Saint-Louis, Senegal
Saint-Louis
Ndar | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 16°02′N 16°30′W / 16.033°N 16.500°W | |
| Država |  Senegal
|
| Regija | Regija Saint-Louis |
| Vlast | |
| - Gradonačelnik | šeik Bamba Dièye |
| Visina | 22 m |
| Vremenska zona | UTC+0 (UTC+0) |
| Službena stranica Saint-Louis du Senegal | |
| Karta | |
  Saint-Louis Saint-Louis na karti Senegala | |
Saint-Louis ili Ndar (kako ga zovu Wolofi) je danas tek peti grad u Senegalu sa svojih 176 000 [2] stanovnika, a nekoć je bio prijestolnica francuske Zapadne Afrike (1673. - 1902.), i glavni grad francuske kolonije Mauritanije (1920. - 1957.). To su bile zlatne godine grada, kad je imao ključnu ulogu u Zapadnoj Africi, nakon tog perioda prosperiteta, grad je počeo stagnirati.[3]
Saint-Louis je administrativni centar senegalske Regije Saint-Louis i jedna od važnijih morskih luka na zapadno afričkoj obali, pored ušća rijeke Senegal u Atlantik.[3]
Zbog svog historijskog centra na istoimenom otoku na rijeci Senegal izgrađenog u 19. vijeku, sa dobro očuvanom kolonijalnom arhitekturom Saint-Louis je 2000. uvršten na UNESCOvu Listu mjesta svjetske baštine u Africi.[3]
Historija[uredi | uredi kod]
Portugalski pomorci bili su prvi Evropljani koji su doplovili do obala Senegala i Zelenog rta 1444., gdje su na otočiću Gorée osnovali prvo evropsko naselje u Senegalu.
Francuskog pomorca Thomasa Lamberta je 1638, poslala Normandijska kompanija (Compagnie normande) da istraži somalijsku obalu radi moguće trgovačke aktivnosti, on je osnovao naselje na riječnom otoku Bocos u delti Senegala, koje je 1659 - Louis Caullier, preselio na drugi bolje pozicionirani otok - Ndar (današni Saint-Louis).[1] On je bio bliži oceanu i bolje zaštićen od poplava, a njegova pozicija usred rijeke izgledala je nesavladiva. Rijeka je bila dobra polazna točka za sve vrste ekspedicija u unutrašnjost kontinenta. Prvi objekt koji podigao Louis Caullier na tom otoku bila je utvrda koja se nalazila na mjestu gdje se danas nalazi palača regionalne uprave.[1]
Uz utvrdu je vremenom naraslo vojničko trgovačko naselje sa stambenim zgradama, skladištima, kasarnama, grobljem, kapelom i tamnicama za smještaj crnih robova, što je bila najunosnija roba u to vrijeme. Otok je nazvan Saint-Louis-du-Fort (Sveti Ljudevit kod utvrde) u čast tadašnjeg mladog francuskog kralja iz tog vremena - Luja XIV.[1] Francuska zapadnoindijska kompanija (Compagnie française des Indes occidentales) dobila je od Jean-Baptiste Colberta, tadašnjeg dvorskog ministara financija - monopol na trgovinu po francuskim teritorijima u Americi i Africi i tim se koristila od 1664. do 1674. Kompanija je trgovala sa lokalnim domorodačkim stanovništvom razmjenjujući tkanine, perle i predmete od željeza za slonovaču, zlatni prah, palmino ulje, gumu ali i robove. Beskupuloznim poslovima kompanija je odlično zarađivala, dio od tog prihoda osjetio se i u Saint-Louisu koji je postao sjedište trgovine tog dijela Afrike.[1]
Nakon progonstva engleskog kralja Jamesa II u Francusku, i njegova pokušaja da se uz njihovu pomoć vrati na vlast, Englezi su iz odmazde okupirali Saint-Louisod januara do jula 1693.
