduhoplovstva.
Oktobra 1943. Podgoricu je bombardovalo 30 savezničkih aviona. Poginulo je oko 100 građana i 150-200 nemačkih vojnika, a na aerodromu je zapaljeno 6 nemačkih aviona.[3] 18. oktobra 1943. vlada SAD je predala izbegličkoj vladi Kraljevine Jugoslavije četiri bombardera "Liberatora", zbog čega su Vrhovni štab NOVJ i AVNOJ objavili protestnu notu.[4] 3. 11. 1943. britanski avioni su ponovo bombardovali Podgoricu. Uništeno je 10 nemačkih aviona na aerodromu, a u gradu je poginulo i ranjeno 150 građana.[5]
16. 11. 1943. Vrhovni štab NOVJ je tražio sadejstvo savezničke flote i vazduhoplovstva u borbi protiv neprijateljskih snaga u Hrvatskom primorju i na Kvarnerskim ostrvima. 27. 11. 1943. Šibenik je bombardovala saveznička avijacija i oštetila više zgrada, među kojima i bolnicu.[6] 28. 11. 1943. Saveznička avijacija je bombardovala Zadar i Dubrovnik, kod Zadra potopila parobrod "Sebeniko" i 2 motorna čamca, a u Dubrovniku potopila 2 motorna jedrenjaka i oštetila parobrod "Cavtat". Nemačke jedinice su imale 2 mrtva i 17 ranjenih, a građanstvo 15 mrtvih i 53 ranjena.[7]
Savezničke vazdušne snage su tokom 1944. godine više puta bombardovale nemačka uporišta u Beogradu. Infrastruktura u Beogradu je sukcesivno bombardovana u aprilu, maju, junu, julu i poslednji put u septembru 1944. godine.[8][9][10]
|
- ↑ https://www.znaci.org/00001/4_14_1_105.htm Dražin telegram jugoslovenskoj vladi u Londonu, 9. maja 1942. "Potrebno hitno bombardovati vojne ciljeve ovamo. U prvom redu Savski most kod Beograda, Borski rudnik, Trepču sem električne centrale, pristanište Metković i električnu centralu Omiš. U mnogome bi diglo moral naših ljudi u narodu. Narod očekuje to. Treba izvršiti narodnu želju."
- ↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=7560
- ↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=9297
- ↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=9192
- ↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=9692
- ↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=9761
- ↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=9763
- ↑ dr Momčilo Pavlović: "Istina o savezničkom bombardovanju srpskih gradova 1944. godine - Srbi nisu bili posebno izabrana meta" (dnevni list Danas, 17-18.04.2004.)
- ↑ Richard G. Davis: Bombing the European - Axis Powers A Historical Digest of the Combined Bomber Offensive 1939–1945", Air University Press, Alabama 2008
- ↑ MEDITERRANEAN THEATER OF OPERATIONS (MTO), COMBAT CHRONOLOGY OF THE US ARMY AIR FORCES
- Operacija Ratweek
- Bombardovanje Beograda 1944.
- Savezničko bombardiranje Zadra
- Bombardiranje Dresdena
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