Do 1779, čak devet trgovačkih društava bavilo se tim poslom, najpoznatije su bile Zeleni rt i Senegal (Cap vert et Sénégal) i Zapadnoindijska kompanija (Compagnie des Indes occidentales). Broj stanovnika Saint-Louisa narastao je na oko 10 000 ljudi, time je postao glavno francusko naselje na zapadnoafričkoj obali.[1]
Između 1756.-1763. trajao je Sedmogodišnji rat između Francuske i Velike Britaniju. Saint-Louis je kapitulirao pred eskadrom britanskog brodovlja, druga britanska okupacija trajala je 21 godinu (1758.-1779.). Britanci su 1764. postavili Metis Thevenota Charlesa za prvog gradonačelnika grada. Crno stanovništvo grada se 1778. pobunilo protiv britanske uprave, već iduće 1779. godine Vojvoda Lauzun vratio je grad u francuske ruke. Kolonijom su od tad upravljali komesari koje je imenovao kralj.
Saint-Louis kao administrativni i politički centar[uredi | uredi kod]
Dotadašnja utvrda pretvorena je upravnu zgradu kolonije 13. septembra 1827., a 1840. osnovano je prvo kolonijalno vijeće.[1] Sposobni inžinjerijski oficir Louis Faidherbe, koji je postao guverner Kolonije Senegal 1854., uvelike je pridonio razvoju i modernizaciji Saint-Louisa. Izgradio je dva mosta, jedan prema istoku do Sora (Servitius današnji most Mustafa Malik Gaje) a drugi (Geol današnji Faidherbe) prema zapadu i pješčanom lidu na oceanu Ndar. Zahvaljujući tim mostovima grad se počeo širiti izvan otoka.[1] Faidherbe je izgradio vodovod i podigao telegrafsku liniju do Dakra. Grad je 1872., dobio status gradske komune (općine) po francuskom obrascu - commune de ville. Saint-Louis je postao glavni grad Federacije francuskih zapadnoafričkih kolonija 1895., ali je izgubio tu poziciju na račun Dakra 1902.[1] Od tada je počelo doba stagnacije za Saint-Louis koje se nije zaustavilo do današnjeg dana.
Pristup njegovoj luci postao je otežavajući faktor od kad su se pojavili parobrodi, a nakon izgradnje željezničke pruge Dakar - Saint Louis 1885. njegova luka izgubila je promet jer se roba počela slati u dostupniji Dakar. Tad su se pojavila velika trgovačka poduzeća (dobar dio njih iz Bordeauxa) koja su potpuno marginalizirala stare trgovačke kuće iz Saint-Louis i preuzela sav njihov posao po unutrašnjosti.[1]
Geografske karakteristike[uredi | uredi kod]
Saint-Louis leži na sjeveru Senegala uz granicu sa Mauritanijom udaljen oko 238 km sjeverno od glavnog grada Dakra. Historijski centar kolonijalnog Saint-Louisa izgrađen je na prirodnom riječnom otoku rijeke rijeke Senegal dugom 2 km i širokom oko 400 m, udaljenom 25 km od ušća rijeke u Atlanski ocean. Noviji dijelovi grada izgrađeni su na Langue de Barbarie (Barbarskom jeziku) pješčanom lidu širokom 400 m uz Atlantik i Soru s druge istočne strane otoka na terenu okruženom močvarama. Kraj oko Saint-Louisa je dio Sahela, rubnog pustinjskog kraja obraslog trnovitim akacijima, koji se za kratke kišne sezone zazeleni od svježe iznikle trave.[4] Tad se izlije rijeka rijeke Senegal i stvori brojne bare i jezera puna boćate vode, a uz njih izniknu mangrove šume po kojima se skupljaju brojna jata flaminga i pelikana. Kad iz njih ispari voda za sušnog perioda, tlo dobije ružičastu boju zbog velike koncentracije soli, tu sol skupljaju okolni stanovnici i prodaju.[4] Na uskom pješčanom grebenu Langue de Barbarie uz Atlanski ocean, zasađena su stabla kasaurina, da se spriječi erozija tla, jer jedino ona mogu rasti uz veliku koncentraciju soli i uticaj oceana.
Klimatske karakteristike[uredi | uredi kod]
Saint-Louis ima vruću polupustinjsku klimu po Köppenovoj klasifikaciji klime, sa kratkom sezonom kiša i dugim sušnim razdobljem. Sezona kiša traje od kraja juna do oktobra, tad je toplo i vlažno. Tad su česte i oluje koje obično traju po jedan dan u tjednu.[4] Od novemra do maja traje sušna sezona, tad vlada ugodna klima, jer su česti osvježavajući vjetrovi s oceana, ali od januara do marta znaju zapuhati harmatan vjetrovi iz Sahare, koji donesu val vrućine i zaspu grad pjeskom.[4] Prosječna dnevna temperatura je 26 - 28 °C, a ukupno padne kiše 381 mm tokom cijele godine.
Saint-Louis kao mjesto na Unescovoj listi svjetske baštine i njegove znamenitosti[uredi | uredi kod]
| Saint-Louis | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
| Senegal (Afrika) | |
| Registriran: | 2000. (24. zasjedanje) |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | ii, iv |
| Referenca: | UNESCO |
.JPG)
Historijski centar grada iz iz 19. vijeka nalazi se na otoku Saint-Louis, u lijepoj laguni koju formiraju dva rukavca rijeke Senegal. On ima tri dijela: Sjevernu zonu, Južna zonu i Faidherbe s guvernerovom palačom u središtu. Izgrađen je po urbanističkom planu iz 1828. sa strogim ortogonalnim planom ulica, oko stare utvrde, sve okomite ulice završavaju sa dokovima. Većina zgrada ima od dvije do tri etaže, velike balkone i drvene grilje na prozorima i vratima, ta jedinstvenost zrači i danas šarmom davno prohujalih kolonijalnih vremena, iako je dobar dio kuća zapušten. Najznačajnija historijska građevina je stara utvrda, pretvorena u Guvernerovu palaču (Gouvernance) 1827., u centru otoka oko koje se formirao grad. Između 1822. - 1827. baron Roger, podigao je trgovinu Maurel i Prom, koja je dugo vremena bila najveća građevina u gradu, on je također podigao katedralu 1828. (to je najstarija katolička katedrala u Senegalu).[1]
Impresivne su i kasarne; Rognat Nord i Rognat Sud iz 1837. u središtu grada -Faidherberu. Zgrada skupštine Senegala iz 1825., a proširena je 1839. za osnovnu školu, a nakon 1873. korištena je kao kolonijalni arhiv i prostor za razne javne servise. Ta poprilično velika građevina, je i dandanas u dobrom stanju. Ostale važnije građevine su bolnica iz 1822. i Velika džamija na sjeveru sagrađena početkom 1838. godine.
Privreda, kultura i obrazovanje[uredi | uredi kod]
Danas je većina privredne aktivnosti u Saint-Louisu vezana uz ribarstvo, luku i trgovinu duž rijeke Senegal sa subsaharskom unutrašnjošću i u novije vrijeme turizam.[3] Od 1922. u gradu djeluje Vojna akademija Charles Ntchorere, a od 1990. i Univerzitet Gaston-Berger, drugi po veličini u Senegalu, tako da je grad postao obrazovni centar za taj dio zemlje. Grad je poznat po svom Internacionalnom jazz festivalu, i brojnim jazz orkestrima, koji sviraju jednu vrst jazza nastalog pod uticajem kubanske muzike.
Gradovi prijatelji[uredi | uredi kod]
Maroko, Fes od 1979.
Italija, Bologna od 1991.
Belgija, Liège
SAD, St. Louis, Missouri
Francuska, Toulouse od 2003.
Brazil, Fortaleza od 2006.
-
Most Servatius s Guvernerovom palačom (fotografija iz 1889.) -
Most Servatius danas (pogled na Langue de Barbarie) -
Džamija iz 1838.
Bilješke[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 „Saint-Louis” (francuski). Saint-Louis du Sénégal. Pristupljeno 29. 12. 2011.
- ↑ „The largest cities in Senegal, ranked by population” (engleski). Mongabay.com. Pristupljeno 29. 12. 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Saint-Louis” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 25. 12. 2011.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 „Géographie et climat de Saint-Louis du Sénégal” (francuski). Saint-Louis du Sénégal. Pristupljeno 29. 12. 2011.
